Tăng giờ làm thêm: Cân nhắc yếu tố sức khỏe, thu nhập
Còn nhiều băn khoăn
Bộ luật Lao động hiện hành quy định số giờ làm thêm tối đa của NLĐ là không quá 50% số giờ làm việc bình thường/ngày, 30 giờ/tháng và tổng số không quá 200 giờ/năm, trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định được làm thêm giờ không quá 300 giờ/năm. Tại dự thảo sửa đổi lần này, Bộ LĐTBXH đề xuất mức mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ trong các trường hợp đặc biệt sẽ tăng thêm 100 giờ/năm, tức là không quá 400 giờ/năm.
![]() |
|
May mặc là ngành có thời gian tăng ca nhiều. Ảnh chụp tại Công ty cổ phần Tổng Công ty May Bắc Giang LGG (Lạng Giang). |
“Việc thực hiện quy định hiện hành ảnh hưởng không nhỏ đến kế hoạch sản xuất của DN, giảm sức cạnh tranh của mặt hàng xuất khẩu. Vì thế, đề xuất nới khung thỏa thuận lên mức tối đa 400 giờ/năm là hợp lý bởi có những dịp cao điểm, việc tổ chức tăng ca của DN đã đạt hoặc cao hơn mức này”, ông Tứ nói.
Còn với NLĐ dù không muốn tăng ca song để tăng thu nhập, làm thêm giờ vẫn là lựa chọn tối ưu. Chị Luận Thị Thành (SN 1978), quê huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, công nhân Công ty TNHH SungWoo Vina (KCN Đình Trám) cho hay: "Cộng tất cả các khoản trong một tháng gồm lương cơ bản hơn 3,8 triệu đồng, phụ cấp thâm niên, thưởng năng suất, xăng xe, nhà ở… thì thu nhập của tôi được khoảng 5,5 triệu đồng. Tháng nào tăng ca đều, khoảng 2 giờ/ngày thì lĩnh thêm khoảng 1,5 triệu đồng nữa. Trừ mọi khoản chi tiêu, tôi tiết kiệm được hơn 3 triệu đồng gửi về cho gia đình. Nhưng nếu tháng nào không tăng ca thì số tiền bỏ ra chẳng đáng là bao”.
![]() |
|
Dây chuyền sản xuất tại Công ty TNHH Samkwang Vina (KCN Quang Châu). |
Theo kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu Công nhân và Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam tiến hành trên 2,5 nghìn lao động (nữ chiếm hơn 62%), hơn 90% trong số này không mong muốn làm thêm nhưng vì thu nhập thấp nên phải chấp nhận. Trung bình thu nhập từ tăng ca của NLĐ là hơn 1,3 triệu đồng/người/tháng (chiếm 22,4% tổng thu nhập). Năm 2018, tổng thu nhập trung bình của mỗi công nhân đạt gần 5,5 triệu đồng/tháng.
Tại Bắc Giang, báo cáo của Phòng Tiền lương - BHXH (Sở LĐTBXH), tiền lương bình quân năm 2018 của công nhân trong các DN là 6,3 triệu đồng/người/tháng, tăng 5,2% so với năm 2017. Theo ông Nguyễn Thế Dũng, Phó Giám đốc Sở LĐTBXH, trong bối cảnh tiền lương tối thiểu thấp, hầu hết DN lại đang áp dụng mức bằng hoặc cao hơn không nhiều nên để bảo đảm cuộc sống, NLĐ phải tranh thủ thời gian, sức khỏe cho những giờ tăng ca. Việc mở rộng khung thỏa thuận giờ làm thêm tối đa cần phải xem xét ở nhiều yếu tố, đặc biệt là chính sách việc làm.
Nếu cho phép thời gian làm thêm giờ tăng càng cao, DN sẽ ép NLĐ tăng ca tối đa mà không tính đến phương án mở rộng sản xuất, tuyển dụng lao động mới. Điều này có thể dẫn đến tình trạng gia tăng lao động thất nghiệp.
Xét về yếu tố sức khỏe NLĐ, tăng thời gian làm thêm giờ không phải là giải pháp bền vững để phát triển sản xuất. Với cường độ làm việc liên tục, công nhân mệt mỏi, năng suất lao động bị ảnh hưởng, thậm chí tai nạn lao động rình rập.
“Lao động tại các khu, cụm công nghiệp hiện nay có đến hơn 80% là nữ. Vì phải làm thêm giờ nên hầu hết họ không có nhiều thời gian dành cho gia đình. Nếu tiếp tục tăng ca thì tình trạng mất cân bằng cuộc sống càng trầm trọng”, bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Trưởng Ban Nữ công, LĐLĐ tỉnh nói.
Bảo đảm trả tiền lương làm thêm lũy tiến
Để khắc phục những tác động tiêu cực của việc tăng giờ làm thêm, Chính phủ quy định trong dự thảo các biện pháp: Chỉ áp dụng khi NLĐ đồng ý; bảo đảm tổng số giờ làm việc trong một ngày không quá 12 giờ và NLĐ được nghỉ ngơi ít nhất 12 giờ/ngày; trả lương cao hơn và đãi ngộ hợp lý khi làm thêm giờ.
|
Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Công nhân và Công đoàn, có tới 97% DN muốn tăng thời gian làm thêm của NLĐ. Trong đó, ngành may là điển hình của tình trạng tăng ca nhiều. Cụ thể, thời gian tăng ca trung bình từ 47-60 giờ/tháng (trong khi theo quy định là 30 giờ/tháng). Như vậy, tính trung bình các DN đã cho làm thêm giờ lên tới 500 giờ/năm, thậm chí 600 giờ/năm. |
Muốn giải quyết căn nguyên vấn đề, các cơ quan quản lý cần có biện pháp nâng tiền lương tối thiểu cho NLĐ. Khi thu nhập cứng được cải thiện thì họ chủ động hơn khi quyết định đồng ý hay không với giới chủ về thời gian tăng ca. “Thỏa thuận về làm thêm giờ cần được thể hiện trong hợp đồng, văn bản có tính pháp lý giữa NLĐ và chủ sử dụng trên cơ sở hài hòa lợi ích hai bên. Trong đó, cần có quy định cụ thể về thu nhập, chế độ nghỉ dưỡng sức, bồi dưỡng bằng tiền, hiện vật sau những đợt tăng ca. Có như vậy mới bảo đảm sức khỏe, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực”, ông Nguyễn Thế Dũng nhấn mạnh.
Tường Vi
Bắc Ninh


























Ý kiến bạn đọc (0)