Nông dân thôn Xuân Đông, xã Xuân Phú (Yên Dũng) thu hoạch lúa. Ảnh: Thế Đại

Năng suất tăng

Vụ xuân năm 2018, nông dân trong tỉnh gieo cấy hơn 50 nghìn ha lúa xuân. Đến ngày 12-6, bà con thu hoạch được khoảng 21 nghìn ha, đạt hơn 40% kế hoạch. Theo Sở Nông nghiệp và PTNT, năng suất lúa xuân ước đạt hơn 60,5 tạ/ha, cao hơn 0,3 tạ/ha so với năm ngoái. Trong đó, địa bàn trọng điểm là Yên Dũng, Lục Nam, Hiệp Hòa có năng suất lúa dẫn đầu tỉnh.

Tại huyện Yên Dũng, năng suất lúa bình quân đạt 62 tạ/ha, cao hơn cùng kỳ năm trước 1 tạ/ha. Do tập quán canh tác, người dân cấy muộn hơn so với các huyện, TP khác khoảng từ 7-10 ngày. Vì thế, thời điểm này lúa bắt đầu chín rộ, khắp các cánh đồng đâu đâu cũng như một thảm lụa vàng. Những ngày qua, trời nắng nóng gay gắt tạo thuận lợi cho việc hong phơi rom, thóc nên nông dân thường ra đồng từ sớm tinh mơ hoặc chiều tối để gặt lúa. Xứ đồng dồn điền đổi thửa của thôn Xuân Đông, xã Xuân Phú vào đầu giờ sáng máy gặt đập liên hợp chạy băng băng, chưa đầy chục phút đã thu xong một sào lúa. 

Ông Phan Thế Thành, người dân trong thôn nói: “Gia đình tôi cấy 9 sào lúa, thu được chừng 2,5 tạ thóc/sào, cao hơn 0,5 tạ so với vụ lúa trước. Bây giờ, đường nội đồng rộng mở, máy gặt vào được từng ô ruộng nên chúng tôi nhàn hơn, chỉ cần mang bao đựng thóc đưa về nhà, không phải cắt thủ công như trước”.

Ở huyện Hiệp Hòa, bà con cũng đang thu hoạch lúa với niềm vui lúa trĩu bông. Theo ông Nguyễn Tiến Hùng, Trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, nhờ ứng dụng phương tiện cơ giới nên tiến độ thu hoạch lúa của huyện khá nhanh. Đến nay, nông dân thu hoạch gần 6 nghìn ha lúa, đạt hơn 80% tổng diện tích gieo cấy. Các cánh đồng mẫu được duy trì và mở rộng; chất lượng giống bảo đảm nên năng suất lúa của huyện tiếp tục đạt hơn 61 tạ/ha, cao hơn gần một tạ/ha so với bình quân chung của tỉnh.

Quản lý tốt dịch hại

Nhìn lại vụ xuân năm nay của tỉnh cho thấy, công tác chỉ đạo sản xuất có nhiều đổi mới. Ngay từ đầu vụ, cơ quan chuyên môn đã đề nghị các huyện, TP rà soát lại toàn bộ chân đất cấy lúa. Những ruộng không phù hợp đều được chuyển đổi, chỉ giữ lại phần mà lúa cho hiệu quả cao. Bởi vậy, diện tích lúa gieo cấy giảm hơn so với năm trước khoảng một nghìn ha.

Đặc biệt, công tác phòng trừ, dự báo sâu bệnh có nhiều chuyển biến. Tại huyện Yên Dũng, nơi có diện tích gieo cấy lúa thơm, lúa chất lượng lớn, nguy cơ cao nhiễm các loại bệnh nguy hiểm đã có cách làm quyết liệt hơn. Ông Hoàng Hữu Lân, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện cho biết: “Thực tế, nhiều hộ không quan tâm đến ruộng đồng, cứ cấy rồi bỏ đấy. Trong khi đó, địa bàn lại có nhiều giống dễ nhiễm bệnh gồm: BC15, TBR225 chiếm tới hơn 60% cơ cấu giống. Như vậy, chỉ cần một hộ có lúa bị bệnh không phun trừ có thể lây lan sang ruộng khác khiến bệnh bùng phát trên diện rộng”.

Theo ông Lân, ngay khi có kết quả dự báo tình hình sâu bệnh của cơ quan chuyên môn, huyện chỉ đạo các xã, thị trấn cử cán bộ khuyến nông vào tận nhà đôn đốc người dân phun phòng trừ; đồng thời thông báo thường xuyên trên loa truyền thanh cơ sở vào sáng sớm hoặc tối, thời điểm mà người dân có mặt ở nhà. Nhờ vậy, Yên Dũng là địa phương kiểm soát tốt nhất bệnh đạo ôn lá trong những năm gần đây.

Hay tại huyện Tân Yên, nơi có diện tích nhiễm bệnh đạo ôn cao nhất tỉnh với diện tích gần 600 ha vào thời điểm lúa chuẩn bị trỗ. Một số cánh đồng tại xã Ngọc Châu còn xuất hiện cháy chòm; nhiều khóm lúa bị khô, lụi, không có khả năng hồi phục. Trước tình hình đó, đơn vị chuyên môn của huyện hướng dẫn nông dân khoanh vùng, dập dịch kịp thời nên không để bệnh gia tăng; chỉ một phần nhỏ diện tích lúa bị bệnh xâm nhập vào cổ bông.

Sở Nông nghiệp và PTNT đánh giá, nhìn trên bình diện chung, sản xuất vụ xuân được mùa ngoài yếu tố thời tiết còn có vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ cơ sở. Họ đã đến tận hộ giục người dân chăm sóc lúa theo kiểu “cầm tay, chỉ việc” thay vì chỉ khuyến cáo chung chung như trước. Địa phương duy trì khá tốt cơ cấu các trà lúa với hơn 95% diện tích là xuân muộn. Vì vậy, lúa không gieo cấy vào giai đoạn bất lợi của thời tiết. Rút kinh nghiệm từ vụ sản xuất này, vụ mùa tới, sở tiếp tục chỉ đạo nâng cao chất lượng dự tính, dự báo sâu bệnh; theo dõi, hướng dẫn sát sao quá trình chăm sóc, thu hoạch cây trồng của nông dân.

Trường Sơn