Bìa cuốn hồi ký của bà Hoàng Thị Thế.

Cuốn sách này được dịch giả Lê Kỳ Anh (bút danh của nhà thơ Hoàng Cầm) dịch từ nguyên bản viết tay bằng tiếng Pháp. Cuốn hồi ký này đã được Ty Văn hóa Hà Bắc xuất bản lần đầu năm 1975 và nay được Công ty cổ phần Sách Omega Việt Nam giới thiệu lại.

Cuốn sách kể lại vận mệnh khác thường của bà Hoàng Thị Thế, con gái của thủ lĩnh nghĩa quân Yên Thế Hoàng Hoa Thám với người vợ Đặng Thị Nho, tục gọi là bà Ba Cẩn, bắt đầu từ việc bà được hứa hôn với một người con của hoàng đế Trung Hoa lúc mới lên 3.

Theo lời dịch giả thì những kỷ niệm thời thơ ấu đã được bà Hoàng Thị Thế viết năm 1963, tại Hà Bắc (nay là Bắc Ninh và Bắc Giang). Từ khi còn nhỏ cho đến lúc qua đời, bà Hoàng Thị Thế đã trải qua nhiều thăng trầm như: năm 1909, bà cùng mẹ bị bắt trong chiến dịch tấn công cuối cùng của quân Pháp vào Yên Thế. Mẹ bà bị kết án đày sang đảo Guyanne (Nam Mỹ) thuộc Pháp, rồi qua đời vì bệnh lao ở trại cách ly Alger trên đường đi, ngày 25-11-1910. 

Năm 16 tuổi (1917), bà Hoàng Thị Thế được Albert Sarraut, Toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ đưa sang Pháp. Năm 1931, bà lấy người chồng Pháp tên là Robert Bourgès. Năm 1932, bà là người sơ cứu đầu tiên cho cha đỡ đầu, Paul Doumer, Tổng thống Cộng hòa Pháp bị ám sát... Năm 1961, bà về sống ở Việt Nam.

Theo Anh Tuấn/CAND