Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc: Hai bên cần một thỏa thuận
Đàm phán có tiến triển
Xung đột thương mại Mỹ và Trung Quốc từ khi diễn ra đến nay, tổng lượng hàng hóa bị đánh thuế cao hơn của hai bên đã lên tới 360 tỷ USD. Theo các chuyên gia phân tích thì trong cuộc chiến này Mỹ muốn chiến thắng, còn Trung Quốc không muốn thua. Trước những đòn tấn công thương mại của Mỹ, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tìm mọi cách để hạn chế thiệt hại và đẩy lùi càng xa càng tốt các nguy cơ đe dọa kinh tế quốc gia. Vì mục tiêu này, rất có thể Trung Quốc sẽ có những nhượng bộ trước áp lực của Mỹ.
![]() |
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc gặp Trưởng đoàn đàm phán thương mại Trung Quốc, Phó Thủ tướng Lưu Hạc tại Washington, DC ngày 4-4-2019. |
Để xoa dịu tình hình, Trung Quốc cho biết sẵn sàng nhập khẩu hàng hóa của Mỹ lên đến 1.200 tỷ USD trong vòng 6 năm tới. Vì vậy, hai tuần trước khi nối lại đàm phán, Trung Quốc thông qua một đạo luật mới về bảo vệ sở hữu trí tuệ, cấm một công ty ép buộc đối tác phải chuyển giao công nghệ, một vấn nạn mà giới doanh nghiệp phương Tây thường phàn nàn khi làm ăn với Trung Quốc. Có thể nói rằng những nhượng bộ của Trung Quốc chưa đủ để khai thông những bế tắc được cả hai bên cho rằng “rất cam go”.
Đối với Mỹ, mục tiêu số một mà nền kinh tế lớn nhất thế giới mong muốn là tái cân bằng cán cân thương mại với Trung Quốc. Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn Trung Quốc phải thay đổi thật sự, từ cấu trúc và chấp nhận một nền kinh tế thị trường tự do như Mỹ. Phía Mỹ muốn Trung Quốc chấm dứt chính sách tài trợ cho doanh nghiệp quốc doanh xuất khẩu, một hình thức cạnh tranh không công bằng và muốn cơ chế kiểm soát chặt chẽ để theo dõi đối tác của mình (Trung Quốc) có tôn trọng Hiệp định thương mại trong tương lai nếu được ký hay không. Thực tế là Mỹ muốn đặt Trung Quốc dưới áp lực thường trực và các biện pháp áp thuế đã ban hành vẫn tiếp tục có hiệu lực cho dù có đạt được thỏa thuận hay không.
Nói về vòng đàm phán thứ 8, thứ 9 vừa qua tại Bắc Kinh và Washington, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhận định “Quá trình đàm phán diễn ra rất suôn sẻ, các bên đang nỗ lực tối đa để giải quyết chi tiết các vấn đề mà Mỹ gặp phải với Trung Quốc trong những năm qua. Đó sẽ là một thỏa thuận quy mô lớn; nếu không vì mục tiêu này chúng tôi sẽ không tham gia đàm phán”.
Trái với lạc quan của Tổng thống Mỹ, nhiều quan chức Chính phủ Mỹ, trong đó có Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow cho rằng Mỹ không từ bỏ một số “đòn bẩy” để gây áp lực cho dù hai bên có thể ký thỏa thuận vào cuối tháng 4 này.
![]() |
Hàng hóa Trung Quốc được xếp tại cảng Long Beach, Los Angeles, Mỹ. |
“Vũ khí” bí mật của Trung Quốc
Sau khi gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO) vào năm 2001, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc đã tăng khoảng 300%, từ 2,4 nghìn tỷ USD lên tới 10,2 nghìn tỷ USD năm 2017 (năm 2001, GDP của Mỹ 12,8 nghìn tỷ USD, tăng lên 17,3 nghìn tỷ USD năm 2017, tức là tăng chưa tới 40%). Trung Quốc vươn lên trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Và chính từ đây, các đối tác kinh tế của Trung Quốc trong đó có Mỹ chợt nhận ra rằng có cái gì đó chưa thực sự công bằng trong làm ăn với Trung Quốc. Mỹ đã đi tiên phong trong việc áp các loại thuế với các mặt hàng của Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ. Vì vậy, kể cả khi đàm phán có kết quả, thỏa thuận được ký nhưng Mỹ vẫn có thái độ cứng rắn với hàng hóa của Trung Quốc thì phía Trung Quốc sẽ tung những “vũ khí” của mình ra để chống trả. Trong các “vũ khí” của Trung Quốc được cho là mạnh nhất và bí mật nhất, đó là thoái vốn khỏi trái phiếu Chính phủ Mỹ.
Hiện Trung Quốc đang nắm giữ 1,12 nghìn tỷ USD trái phiếu Chính phủ Mỹ, con số này tương đương 28% các khoản nợ của Chính phủ Mỹ thuộc sở hữu của chủ nước ngoài. Trung Quốc mua nhiều trái phiếu Mỹ nhằm làm đồng nội tệ của họ “suy yếu” so với đồng USD, do đó hàng xuất khẩu của Trung Quốc rẻ hơn so với hàng hóa của Mỹ. Nay mọi chuyện đã khác khi Mỹ phát động chiến tranh thương mại, Trung Quốc tính đến việc bán tháo trái phiếu Chính phủ Mỹ. Nếu Trung Quốc thực thi chính sách này, đồng USD sẽ bất ổn, kinh tế Mỹ phát triển chậm lại, nguy hiểm hơn là nhu cầu về đồng USD giảm và nó sẽ tấn công trở lại nền kinh tế thế giới, trong đó Trung Quốc sẽ chịu thiệt hại lớn hơn nhiều. Chính vì vậy, giới chuyên gia cho rằng Trung Quốc sẽ bán trái phiếu Chính phủ Mỹ một cách từ từ, điều này diễn ra đối với Mỹ cũng đã là rất tệ hại.
Hài hòa lợi ích
Nhiều nhà phân tích cho rằng khởi động cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc của Tổng thống Donald Trump là ngây thơ và thiếu sự rà soát toàn diện. Nhưng không phải như vậy. Giới tinh hoa thuộc cả hai Đảng Cộng hòa và Dân chủ cũng như hai viện Quốc hội Mỹ đều ủng hộ cuộc chiến của ông Trump. Các lãnh đạo phe dân chủ còn đưa ra những cảnh báo về việc Trung Quốc thường xuyên ít tuân thủ các cam kết của họ, do đó trong đàm phán thương mại với Trung Quốc phía Mỹ phải nhấn mạnh vào các điều khoản chắc chắn trong bất kỳ thỏa thuận nào (có thể được ký) và các cơ chế thực thi cứng rắn nhất (thứ cực kỳ hữu ích cho Mỹ sau này).
Theo giới phân tích: Mỹ chắc chắn sẽ rất cứng rắn trong việc hạn chế việc đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào các công ty Mỹ và toàn bộ các ngành công nghiệp có liên quan đến quốc phòng, làm chậm dòng chảy công nghệ tiên tiến của Mỹ sang Trung Quốc và các ông lớn về công nghệ của Trung Quốc chắc chắn sẽ phải đối diện với trừng phạt. Tổng hợp các biện pháp của Mỹ trong cuộc chiến thương mại dẫn đến sự hiện diện của Trung Quốc tại Mỹ sẽ suy giảm, từ đó Mỹ vẫn sẽ có những biện pháp cứng rắn với Trung Quốc trong vấn đề thương mại. Mặc dù vậy, không chỉ Mỹ mà cả Trung Quốc đều mong đạt được một thỏa thuận.
Giới lãnh đạo Mỹ cả phe Cộng hòa và Dân chủ đều cần một thỏa thuận để Mỹ thâm nhập thị trường hơn 1,3 tỷ dân nhằm cân bằng cán cân thương mại với Trung Quốc, tiến đến chấm dứt chiến tranh thương mại giữa hai bên, riêng với Tổng thống Donald Trump cần một thỏa thuận để trấn an cử tri Mỹ trước thềm bầu cử Tổng thống năm 2020.
Về phía Trung Quốc cũng rất cần một thỏa thuận để sắp xếp lại và ổn định quan hệ thương mại với Mỹ, xa hơn là tìm giải pháp tái cơ cấu lại nền kinh tế đang phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu và cũng để tránh các đòn thuế của Mỹ khi Trung Quốc đưa hàng “giá rẻ” vào nước Mỹ bán với giá rất cao, cho nên nếu bị áp thuế thì “xôi hỏng bỏng không”.
Như vậy, nếu kéo dài cuộc chiến thương mại giữa Mỹ - Trung Quốc thì cả hai bên đều thiệt hại. Đạt được một thỏa thuận là đòi hỏi tự thân của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, còn thực thi thỏa thuận của Mỹ - Trung Quốc như thế nào lại là câu chuyện khác.
Bắc Hà
Ý kiến bạn đọc (0)