Gia đình ông Bế Văn Sơn, dân tộc Tày, thôn Sản, xã Hữu Sản (Sơn Động) thường đi chăm sóc rừng thuê cho một số hộ dân trong khu vực lấy tiền trang trải cuộc sống.

Đồng vốn sinh sôi

Sơn Động là huyện vùng cao của tỉnh. Trong tổng số hộ nghèo của huyện, hộ DTTS chiếm hơn 60%. Hiện, toàn huyện có gần 700 hộ đồng bào DTTS thiếu đất. Đơn cử như gia đình ông Bế Văn Sơn, dân tộc Tày, thôn Sản, xã Hữu Sản có 6 khẩu nhưng chỉ có 3 sào ruộng. Để duy trì cuộc sống, ngoài việc cấy hai vụ lúa thu được khoảng 9 tạ thóc/năm, vợ chồng ông phải đi làm thuê khắp nơi nhưng cuộc sống vẫn khó khăn. Ba đứa con đầu của ông phải nghỉ học giữa chừng.

Được biết, gia đình ông Sơn là hộ thuộc diện di dời khi thực hiện Dự án di dân Trường bắn Quốc gia TB1. Tháng 5-2009, chấp hành chủ trương của Nhà nước, ông chuyển từ huyện Lục Ngạn về Sơn Động sinh sống. Ông được Nhà nước làm nhà ở; hỗ trợ tiền mua hoặc thuê đất sản xuất. Nhưng do quỹ đất sản xuất hạn hẹp, kinh phí có hạn, ông đã không thể thuê hay mua đất để canh tác. Năm 2017, ông được vay 15 triệu đồng với lãi suất thấp từ Chương trình 755 của Chính phủ. Số tiền này, ông đầu tư máy cưa gỗ. Ông Sơn phấn khởi: “Vào vụ khai thác gỗ, bình quân mỗi ngày tôi cũng có thu nhập vài trăm đến 1 triệu đồng. Khoản tiền này giúp gia đình tôi cải thiện cuộc sống”.

Theo tổng hợp, xã Hữu Sản có 55 hộ DTTS thiếu đất sản xuất, đất ở đều được hưởng chính sách hỗ trợ vốn, học nghề. Qua đó nhiều hộ vơi bớt khó khăn. Tại huyện Lục Ngạn có khoảng 3 nghìn hộ DTTS thiếu đất ở và đất sản xuất. Ví như tại xã Kiên Thành, hiện có 42 hộ, tính ra mỗi hộ thiếu khoảng 1,2 sào so với định mức bình quân chung. Nhiều năm qua, thu nhập của 4 khẩu nhà anh Nông Văn Tích, dân tộc Nùng, thôn Cầu, xã Kiên Thành chỉ trông chờ vào một sào ruộng; cái nghèo đeo bám quanh năm. Năm 2015, anh được tham gia lớp học nghề trồng trọt, phát triển sản xuất; địa phương giúp đỡ mượn được 2 sào ruộng và mua máy cày đi làm thuê. Sau hơn một năm chịu thương, chịu khó lao động, gia đình anh đã thoát nghèo.

Ưu tiên trợ giúp người nghèo

Theo thống kê của Ban Dân tộc tỉnh, toàn tỉnh có gần 5 nghìn hộ DTTS thiếu đất, trong đó phần lớn là thiếu đất sản xuất.

Từ nay đến năm 2020, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam sẽ phân bổ hơn 40 tỷ đồng hỗ trợ người DTTS thiếu đất tại các huyện: Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế, Tân Yên, Lạng Giang". Nguồn: Quyết định số 2085/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ

Nguyên nhân là do dân số ngày một tăng, trong khi quỹ đất hạn hẹp. Một số diện tích đất trồng lúa, đất nương bãi ở miền núi được thu hồi chuyển mục đích sử dụng. Nhiều người xây dựng gia đình, tách hộ nên thiếu đất ở.

Thiếu đất sản xuất lâu dài sẽ dẫn đến nhiều hệ luỵ, có thể xảy ra bất ổn về an ninh trật tự, tranh chấp đất đai, phá rừng, người dân vượt biên trái phép tìm kiếm việc làm. Nhận thức rõ các mối nguy hại, từ năm 2011 đến nay, thực hiện chính sách của Đảng, Nhà nước, mỗi năm Bắc Giang được phân bổ khoảng 6 tỷ đồng. Đến nay, 3,5 nghìn hộ dân thiếu đất sản xuất được hỗ trợ. Số tiền này phần lớn người dân sử dụng mua nông cụ, chuyển đổi nghề, tạo việc làm mới. Tại Sơn Động, huyện thống kê, rà soát quỹ đất, cấp đất ở cho 6 hộ DTTS giúp họ an cư, lạc nghiệp. Đặc biệt, cấp ủy, chính quyền huyện quan tâm, tạo điều kiện cho hộ thiếu đất thuê, mượn lại diện tích thuộc diện đấu thầu vòng 2 và 3 của gia đình khác.

Cùng đó, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam vừa phân bổ 20 tỷ đồng hỗ trợ người DTTS thiếu đất tại các huyện: Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế, Tân Yên, Lạng Giang mua nông cụ, chuyển đổi nghề, đầu tư chăn nuôi, trồng trọt. Mỗi hộ được vay tối đa 50 triệu đồng trong 10 năm với lãi suất bằng 50% lãi suất cho vay hộ nghèo theo từng thời kỳ. Mức cho vay/hộ cao hơn gần hai lần so với trước kia.

Theo ông Nguyễn Hồng Luân, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh, thời gian tới Ban phối hợp với các địa phương tiếp tục rà soát, thống kê quỹ đất của công ty nông, lâm nghiệp, hợp tác xã kinh doanh kém hiệu quả để tham mưu cấp có thẩm quyền thu hồi, cấp đất cho hộ đồng bào DTTS. Trong đó ưu tiên cho những hộ nghèo, thiếu diện tích lớn so với định mức. Đồng thời, Ban Dân tộc tỉnh đang đôn đốc các huyện thực hiện tốt nội dung hỗ trợ đất sản xuất, đất ở cho người DTTS theo Quyết định 2085/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Hoàng Phương