Ngày 7-2-1965, đế quốc Mỹ gây cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất đối với miền Bắc nước ta. Trung đoàn TLPK 238 có nhiệm vụ bảo vệ hai tuyến giao thông vận chuyển chiến lược là đường 1 Bắc và đường 5 – cảng Hải Phòng. Tiểu đoàn 82 (Trung đoàn TLPK 238) trực tiếp bảo vệ tuyến đường 1 Bắc. Tiểu đoàn 82 bố trí trận địa tại sân bay Chũ, huyện Lục Ngạn.

Ngày 17-10-1965, hồi 10 giờ 21 phút, kíp chiến đấu của chuyên gia Liên Xô thuộc tiểu đoàn 82 đã phát hiện mục tiêu từ xa. Tốp máy bay hải quân Mỹ đột ngột hạ thấp độ cao từ 7000m xuống 2000 m, chúng đã lợi dụng các khe núi để lao vào trận địa. Cao xạ của Tiểu đoàn kịp thời nổ súng tiêu diệt tại chỗ 1 máy bay loại F4B, trong đó có 1 giặc lái bị chết, 1 bị bắt sống. Bất ngờ 2 chiếc A4E từ hướng Nam lọt vào ném bom trận địa.

Cuộc oanh kích này của máy bay Mỹ đã gây tổn thất về người và làm hư hỏng vũ khí khí tài của Tiểu đoàn 82, trong đó có chuyên gia Liên Xô – Đại úy Vitali Xmirnốp bị 1 mảnh bom găm vào bụng. Tuy được bệnh viện huyện Lục Ngạn và cán bộ đơn vị tập trung mọi nỗ lực và phương tiện để cứu chữa, nhưng vết thương quá nặng, đồng chí Xmirnốp đã hy sinh.

Ngay sau đó, chuyên gia Liên Xô được lệnh sơ tán khỏi trận địa, cán bộ và các kỹ thuật viên của đơn vị tuy mới học chuyên môn được 3 tháng, song đã vận dụng các nội dung, nghiên cứu sơ đồ các mạch để điều chỉnh tham số. Chỉ hơn 1 giờ sau, vũ khí khí tài của Tiểu đoàn đã sẵn sàng chiến đấu.

11h59’, được lệnh vào cấp 1, kíp trực ban của Tiểu đoàn trực tiếp tổ chức chiến đấu. 

Một tốp máy bay của Mỹ từ hướng Bắc bay thẳng vào trận địa. Tới vùng phóng, Tiểu đoàn phóng 2 quả tên lửa tiêu diệt tốp mục tiêu. Trung đoàn thông báo Tiểu đoàn 82 đã bắn rơi tại chỗ 2 máy bay địch, bắt sống giặc lái. Tiểu đoàn 82 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ: đánh thắng trận đầu, bắn rơi 3 máy bay Mỹ, bắt sống giặc lái.

Với chiến thắng này, Chính phủ tặng Tiểu đoàn 82 Huân chương Quân công hạng Ba; Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết thư khen. Chuyên gia Liên Xô ca tụng là  Tiểu đoàn thép, đánh giá trận đánh ngày 17-10-1965 của Tiểu đoàn 82 thắng lợi là sự kết hợp hài hòa giữa tên lửa Liên Xô và trí tuệ Việt Nam.

Trận đánh thắng ngày 17-10-1965 của Tiểu đoàn 82 còn ảnh hưởng mấy chục năm sau đối với phi công Mỹ trong trận này.

Sư đoàn Phòng không (PK) 375 được thành lập khi đế quốc Mỹ gây lại cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ 2 đối với miền Bắc. Chúng tăng cường dùng máy bay đánh phá ác liệt tuyến đường 1 Bắc. Nhiệm vụ tác chiến của Sư đoàn PK 375 là bảo vệ giao thông, vận chuyển chiến lược đường 1 Bắc từ Đồng Đăng tới Phủ Lạng Thương. Trung đoàn TLPK 285 được giao nhiệm vụ phối thuộc chiến đấu với Sư đoàn PK 375 bảo vệ khu vực Kép – Bắc Giang.

Ngày 19-8-1972, vào hồi 10 giờ, Tiểu đoàn 72, Trung đoàn TLPK 285 bắn rơi tại chỗ một máy bay trinh sát RF4C, đây là chiếc máy bay Mỹ đầu tiên bị bắn rơi tại chỗ của Trung đoàn trên tuyến đường 1 Bắc. Phát hiện được trận địa của Tiểu đoàn 72, một tốp máy bay địch lao xuống đánh phá, làm chuyên gia Liên Xô Brinđicốp  Kharitônôp bị thương nặng. 

Đồng chí chuyên gia được đưa đến bệnh viện huyện Lục Ngạn, các bác sĩ tận tình cứu chữa, đặc biệt một số cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn đến tiếp máu, nhưng do vết thương quá nặng, đồng chí Kharitônôp đã hy sinh.

       

Chiều 10-3-2005, tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, một cựu chiến binh phi công Mỹ đã kể lại trận đánh ngày 17-10-1965 tại Chũ. Ông tự giới thiệu là Alếchxanđơ, sinh năm 1941. "Nhận lệnh trực tiếp của Đô đốc Grânsap – Tư lệnh Mỹ ở Thái Bình Dương, một phi đoàn 6 máy bay (gồm 2 chiếc F4B và 4 chiếc A4E) đeo đầy bom có nhiệm vụ "dọn sạch” những bệ phóng ở Chũ. Khi chưa tiếp cận mục tiêu, 1 chiếc F4B đã bị cao xạ bắn rơi tại chỗ, trên máy  bay có 2 phi công: Thiếu tá Xtenlây bị chết, Trung úy Alếchxanđơ nhảy dù bị bắt sống. 

Tại khách sạn Hinton Hà Nội (là trại giam giặc lái Mỹ), Alếchxanđơ  gặp lại những phi công cùng hạm đội bị bắt cùng ngày hôm đó, có các Trung úy Elít, Alân, Rôbớt. Ngày 17-10-1965 là ngày đen tối của hạm đội 7. Trận 17-10-1965, Mỹ bị bắn rơi 3/6 máy bay; bị chết, bắt sống 5/8 phi công” - Alếchxanđơ  than thở.

Năm 2010, các phi công này đề nghị được sang Việt Nam gặp lại những người đã bắn rơi họ.

Tháng 3-2003, hai anh em Mickây và Đaixi - con của Thiếu tá Xtenlây sang Việt Nam, đến núi Phượng Hoàng – Chi Lăng – Lạng Sơn (huyện Chi Lăng ở phía Bắc huyện Lục Ngạn) nên không tìm được mộ cha. 

Năm  2012, bộ phận MIA của Mỹ đã gặp cựu chiến binh Tiểu đoàn 82 để tìm hiểu về cái chết và nơi chôn cất Thiếu tá Xtenlây.

Tháng 4-2013, một đoàn cựu chiến binh Xô Viết sang thăm Việt Nam, trong đó có Lupinokova Natalia – con gái Đại úy Vitali Xmirnôp – chuyên gia của Tiểu đoàn 82.

Ngày 24-4-2013, Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không – Không quân tổ chức gặp gỡ, chiêu đãi đoàn cựu chiến binh Xô Viết tại Hà Nội. Tại đây, tác giả (Đại tá Nguyễn Bắc) đã phát biểu về đoàn chuyên gia Liên Xô của Tiểu đoàn 82 năm 1965 như sau:

 "Đồng chí Xmirnôp là thành viên của đoàn chuyên gia TLPK Liên Xô giúp Tiểu đoàn 82, Trung đoàn TLPK 238 nắm vững tính năng kỹ thuật tên lửa và tham gia chiến đấu cùng đơn vị. Đồng chí luôn vui vẻ, hòa nhã trong sinh hoạt, nghiêm túc tận tình trong việc bồi dưỡng chuyên môn kỹ thuật cho cán bộ, chiến sĩ Việt Nam. Trong trận chiến đấu của Tiểu đoàn  82 với máy bay Mỹ tại sân bay Chũ (Lục Ngạn) vào ngày  17-10-1965, đồng chí Xmirnôp đã anh dũng hy sinh tại trận địa cùng với hai đồng chí Việt Nam. Tiểu đoàn 82 đã khắc phục khó khăn củng cố trận địa, sửa chữa khí tài nên trong đợt tấn công thứ hai của máy bay Mỹ, Tiểu đoàn đã đánh thắng giòn giã, bắn rơi 3 máy bay Mỹ, bắt sống 4 giặc lái Mỹ, bắn chết 1 tên khác".

Thắng lợi của trận đánh có sự đóng góp hiệu quả cao của đoàn chuyên gia TLPK Liên Xô và sự hy sinh của đồng chí Xmirnôp. Ban Liên lạc bạn chiến đấu Tiểu đoàn 82 bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới đoàn chuyên gia TLPK Liên Xô và xin chia sẻ tổn thất với gia đình đồng chí Xmirnôp.