"Nga đã vi phạm nghiêm trọng hiệp ước, và chúng tôi sẽ tạm ngừng các nghĩa vụ của mình như một biện pháp khắc phục trong vòng 60 ngày", AFP dẫn lời Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm qua cho biết sau cuộc họp với những người đồng cấp trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đề cập tới việc rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF).

Pompeo tuyên bố Washington sẽ không còn ràng buộc với hiệp ước được ký giữa Nga và Mỹ từ năm 1987 này, trừ khi Moskva dỡ bỏ tổ hợp tên lửa Novator 9M729. Hiệp ước INF cấm hai bên phát triển mọi loại tên lửa hành trình phóng từ mặt đất có tầm bắn 500-5.500 km, trong khi 9M729 có tầm bay lên đến hơn 5.000 km.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong cuộc họp báo cùng các ngoại trưởng NATO tại Brussels, Bỉ hôm qua. Ảnh: Reuters.

Theo NATO, hệ thống tên lửa của Nga khá cơ động, khó phát hiện và có thể tấn công các thành phố ở châu Âu với rất ít hoặc không có cảnh báo, dẫn đến nguy cơ thay đổi đáng kể kế hoạch an ninh châu Âu.

"Các hành động của Nga làm suy yếu nghiêm trọng an ninh quốc gia Mỹ, cũng như các đồng minh và đối tác của chúng tôi. Mỹ không thể duy trì một thỏa thuận kìm hãm khả năng đáp trả sự vi phạm của Nga", Pompeo nói thêm.

NATO cũng cho hay việc cứu vãn INF giờ đây "phụ thuộc vào Nga". Tuy nhiên, Tổng Thư ký NATO Jen Stoltenberg thừa nhận họ "cần bắt đầu chuẩn bị" cho sự sụp đổ của thỏa thuận. "Đây thực sự là hiệp ước kiểm soát vũ khí tối ưu nhất. Vì vậy việc nó hoàn toàn bị phá hủy là một trở ngại lớn", ông nói.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 10 tuyên bố rút khỏi INF do "Mỹ đã duy trì và tôn trọng thỏa thuận, nhưng Nga không làm điều tương tự", đồng thời cảnh báo sẽ xây dựng kho hạt nhân "tới khi mọi người ý thức được vấn đề". Tuy nhiên, Trump hôm 3-12 bày tỏ mong muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc để kiểm soát vũ khí.

Pompeo cho biết nếu Nga vẫn không tuân thủ sau 60 ngày, họ sẽ bắt đầu quá trình 6 tháng để rút khỏi INF. Ông cam kết Mỹ sẽ không "thử nghiệm, sản xuất hoặc triển khai bất cứ hệ thống nào" vi phạm hiệp ước cho tới lúc đó.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tháng trước cho hay sẵn sàng duy trì đối thoại với Mỹ về INF. Tuy nhiên, ông kêu gọi chính phủ và quân đội tiến hành các bước cụ thể để đáp trả nếu Mỹ phá vỡ INF, khẳng định không cho phép bất cứ quốc gia nào kéo Nga vào một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Nga chờ đợi giải thích của Mỹ về ý định rút khỏi INF

Moskva chờ đợi giải thích chính thức từ Washington sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố ý định rút khỏi Hiệp ước về thủ tiêu tên lửa tầm ngắn và trung (INF). Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố như vậy ngày 22-10 tại Moskva.

 

Tổng thống Trump: Việc rút khỏi Hiệp ước INF cũng nhắm vào Trung Quốc

Tổng thống Donald Trump ngày 22-10 cho rằng quyết định của ông rút Mỹ khỏi Hiệp ước thủ tiêu tên lửa tầm ngắn và tầm trung với Nga cũng xuất phát từ sự cần thiết phải phản ứng đối với việc xây dựng hạt nhân của Trung Quốc.

 

Mỹ sẽ tham vấn với Nga trước khi rút khỏi INF

Sau ngày làm việc đầu tiên trong khuôn khổ chuyến thăm 2 ngày tới Moskva, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton tuyên bố Mỹ nghiêm túc muốn rút khỏi Hiệp ước tiêu hủy tên lửa tầm ngắn và tầm trung (INF), song sẽ tiến hành tham vấn với các đồng minh ở châu Âu và châu Á, đặc biệt là Nga, trước khi tuyên bố chính thức về quyết định của mình.

 

Mỹ khẳng định sẽ chính thức rút khỏi INF vào thời điểm thích hợp

Ngày 23-10, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton cho biết Mỹ sẽ chính thức tuyên bố rút khỏi Hiệp ước tiêu hủy tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF) vào thời điểm thích hợp.