Đến nhà thương binh nặng Nguyễn Văn Ngôn, thôn Kiểu, xã Bích Sơn, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước cơ ngơi khang trang nằm soi mình bên ao sen ngát hương. Thăm xưởng cơ khí của gia đình, mọi người đều khâm phục nghị lực và sức lao động của người thương binh đã mất 81% sức khỏe. 

Được biết, năm 1971, vừa tròn 19 tuổi, Nguyễn Văn Ngôn tình nguyện nhập ngũ tại Trung đoàn 568 ở Mai Sưu (Lục Nam). Sau đó, ông được tăng cường vào Sư đoàn 5 chiến đấu tại miền Đông Nam Bộ, tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng Sài Gòn. Tại đây, ông bị nhiều vết thương mù mắt trái và ảnh hưởng sọ não. 

Hòa bình, cựu chiến binh Nguyễn Văn Ngôn trở về quê hương, dù đau yếu nhưng vẫn kiên cường chiến đấu với bệnh tật, tập trung lao động sản xuất. Vay mượn vốn, ông cùng con trai huy động người làm thuê, học thêm nghề tiện mở xưởng cơ khí. Công việc vất vả, nhiều lúc làm quá sức hay thời tiết thay đổi, vết thương sọ não tái phát nhưng niềm vui công việc đã tiếp thêm nghị lực sống cho người cựu binh này. 

Đến nay, xưởng cơ khí của gia đình có mức thu nhập khoảng 200 triệu đồng/năm, tạo việc làm cho 5 lao động là con em thương binh nặng. Không chỉ có vậy, ông còn giúp đỡ 5 thương binh xã Bích Sơn vay vốn phát triển sản xuất. Được biết, trong những ngày lễ của dân tộc, ông Ngôn luôn là một trong những đại biểu tiêu biểu toàn huyện tham gia nói chuyện lịch sử, giáo dục truyền thống cách mạng của dân tộc cho nhiều thế hệ học sinh huyện nhà.

Giản dị trong cách sống, chăm chỉ lao động là cảm nhận của thanh, thiếu nhi Việt Yên về thương binh nặng Nguyễn Văn Bộ ở thị trấn Bích Động. Cũng như bao người con anh dũng của quê hương, ông chiến đấu tại Bình Trị Thiên khói lửa trong những năm chiến tranh chống Mỹ. Đến nay vẫn còn nhiều mảnh đạn găm trên mình, trái gió trở trời lại đau nhức. Là thương binh hạng 1 nhưng ông vẫn tham gia công tác bảo vệ tại Trường THCS Bích Sơn, nuôi dạy hai con thành đạt. 

Hơn 10 năm qua, ông còn tham gia hoạt động từ thiện tìm kiếm, cất bốc hài cốt đồng đội. Lăn lộn giữa cánh rừng đại ngàn Tây Nguyên tìm đồng đội cũ. Ông Bộ chia sẻ: May mắn trở về sau cuộc chiến, tôi luôn bị ám ảnh bởi lời dặn dò của đồng đội: "Nhớ về thăm mẹ tớ nhé” khi vuốt mắt tiễn bạn nằm lại dãy Trường Sơn. Bởi vậy, trong những năm qua, chúng tôi tìm được 7 phần mộ liệt sĩ đưa về quê hương.

Đó chỉ là hai trong 31 thành viên Tổ thương binh nặng huyện Việt Yên đã và đang vượt lên thương tật có nhiều việc làm ý nghĩa cho gia đình, đồng đội và cộng đồng.

Xuất phát từ nguyện vọng được gặp gỡ, động viên, giúp đỡ nhau vươn lên trong cuộc sống, Tổ thương binh nặng huyện Việt Yên thành lập năm 1990 với 31 thành viên đều là thương binh hạng 1, có tỷ lệ thương tật từ 81% trở lên. Dù mỗi người ở mỗi xã, hoàn cảnh gia đình khác nhau nhưng thành thông lệ, hàng năm định kỳ vào tháng 7, Tổ thương binh nặng tổ chức gặp mặt. Dù bận bịu, sức khỏe giảm sút nhưng mọi người vẫn động viên nhau cố gắng sắp xếp công việc tham gia đông đủ. 

Tại đây, các thành viên chia sẻ khó khăn, bày tỏ tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của bản thân để những vui buồn trong cuộc sống được san sẻ. Mỗi thành viên tích cực bảo ban con cháu xây dựng gia đình văn hóa, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Mọi người trong Tổ rất tự hào về con em của họ đều được học hành, trưởng thành, có việc làm ổn định, không mắc tệ nạn. 

Từ nguồn quỹ hoạt động chủ yếu do thành viên đóng góp, với tấm lòng "Áo mình lại bọc lấy da bạn mình”, hễ có thành viên nào đau ốm, bệnh tật cần giúp đỡ, Ban liên lạc có mặt kịp thời thăm hỏi, hỗ trợ. Không những vậy, Tổ thương binh nặng luôn là điểm tựa giúp đỡ hội viên phát triển kinh tế gia đình. 

Như năm 2010, Tổ giúp đỡ gia đình ông Nguyễn Văn Kịch ở xã Vân Trung và Nguyễn Văn Thế, xã Việt Tiến vay vốn mở rộng trang trại nuôi trồng thủy sản. Hiện nay, mô hình thả cá của các ông trở thành trang trại quy mô nhất vùng, doanh thu đạt 200-300 triệu đồng/năm. 

Ông Nguyễn Văn Hòa, Phó Chủ nhiệm Tổ thương binh nặng chia sẻ: "Tùy thế mạnh của từng hộ, các thành viên giúp đỡ nhau trong sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, kinh doanh dịch vụ, ngành nghề truyền thống… Từ đó, những gia đình có thu nhập cao lại tương trợ gia đình khó khăn. Năm 2013, Tổ thương binh nặng trao tặng hai ngôi nhà tình nghĩa, ba con bò, 500 cành bưởi diễn cho hội viên nghèo”. Ngoài ra còn tích cực vận động các doanh nghiệp, nhà hảo tâm tài trợ học bổng cho con em gia đình chính sách học giỏi. 

Nhân dịp kỷ niệm 67 năm Ngày Thương binh, liệt sĩ, Tổ thương binh nặng tổ chức thăm lại chiến trường xưa thắp hương tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại nghĩa trang các tỉnh Kon Tum, Đắc Lắc, Bến Dược - Củ Chi, Tây Ninh, Đồng Tháp. Với những hoạt động nghĩa tình thiết thực, đến nay, 100% gia đình hội viên Tổ thương binh nặng đều có kinh tế khá, không còn hộ nghèo. Nhiều năm liên tục, Tổ được Sở Lao động - Thương binh và Xã hội biểu dương thành tích xuất sắc trong công tác đền ơn, đáp nghĩa.