Trên mạng xã hội, có người kể chuyện nhà có mấy bạn nhỏ chơi các món đồ chơi và thi thoảng lại bỏ những quả pin cũ. Chốt lại, người này hỏi: “Ở quê mình có chỗ nào thu gom pin cũ không các anh chị ơi?” Đa số các bình luận trả lời đều nói không biết. Những trao đổi tưởng nhỏ bé ấy lại chạm tới một vấn đề lớn: Việc xử lý pin đã qua sử dụng-thứ lâu nay vẫn bị xem nhẹ trong đời sống hằng ngày.

Không ít người vẫn giữ thói quen vứt pin cũ vào thùng rác sinh hoạt, thậm chí quẳng ra góc vườn, bãi đất, bờ ao… Mỗi viên pin, theo các nghiên cứu môi trường, có thể làm ô nhiễm hơn 500 lít nước hoặc 1 m³ đất trong suốt 50 năm. Trong pin chứa nhiều kim loại nặng như chì, kẽm, cadimi, thủy ngân, asen… Khi lớp vỏ bị ăn mòn, những hóa chất ấy rò rỉ, thấm dần vào lòng đất, hòa vào nước ngầm, rồi theo dòng chảy lan ra môi trường.

Chỉ cần tưởng tượng: Hàng triệu viên pin bị vứt bỏ mỗi năm - nếu không được xử lý đúng cách, sẽ biến những bãi rác và dòng sông thành nơi chứa độc tố. Ở các vùng trồng trọt, kim loại nặng có thể xâm nhập cây cối, tích tụ trong rau quả, rồi trở lại bàn ăn của chính chúng ta. Ô nhiễm từ pin cũ không “ồn ào” như khói bụi, nhưng hậu quả lại dai dẳng, lặng lẽ và khó khắc phục hơn nhiều.

Đã có nhiều chiến dịch tuyên truyền về việc thu gom pin cũ. Ở một số nơi, trẻ em được hướng dẫn mang pin đã dùng trong đồ chơi đến nộp, đổi lấy quà nhỏ. Một vài tổ chức, doanh nghiệp cũng phát động phong trào gom pin, rác thải điện tử. Song tất cả đều ngắn hạn, theo đợt, theo phong trào, rồi lại nhanh chóng lắng xuống. Sau những ngày rộn ràng khẩu hiệu, người dân lại quay về thói quen cũ: Pin hết là vứt đi.

Được biết hiện nay Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh chỉ có hơn chục điểm chính thức thu nhận pin cũ. Những điểm thu gom xuất hiện ở các đô thị là tín hiệu đáng mừng, nhưng rõ ràng vẫn chưa đủ để hình thành mạng lưới bền vững.

Đã đến lúc việc thu gom pin cần được xem là hoạt động thường xuyên và bắt buộc, chứ không phải “chiến dịch”. Những chiếc thùng nhỏ nếu được đặt ở trường học, nhà văn hóa khu dân cư, công viên, phố đi bộ, hội chợ, triển lãm cho tới các trung tâm thương mại, siêu thị… sẽ hình thành thói quen tốt, để mỗi người dễ dàng bỏ viên pin cũ đúng chỗ. Khi hành động ấy trở nên tự nhiên, việc bảo vệ môi trường cũng không còn là khẩu hiệu xa vời. Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh pin cần tham gia mạnh mẽ hơn. Mỗi viên pin bán ra nên đi kèm trách nhiệm thu hồi sau sử dụng. Việc khuyến khích trẻ em đổi pin cũ lấy quà nhỏ, hay tặng điểm thưởng khi mang pin đến nộp, không chỉ là cách làm truyền thông mà còn thể hiện ý thức xã hội, gắn thương hiệu với trách nhiệm môi trường.

Mỗi chiếc thùng thu gom được đặt thêm, mỗi người chịu khó bỏ pin cũ đúng nơi, là thêm một hành động góp phần giữ gìn màu xanh của đất - để những viên pin không còn bị “bỏ quên” và môi trường không còn là nơi gánh chịu.

Rõ việc, rõ người

 

Nâng tầm giá trị từ Lễ hội trái cây

 

Để trở thành công dân số