Công ty cổ phần Đầu tư tổng hợp Hà Nội có nhiều hợp đồng tuyển dụng lao động cho các đối tác tại Ma-lai-xi-a để làm việc trong các nhà máy lắp ráp linh kiện điện tử, chế biến thực phẩm, xây dựng… Mức lương trung bình khoảng 9 triệu đồng/người/tháng, nếu chịu khó làm thêm có thể đạt mức 12-15 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, chi phí trước khi đi xuất khẩu lao động (XKLĐ) chỉ gần 20 triệu đồng/người, Công ty cho nợ phí, lao động có thể trả dần vào lương, riêng trường hợp lao động giúp việc gia đình được miễn phí xuất cảnh. 

Điều kiện, chi phí như vậy song doanh nghiệp vẫn khó tuyển được lao động. Bà Vũ Thị Gấm, Trưởng văn phòng đại diện Công ty tại Bắc Giang cho biết: "Với hợp đồng tốt, thu nhập khá, công việc ổn định nhưng Công ty tuyển được rất ít lao động”.

Nhiều công ty khác cũng trong tình trạng khó tuyển nhân lực đi Ma-lai-xi-a. Thậm chí có công ty không khai thác, cung ứng lao động cho đất nước này mặc dù có nhiều hợp đồng, chi phí khai thác nhân lực không cao như các thị trường khác. Năm 2013, toàn tỉnh chỉ có hơn 400 lao động sang Ma-lai-xi-a làm việc, 6 tháng đầu năm nay cũng chỉ có khoảng 100 người. Trong khi những năm trước (2010-2012), mỗi năm có từ 700 đến 800 người. 

Anh Nguyễn Văn Trọng, thôn Hưng Thịnh, xã Đức Thắng (Hiệp Hòa) cho biết: "Tôi đang tìm hiểu thị trường lao động nước ngoài để sang làm việc nhưng còn băn khoăn ở Ma-lai-xi-a không biết có còn gặp rủi ro như: nợ lương, chủ DN phá sản…”. 

Nhiều người mất niềm tin vào thị trường này là do năm 2011, 2012 các DN XKLĐ ồ ạt đưa lao động sang đây mà xem nhẹ khâu tuyển chọn, đào tạo nhân lực, chất lượng đơn hàng, quản lý và bảo vệ lao động. Vì vậy, nhiều công nhân bị ngược đãi, trả lương không đúng cam kết nhưng không được can thiệp và bảo vệ kịp thời tạo ấn tượng không tốt về thị trường này.   

Trước thực trạng người lao động chê thị trường nước này, Chính phủ Ma-lai-xi-a đã đề ra các biện pháp nỗ lực bảo vệ quyền lợi người lao động. Lực lượng chức năng tổ chức truy quét người nhập cư và lao động nước ngoài làm việc trái phép nhằm ngăn chặn trường hợp lợi dụng visa du lịch đi lao động hoặc bị lôi kéo, dụ dỗ theo các công ty môi giới không có giấy phép tuyển lao động, bỏ trốn ngoài hợp đồng. 

Nhân viên Công ty cổ phần Đầu tư tổng hợp Hà Nội tư vấn cho người dân Bắc Giang về thị trường xuất khẩu lao động Ma-lai-xi-a.

Năm 2014, Chính phủ nước này tăng lương tối thiểu cho công nhân tại các DN. Phía Đông đất nước đang đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, dự báo nhu cầu sử dụng lượng lớn lao động để làm việc tại các dự án. Cùng đó, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) đã thẩm định kỹ các hợp đồng, bảo đảm đủ điều kiện xuất khẩu và xử lý nghiêm một số DN có hoạt động vi phạm, yêu cầu các công ty đưa nhân công sang Ma-lai-xi-a phải thực hiện nghiêm việc tuyển chọn, tránh môi giới qua trung gian gây tốn kém, lãng phí. 

Những ngày gần đây, nhiều DN như: Công ty cổ phần Phát triển quốc tế IDC, Công ty cổ phần Đầu tư và Hợp tác quốc tế Thăng Long… đã ký nhiều hợp đồng cho công nhân làm việc trong các DN ở Ma-lai-xi-a, mức lương từ 9-12 triệu đồng/người/tháng với những nhóm ngành như: điện tử, cơ khí, dịch vụ. 

Ông Nguyễn Thế Dũng, Phó Giám đốc Sở LĐTB&XH cho biết: "Thị trường lao động tại Ma-lai-xi-a có nhiều tín hiệu vui do nền kinh tế đất nước phát triển, chính trị ổn định. Ở đó có nhiều công ty, tập đoàn lớn như: Công ty Enron, Meritex của Mỹ, Canon, Sony, Renesas của Nhật… tạo nhiều cơ hội việc làm cho người lao động. Thu nhập khá cao tùy theo từng đơn hàng. Nhiều hợp đồng có hiệu lực 2 đến 3 năm và còn gia hạn thêm”. 

Hiện nay Ma-lai-xi-a có thị trường lao động hấp dẫn phù hợp với phần lớn lao động xuất khẩu ở Bắc Giang, nhất là các xã đặc biệt khó khăn, thiếu việc làm. Theo định hướng của Bộ LĐTB&XH, đây vẫn là thị trường trọng điểm mà Chính phủ đang thí điểm triển khai dự án XKLĐ cho các huyện nghèo.

Nắm bắt cơ hội này, cơ quan chức năng của tỉnh đang tập trung tuyên truyền sâu rộng về tiềm năng của thị trường Ma-lai-xi-a để người dân tìm hiểu thông tin. Trung tâm Giới thiệu việc làm tỉnh phát triển mô hình liên kết xã, phường, thị trấn với các DN XKLĐ tổ chức các phiên giao dịch việc làm; thường xuyên liên hệ với các DN của Ma-lai-xi-a xem xét, giải quyết vụ việc phát sinh. 

Sở LĐTB&XH tổ chức tập huấn tuyên truyền về XKLĐ sang nước này cho hơn 300 người dân huyện Yên Dũng, Sơn Động; phát 9.500 tờ rơi giới thiệu về thị trường. Ngành chức năng rà soát, kiểm tra các cơ sở hoạt động tư vấn, tuyển chọn lao động và đình chỉ 17 cơ sở không đủ điều kiện. Trong đó, các DN XKLĐ như: Tổng Công ty Thép Việt Nam, Công ty cổ phần cung ứng lao động và thương mại Hải Phòng, Tổng Công ty công nghiệp ô tô Việt Nam… quan tâm tuyển chọn, cung ứng nguồn nhân lực chất lượng và thông báo, phổ biến rõ các thủ tục đăng ký dự tuyển về các xã, phường. Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT, Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh tạo điều kiện giải quyết vay vốn cho người lao động khi có hợp đồng làm việc ở nước ngoài. 

Ông Nguyễn Văn Huế, Phó Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm tỉnh cho biết: "Các hợp đồng cung ứng lao động với đối tác Ma-lai-xi-a được thẩm định bảo đảm điều kiện làm việc, sinh hoạt, mức thu nhập ổn định. DN bên đó cũng cam kết bảo vệ quyền lợi người lao động, không để xảy ra tình trạng phá hợp đồng. Như vậy, nhân công sang làm việc sẽ tự quảng bá, giới thiệu cho người thân ở quê tiếp tục XKLĐ, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp ở nhiều vùng nông thôn”.