Mô hình cưới theo nếp sống mới gắn với bảo tồn văn hóa dân tộc Cao Lan, xã Giáp Sơn (Lục Ngạn).

Khi thăng, lúc trầm

Cưới văn minh là tổ chức gọn nhẹ, vui mà không tốn kém, bảo đảm an ninh trật tự, phù hợp thuần phong mỹ tục và điều kiện kinh tế từng gia đình, đồng thời chấp hành các quy định của nhà nước, tránh lãng phí, nặng nề chuyện ăn uống. Trước đây, một số đoàn thể, địa phương đã xây dựng thành công mô hình cưới văn minh và nhận được sự đồng tình của nhiều người dân như: “Cưới văn minh, tiết kiệm" của Đoàn thanh niên các xã Lão Hộ, Quỳnh Sơn, Cảnh Thụy (Yên Dũng), "Đám cưới an toàn giao thông" ở các xã Việt Ngọc, Tân Trung, Quang Tiến, Đại Hóa, Cao Thượng, thị trấn Cao Thượng (Tân Yên); cưới theo nếp sống văn minh kết hợp bảo tồn nét đẹp truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số như: Sán Chí (xã Kiên Lao), Nùng (xã Trù Hựu), Sán Dìu (xã Giáp Sơn) huyện Lục Ngạn; Dao (xã Tuấn Mậu), Cao Lan (xã Yên Định) huyện Sơn Động. Đợt vận động “Đoàn viên thanh niên chung tay thực hiện nếp sống văn minh” và “Hãy đội mũ bảo hiểm khi đưa đón dâu bằng mô tô, xe máy” ở Lạng Giang. Hay mô hình tổ chức dùng thiếp báo hỷ, tiệc ngọt tại UBND phường, xã của Đoàn thanh niên TP Bắc Giang.

Ngoài ra xuất hiện nhiều đám cưới tổ chức gọn trong một ngày tại các nhà văn hóa, mời ít khách tại Việt Yên, Lục Nam. Nhiều nơi đã quy định hình thức tổ chức đám cưới theo quy ước làng văn hóa như không hút thuốc lá, không uống nhiều rượu, giữ gìn an toàn giao thông... Các mô hình này đã tạo ra hiệu ứng tích cực và làm thay đổi tư tưởng nặng nề trước đây của nhiều người. Không chỉ cán bộ, đảng viên, nhiều đoàn viên, hội viên và nhân dân đồng tình với các mô hình trên.

Theo ông Nguyễn Đắc Hồng, Trưởng Phòng Xây dựng nếp sống Văn hóa và Gia đình (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch), dù đã đạt nhiều hiệu quả song các mô hình cưới văn minh chỉ thực sự sôi động, lan tỏa mạnh khi mới gây dựng, phát động; sự duy trì, nhân rộng chưa thực sự thường xuyên, nhất là thời gian gần đây có sự chững lại. Thực tế vẫn còn hiện tượng phô trương, vụ lợi, làm nhiều cỗ, uống rượu gây mất trật tự trong đám cưới, hiện tượng đón dâu hai, ba lần có xu hướng gia tăng, có trường hợp đi ăn cỗ trong giờ làm việc nhưng không bị xử lý nghiêm. Tại TP Bắc Giang, một số gia đình khá giả tổ chức đám cưới linh đình, mời nhiều khách, mở loa công suất lớn, dựng rạp nhiều khoang (có đám hơn 20 khoang rạp, chiếm 2/3 lòng đường) ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông, mỹ quan đô thị.

Cần thêm lực đẩy

Dù đã đạt được nhiều kết quả song các mô hình cưới văn minh chỉ thực sự sôi động, lan tỏa mạnh khi mới gây dựng, phát động; việc duy trì, nhân rộng chưa thực sự thường xuyên, nhất là thời gian gần đây có sự chững lại". Ông Nguyễn Đắc Hồng, Trưởng phòng Xây dựng nếp sống Văn hóa và Gia đình (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch)

“Tạo chuyển biến mạnh hơn nữa trong nếp sống văn minh, nhất là trong việc cưới” là yêu cầu của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Ánh Dương, Trưởng Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa tỉnh” tại hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Quyết định số 74 của UBND tỉnh mới đây. Ghi nhận cho thấy, quá trình thực hiện xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân điển hình. Dù vậy, việc nhân rộng các mô hình cưới văn minh đang cần thêm những lực đẩy mới trong giai đoạn hiện nay. 

Được biết, Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tỉnh đã chỉ đạo ngành văn hóa, các địa phương, đoàn thể tiếp tục xây dựng, nhân rộng mô hình điểm trong việc cưới văn minh, tiết kiệm. Để tạo sức lan tỏa mạnh mẽ và có kết quả tích cực, nên chăng mỗi địa phương xây dựng mô hình điểm phù hợp với phong tục, tập quán tốt đẹp ở từng địa phương để đánh giá, rút kinh nghiệm.

Bên cạnh xây dựng và nhân rộng mô hình điểm, để thực hành có hiệu quả nếp sống văn minh, tiết kiệm, công tác tuyên truyền, vận động cần thực hiện thường xuyên hơn nữa. Đồng thời các cấp, ngành cần phát huy vai trò của các đoàn thể như: Hội Người cao tuổi, Phụ nữ, Đoàn thanh niên, MTTQ trong vận động con cháu, gia đình, dòng họ, hội viên, đoàn viên và người thân tự giác chấp hành nghiêm quy định, gắn với thực hiện hương ước, quy ước làng văn hóa. Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương cần đưa nội dung này vào kiểm điểm, đánh giá, phân loại bình xét các danh hiệu thi đua trong năm đối với từng cá nhân, tập thể.

Nguyễn Hưởng