Lãnh đạo Hội cựu TNXP huyện Tân Yên trao đổi nội dung vụ việc với phóng viên.

Kẽ hở trong thực hiện chính sách

Theo Quyết định số 40/2011, ngày 27-7-2011 của Thủ tướng Chính phủ: TNXP tập trung tham gia kháng chiến hoàn thành nhiệm vụ trở về địa phương được hưởng chế độ trợ cấp một lần, tính theo số năm thực tế trực tiếp tham gia. Cụ thể, từ đủ 2 năm trở xuống, mức trợ cấp một lần bằng 2,5 triệu đồng; trên 2 năm, thì từ năm thứ 3 trở đi mỗi năm được cộng thêm 800 nghìn đồng. Một số trường hợp được hưởng trợ cấp hàng tháng. Ngoài ra TNXP còn được hưởng nhiều ưu đãi khác như: Bảo hiểm y tế suốt đời, chế độ mai táng phí khi chết, vay vốn sản xuất... 

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Văn Vượng, Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh, việc triển khai, hướng dẫn thực hiện chính sách đối với TNXP được quy định, điều chỉnh ở nhiều quyết định, thông tư nhưng chưa chặt chẽ nên gây khó khăn cho việc áp dụng, triển khai chính sách đồng thời tạo cơ hội cho các đối tượng lợi dụng trục lợi.

Được biết, đa số hồ sơ TNXP ở các huyện gửi về Sở Nội vụ đề nghị hưởng chế độ trợ cấp theo Quyết định 40 của Thủ tướng Chính phủ không còn giấy tờ gốc do cơ quan quản lý TNXP cấp cho họ trước khi trở về địa phương. Để làm hồ sơ, các đối tượng phải làm bản khai có chứng thực của UBND cấp xã nơi đăng ký hộ khẩu thường trú trước khi được huy động vào TNXP. Trong khi đó chính quyền cấp xã lại “đặt niềm tin” vào các ban liên lạc truyền thống TNXP. Hồ sơ nào có xác nhận của ban liên lạc và hội đồng chính sách xã sẽ được xem xét xác nhận. Còn các ban liên lạc lại căn cứ vào lời khai, xác nhận của hội viên. Trong khi đó, với quan điểm "tìm đồng đội" nên quy định về xét kết nạp hội viên của hội cựu TNXP các cấp lại quá đơn giản, lỏng lẻo. 

Để được công nhận là hội viên, ban đầu chỉ cần cá nhân có đơn khai nhận đã tham gia TNXP là được. Sau này, có thêm điều kiện là ngoài đơn phải có hai người cùng đi TNXP xác nhận. Quy định này vẫn còn kẽ hở, bởi nếu những người này quen biết, có quan hệ họ hàng, làng xóm với nhau thì sẽ khó khách quan. Như trường hợp bà Lưu Thị M ở thôn Cầu Cần, xã Việt Lập (Tân Yên), được 3 người xác nhận tham gia TNXP đội N79-83 và đã được UBND xã ký xác nhận hồ sơ. Song, khi có thông tin tố cáo, địa phương kiểm tra phát hiện không có cơ sở xác định bà M là TNXP. Hiện bà M đã bị xóa tên khỏi danh sách Hội Cựu TNXP xã Việt Lập.

Nói tóm lại, nếu không còn giấy tờ gốc, việc xác nhận một người là hội viên TNXP là vòng tròn luẩn quẩn chỉ dựa vào “niềm tin” là chính. Đây cũng là những kẽ hở để các đối tượng lợi dụng làm trái. Gần 150 đối tượng làm hồ sơ hưởng chế độ TNXP ở xã Hương Sơn (Lạng Giang) và nhiều xã của huyện Tân Yên bị trả lại, có dấu hiệu sai phạm đều thuộc danh sách do Ban Liên lạc truyền thống đơn vị N79-83 xác nhận cung cấp. Ông Phạm Quang Hùng, Chủ tịch Hội Cựu TNXP xã Việt Lập cho biết: “Nếu chúng tôi không rà soát, kiểm tra lại, cứ tin theo danh sách đơn vị N79-83 xác nhận thì có lẽ nhiều đối tượng không phải TNXP đã hưởng chế độ trái quy định rồi”. 

Bút tích của ông Hoàng Văn Măng, nguyên Ủy viên BCH Hội Cựu TNXP huyện Lạng Giang, nêu rõ tỉnh Bắc Giang không có TNXP thuộc đơn vị N79-83.

Để xảy ra vi phạm kể trên còn do nhiều thành viên hội đồng chính sách cấp xã tuổi đời còn trẻ, không nắm rõ quá trình hoạt động của cựu TNXP. Khi thực hiện chủ trương, chính sách đối với người có công, lãnh đạo UBND, hội đồng chính sách một số xã buông lỏng công tác kiểm tra giám sát, thiếu trách nhiệm trong thực hiện chức năng nhiệm vụ, có dấu hiệu tiếp tay cho vi phạm. 

Ví dụ như ở xã Hương Sơn, trong số 87 hồ sơ bị trả lại, có hơn chục trường hợp là bố mẹ đẻ, bố mẹ vợ, vợ của lãnh đạo, nguyên lãnh đạo xã. Có cán bộ biết chắc người thân của mình không phải là TNXP của đơn vị N79-83 nhưng không có biện pháp can thiệp tích cực, vẫn để họ cố tình làm sai. Một số hồ sơ thiếu các giấy tờ theo quy định vẫn được xã xác nhận chuyển lên trên. Việc niêm yết công khai danh sách cựu TNXP làm hồ sơ đề nghị hưởng chế độ không được thực hiện nghiêm túc… dẫn đến sai chồng sai.

Ngoài các vi phạm bị phát hiện kể trên, Báo Bắc Giang còn nhận được thông tin phản ánh tại huyện Lục Nam, Sơn Động có một số trường hợp hưởng chế độ TNXP chưa đúng quy định. Ví dụ như tại huyện Sơn Động, dư luận cho rằng trong kháng chiến chống Pháp có rất ít phụ nữ tham gia TNXP nhưng vừa qua, có không ít phụ nữ cao tuổi ở địa phương làm hồ sơ đề nghị hưởng chế độ TNXP thời kỳ chống Pháp. Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Vượng, Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh cũng cho rằng do quy định và thủ tục làm hồ sơ hưởng chế độ còn những bất cập như vậy, rất khó để khẳng định ai là TNXP thật, ai là giả, kể cả một số người đã hưởng chế độ rồi. 

Kiên quyết ngăn ngừa vi phạm

Được biết, để ngăn ngừa tình trạng làm hồ sơ đề nghị hưởng chế độ TNXP không đúng quy định (kết nạp hội viên, tặng kỷ niệm chương), Ban Chấp hành T.Ư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã có công văn gửi đến ban thường vụ các tỉnh đoàn, thành đoàn nêu rõ “Quyết định tặng kỷ niệm chương TNXP... không được xem như văn bản quyết định công nhận TNXP”. 

Ngày 25-6-2015, Ban Chấp hành T.Ư Hội Cựu TNXP Việt Nam cũng có công văn phúc đáp gửi Hội Cựu TNXP tỉnh Bắc Giang liên quan đến việc giải quyết tồn tại trong phát triển hội viên chưa đúng quy định, phân loại hội viên chính thức và hội viên tổ chức. Theo đó, chỉ hội viên chính thức mới được làm hồ sơ đề nghị hưởng chế độ TNXP. 

Khi phát hiện sai phạm, Ban Thường vụ Hội cựu TNXP xã Việt Lập đã xóa tên danh sách hội viên.

Việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công là một chủ trương lớn, luôn được sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các địa phương. Đối với lực lượng TNXP tham gia kháng chiến chống Pháp, Mỹ và xây dựng kinh tế mới cũng vậy. Ông Ngô Duy Sang, Phó trưởng phòng Xây dựng chính quyền và công tác thanh niên (Sở Nội vụ) cho biết: Nhằm bảo đảm công bằng xã hội, quyền lợi chính đáng cho đối tượng tham gia TNXP thật sự, lãnh đạo Sở đã chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn rà soát kiểm tra, kiên quyết trả lại hồ sơ chưa đủ điều kiện. Cùng đó, phối hợp với cơ quan liên quan, chính quyền địa phương, hội cựu TNXP các cấp đẩy mạnh tuyên truyền mục đích, ý nghĩa của các quyết định, văn bản hướng dẫn thực hiện chế độ trong lĩnh vực này đến cán bộ, hội viên và nhân dân. 

Để chính sách với người có công được thực hiện nghiêm túc, đề nghị các cấp, ngành liên quan nghiên cứu, cụ thể hóa trình tự thủ tục, bảo đảm chặt chẽ, rõ ràng, tạo thuận lợi cho người có công làm hồ sơ giải quyết chế độ theo quy định. Tăng cường công tác rà soát, thẩm định, thanh, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc lập hồ sơ, kể cả trường hợp đã được hưởng chế độ, bảo đảm chi trả đúng đối tượng. Quan tâm phát động quần chúng nhân dân tích cực tham gia tố giác vi phạm, kịp thời phát hiện đối tượng có hành vi khai man, lợi dụng trục lợi chính sách, cán bộ có hành vi tiêu cực, tiếp tay cho vi phạm, đưa ra xử lý nghiêm trước pháp luật để răn đe, làm gương.

Kinh nghiệm ở xã Việt Lập (Tân Yên) là cách làm hay để các địa phương tham khảo. Cụ thể, khi có phản ánh về việc một số đối tượng làm hồ sơ đề nghị hưởng chế độ TNXP không đúng quy định, UBND xã Việt Lập cùng Hội Cựu TNXP niêm yết công khai danh sách những người làm hồ sơ. Đồng thời yêu cầu ban quản lý các thôn và các đoàn thể mời một số người cao tuổi, có uy tín tại địa phương, nắm rõ về hoạt động TNXP thời kỳ đó thẩm định hồ sơ, xác nhận đối tượng có tham gia TNXP hay không. Với cách làm này, Việt Lập đã phát hiện và xóa tên nhiều người tự khai nhận TNXP không có cơ sở. 

Ai có công, người đó xứng đáng được hưởng chế độ ưu đãi, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước. Còn những đối tượng không tham gia TNXP đừng vì cái lợi nhỏ dẫn đến cố tình làm trái để rồi vi phạm pháp luật.

Nhóm phóng viên