Bắt đầu từ thời điểm giao thừa đến mồng Một, mồng Hai Tết…, người thân trong gia đình đều quây quần, đoàn tụ, chúc mừng năm mới và mừng tuổi nhau. Đầu tiên là cháu con mừng tuổi ông bà, cha mẹ. Sau đến ông bà, cha mẹ mừng tuổi lại con cháu, chúc con cháu hay ăn chóng lớn, chăm ngoan, học giỏi. Không chỉ có vậy, khi khách đến thăm hỏi vào những ngày Tết cũng không quên lì xì cho con cháu của gia chủ kèm theo lời chúc phúc đầu năm. 

Như vậy, đầu năm mới nhận phong bao lì xì là nhận tình yêu thương và may mắn cho cả năm. Ngày xưa mừng tuổi chỉ là tiền hào, tiền xu mang tính chất tượng trưng, tiền càng lẻ càng tốt. Bởi họ quan niệm tiền lẻ thể hiện sự sinh sôi nảy nở, làm ăn phát đạt trong năm mới. 

Hiện nay, thời buổi kinh tế thị trường, nhiều người không còn dùng tiền xu, tiền hào thậm chí rất ít sử dụng tiền lẻ để mừng tuổi mà thay vào đó là những tờ tiền với những mệnh giá cao thấp khác nhau. Với nhiều người, tiền mừng tuổi không đơn thuần thay cho những lời chúc tốt đẹp đầu năm, mà còn ẩn chứa nhiều mục đích, động cơ cá nhân rất sâu xa. Có người mừng tuổi sếp, người thân của sếp số tiền rất lớn với hy vọng sang năm mới được thăng quan, tiến chức, được bổng lộc hơn người. Có người, đến nhà giàu họ mừng tuổi con mình nhiều thì nhất định mình phải mừng tuổi con họ bằng hoặc nhiều hơn, nếu không sẽ cảm thấy áy náy không yên… Điều này cũng trở thành áp lực và gánh nặng đối với không ít người.

Điều đáng tiếc nhất là từ những suy nghĩ, tính toán của người lớn vô tình lan sang con trẻ, khiến chúng bắt đầu có sự so bì, người này mừng tuổi ít, người kia mừng tuổi nhiều, không ít trẻ học cha mẹ cách đánh giá giá trị con người tỉ lệ thuận với số tiền mà họ mừng tuổi. Theo đó, người mừng tuổi nhiều chắc chắn là người tốt, người “sống đẹp”, người mừng tuổi ít là người keo kiệt, bủn xỉn, đáng khinh...

Tục lì xì đươc lưu truyền từ năm này qua năm khác. Ảnh: Công Doanh

Thế nên có nhiều tình huống lì xì cười ra nước mắt khiến cả gia chủ và khách đến chúc Tết đều bối rối và ngượng ngùng. Anh P, phường Ngô Quyền (TP Bắc Giang) có lần đến nhà đồng nghiệp chúc Tết, sau khi mừng tuổi con của bạn, cháu bé bóc phong bao và nói luôn với anh: "Chú đi ô tô mà mừng tuổi cháu có mỗi 20 nghìn đồng". 

Hay như vợ chồng chị V, thị trấn Bích Động (Việt Yên) có lần đến nhà bạn chúc Tết, chuẩn bị mừng tuổi cho các cháu thì 6,7 trẻ em hàng xóm sang chơi khiến vợ chồng chị khá lúng túng vì sau một ngày chúc Tết, số phong bao chuẩn bị để mừng tuổi không còn đủ cho số trẻ em đó.

Vì vậy, theo đúng phong tục cha ông để lại từ ngày xưa, chúng ta nên chuẩn bị tiền lẻ cho vào phong bao để mừng tuổi trẻ em lấy may mắn những ngày đầu năm, đừng đính kèm vào đó những động cơ và toan tính của người lớn, đừng câu nệ giá trị mỗi phong bao để việc lì xì thực sự là một nét đẹp văn hóa cần duy trì và gìn giữ của người Việt. Phong tục lì xì đầu năm đã lưu truyền từ năm này qua năm khác. 

Để phong tục này phát huy đúng ý nghĩa nhân văn và cao đẹp của nó, mỗi gia đình, mỗi phụ huynh cần hiểu thấu đáo nguồn gốc, ý nghĩa của việc lì xì . Đồng thời các bậc cha mẹ cần giáo dục cho con trẻ hiểu rằng, nhận được lì xì là nhận niềm vui và sự may mắn, số tiền càng nhỏ lẻ thì sự may mắn càng nhiều. 

Người lớn cần dạy trẻ biết đón nhận những may mắn đó một cách thành kính và trang trọng. Làm được như vậy là chúng ta đang cùng nhau duy trì nét đẹp một phong tục ngày Tết của cha ông để lại, góp phần xây dựng bầu không khí đón Tết văn minh và đầm ấm cho tất cả mọi người.

Hán Thị Hương Giang