Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên T.Ư Đảng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Viettel tham luận tại hội nghị.

Cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 đã phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới, tác động tới tất cả mọi ngành nghề, lĩnh vực của đời sống xã hội. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng cho cuộc cách mạng này đã trở thành vấn đề cấp bách. Đây là nhận định của giới chuyên gia, nhà khoa học tại Hội nghị khoa  học “Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0” do Trường Đại học Công nghiệp tổ chức ngày 26-2, tại Hà Nội.

Tạo sự khác biệt từ những điều không thể

Tham luận tại hội nghị, Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên T.Ư Đảng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội Viettel nhấn mạnh, CMCN 4.0 là "cái mới thay thế cái cũ" và quan trọng là người ta có dám làm, dám thay đổi hay không. Đó cũng chính là cách mà Viettel vận hành, biến đổi và đào tạo nhân lực. "Từ tổng quát nhất để mô tả CMCN 4.0 là làm ngược. Công cụ 4.0 chủ yếu hỗ trợ cho việc làm khác đi. Còn nếu cứ làm giống những người đi trước, mãi mãi sẽ không có cơ hội bứt phá" - Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh. 

Nêu rõ về cách thức đào tạo nhân sự cho CMCN 4.0, Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng cũng đưa ra một số triết lý "ngược" đã được Tập đoàn ứng dụng. Cụ thể, nếu trước đây người ta học trước rồi mới làm sau thì nay phải ngược lại, làm trước mới học sau. Bởi nếu đào tạo cho một người chưa biết gì thì không khác "nước đổ lá khoai". "Trước đây, giáo viên là thầy thì nay giáo viên chỉ nên là huấn luyện viên, để học trò làm là chính. Việc giảng dạy nếu trước là dạy sâu chuyên ngành thì nay phải là đa ngành vì cơ hội nằm ở sự liên kết giữa các ngành. Hay nếu ngày xưa coi cách giải quyết vấn đề là câu chuyện chính thì nay phải tìm ra được vấn đề, đấy mới là điểm mấu chốt” - Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Theo Tổng Giám đốc Viettel, bên cạnh tất cả các yếu tố khác, để đi tới thành công trong đào tạo nguồn nhân lực cho CMCN 4.0, luôn cần có sự cố gắng với những mục tiêu được đặt ra cao hơn, khó hơn. "Đó là những mục tiêu mà đa số mọi người nghĩ là không thể, chỉ có không thể mới tạo ra được sự khác biệt" - ông Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ quan điểm.

Tài nguyên, lao động giá rẻ không còn là lợi thế

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, cuộc CMCN 4.0 đã tạo ra quá trình chuyển đổi mạnh mẽ và toàn diện mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu. Cụ thể, chuyển từ việc chủ yếu dựa vào việc gia tăng đầu tư, khai thác lợi thế về tài nguyên, nhân công giá rẻ sang mô hình tăng trưởng theo chiều sâu với động lực chính là việc tăng năng suất lao động, hiệu quả sản xuất, tính cạnh tranh của các ngành kinh tế.

Chính vì vậy, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, để bảo đảm mục tiêu cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của một nền sản xuất thông minh trong tương lai, các cơ sở giáo dục, đào tạo cần quyết liệt thực hiện việc chuyển đổi mô hình đào tạo theo hướng chủ động nắm bắt và đón đầu xu thế và yêu cầu của thị trường lao động. Đổi mới phương thức đào tạo và quản trị đại học, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số vào trong hoạt động giảng dạy. Nâng cao năng lực và chất lượng của đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý.

Nhấn mạnh vào định hướng trong thời gian tới về việc đào tạo nguồn nhân lực, Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ: Quá trình chuyển đổi mạnh mẽ và toàn diện mô hình tăng trưởng từ chiều rộng, chủ yếu dựa vào việc gia tăng đầu tư, khai thác lợi thế về tài nguyên, nhân công giá rẻ sang mô hình tăng trưởng theo chiều sâu với động lực chính là việc tăng năng suất lao động, hiệu quả sản xuất, tính cạnh tranh của các ngành kinh tế. Cùng với đó là việc dịch chuyển từ những ngành sử dụng tài nguyên, lao động giản đơn, từ các dây chuyền gia công, lắp ráp với giá trị gia tăng thấp sang các ngành có giá hàm lượng tri thức, khoa học công nghệ và giá trị gia tăng cao. 

Đặc biệt, người đứng đầu ngành công thương chỉ rõ, sự phát triển và ứng dụng nhanh chóng của các công nghệ hiện đại từ cuộc CMCN 4.0 đặt ra nhiều thách thức đối với công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. "Chúng ta sẽ không còn thấy công nhân lao động với các thao tác đơn giản trên các dây chuyền sản xuất gia công, lắp ráp mà thay vào đó là các robot tiên tiến và máy móc điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo. Rõ ràng, bài toán về phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh hiện nay đã có thêm những tiêu chí, điều kiện ràng buộc mới, hết sức khó khăn đòi hỏi sự đổi mới toàn diện trong công tác đào tạo" - ông Trần Tuấn Anh cho biết.

Do vậy, Bộ trưởng Bộ Công Thương đề nghị, các cơ sở đào tạo không thể vẫn sử dụng phương pháp cũ, thiếu tính tương tác, thiếu thực tiễn của mô hình sản xuất mới để đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng sự phát triển và ứng dụng nhanh chóng của các công nghệ hiện đại từ cuộc CMCN 4.0. Điều này sẽ dẫn đến nguy cơ tụt hậu và đào thải rất cao.

Theo Nguyễn Quỳnh/VOV