Hàng hóa xâm lấn lối đi trong chợ.

Hạ tầng xuống cấp

Chợ Mọc có từ hàng trăm năm nay, là điểm giao thương, trao đổi hàng hóa sôi động nhất trên địa bàn huyện. Ban đầu chợ do chính quyền sở tại quản lý, đến năm 2002 theo quy định mới, UBND huyện thành lập Ban quản lý chợ gồm ba thành viên là viên chức một số phòng, ban của huyện kiêm nhiệm thực hiện. Quá trình hoạt động, huyện đã đầu tư cải tạo, nâng cấp một số ki-ốt và xây nhà cầu chợ từ nguồn ngân sách. Đa phần, tiểu thương kinh doanh tại đây đều có cuộc sống khá giả. Từ chỗ chỉ có vài chục, nay chợ Mọc đã có hơn 400 chỗ ngồi kinh doanh.

Cũng vì số lượng người kinh doanh tăng nên lối đi trong chợ nhỏ hẹp do các sạp hàng xâm lấn. Hơn nữa, nền chợ bằng bê tông hiện đã bong bật nhiều chỗ, công trình vệ sinh hư hỏng, mất vệ sinh. Khảo sát tại chợ vào chiều 5-6, chúng tôi nhận thấy nhiều dây điện chằng chịt, lắp đặt thô sơ trên đỉnh mái cầu chợ lợp bằng xốp, bạt hay prô-xi măng, tôn, nguy cơ cao xảy ra cháy. Phía ngoài, nhiều người dân bán hàng lấn chiếm vỉa hè. Vào những ngày mưa, chợ càng thêm nhếch nhác.

Được biết, căn cứ vào các nghị định của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 38 ngày 11-11-2017 Quy định về phát triển và quản lý chợ trên địa bàn tỉnh. Thực hiện quyết định trên, đến năm 2020, toàn bộ các chợ ở khu vực nông thôn, miền núi có cơ sở vật chất không bảo đảm sẽ được cải tạo, nâng cấp; xây dựng mới một số chợ ở các cụm dân cư, khu, cụm công nghiệp và trung tâm cụm xã theo mô hình chuyển đổi. Chợ Mọc thuộc diện chuyển đổi từ nay đến năm 2020.

Một góc chợ Mọc, thị trấn Cao Thượng (Tân Yên).

Dựa trên điều kiện thực tế, các quy định liên quan; hợp đồng cho thuê ki-ốt giữa Ban quản lý chợ Mọc với các tiểu thương hết hiệu lực vào ngày 31-12-2018; đồng thời nhằm nâng cao hiệu quả của chợ, phục vụ tốt hơn hoạt động kinh doanh cũng như tạo diện mạo mới cho không gian đô thị tại thị trấn Cao Thượng, UBND huyện Tân Yên có chủ trương thực hiện mô hình chuyển đổi và quản lý chợ. Hình thức chuyển đổi là do doanh nghiệp (DN) hoặc HTX quản lý. Nội dung này được thông báo và xin ý kiến tiểu thương.

Tuy nhiên, ngay khi tiếp nhận thông tin, các tiểu thương đã tập trung đông người tại cổng UBND huyện, thậm chí kéo xuống Ban Tiếp dân của tỉnh; có đối tượng quá khích có những lời lẽ thô tục, lăng mạ người đứng đầu huyện. Đa phần những người không đồng thuận đòi hỏi phải 5-10 năm nữa chợ mới được cải tạo. Chị Nguyễn Thị N, thị trấn Cao Thượng, người kinh doanh tại chợ 8 năm nay cho biết: “Tôi bán quần áo, mỗi ngày thu được vài trăm nghìn đồng. Đang làm ăn thuận lợi huyện lại đi chuyển đổi. Tôi lo ngại sau đó có thể mất chỗ ngồi nên không nhất trí cải tạo chợ”.

Phòng ngừa sai phạm

Bên cạnh một bộ phận người dân không đồng tình thì nhiều tiểu thương lại ủng hộ chủ trương chuyển đổi chợ. Chị Tô Thị H ở thị trấn Cao Thượng - người có thâm niên hơn 10 năm kinh doanh tại chợ cho rằng, bản thân ủng hộ việc làm của chính quyền nhưng mong huyện có giải pháp bảo đảm cho người từng buôn bán tại chợ duy trì được vị trí kinh doanh với giá cả hợp lý sau chuyển đổi.

Các bước chuyển đổi như phương án cải tạo chợ, huy động vốn, thiết kế xây dựng chợ và nhất là giá thuê ki-ốt đều do Chủ tịch UBND huyện phê duyệt. Như vậy có nghĩa là các hoạt động liên quan đến chuyển đổi chợ đều được chính quyền giám sát, bảo đảm quyền lợi người dân". Ông Nguyễn Thái Lai, Phó Chủ tịch UBND huyện Tân Yên

Trao đổi về việc cải tạo chợ Mọc, ông Nguyễn Thái Lai, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết, trước những búc xúc, thắc mắc của người dân, lãnh đạo huyện đã mời tất cả các thành phần liên quan đến hội trường của huyện để đối thoại. Theo đó, huyện đã trả lời rõ, việc chuyển đổi chợ đều tuân theo trình tự của pháp luật. Sau khi chuyển đổi giữ nguyên hiện trạng vị trí của các hộ đang kinh doanh, việc này chỉ thay đổi khi được sự đồng thuận của các hộ và chủ tịch UBND huyện phê duyệt. Các bước chuyển đổi như phương án cải tạo chợ, huy động vốn, thiết kế xây dựng chợ và nhất là giá thuê ki-ốt đều do Chủ tịch UBND huyện phê duyệt. Như vậy có nghĩa các hoạt động liên quan đến chuyển đổi chợ đều được chính quyền giám sát, bảo đảm quyền lợi người dân. Vì thế người dân hoàn toàn yên tâm, không có chuyện DN tự ý xây dựng với giá quá cao mà người dân không thể thuê được địa điểm kinh doanh.

Để việc cải tạo chợ diễn ra thuận lợi, trước mắt chính quyền cơ sở tiếp tục tuyên truyền để tạo sự đồng thuận trong tiểu thương, đồng thời tháo gỡ những vướng mắc người dân gặp phải. Giám sát chặt chẽ quá trình chuyển đổi; tuyệt đối không biến chợ thành nhà. Thẩm định kỹ dự án cải tạo, nâng cấp chợ trước khi triển khai. Xây dựng khu vệ sinh chung, không làm riêng lẻ, tránh phân lô, bán ki-ốt. 

Đặc biệt, trước khi bắt tay cải tạo chợ, DN cần có cam kết về bảo đảm cho bà con tiểu thương được trở lại kinh doanh sau khi hoàn thành đầu tư, nâng cấp; đồng thời nộp quỹ bảo đảm dự án. Qua đó bảo đảm quyền lợi của bà con tiểu thương, tránh tình trạng DN “lật lọng” như một số dự án chợ được triển khai trên địa bàn tỉnh thời gian qua.

Trịnh Lan