Hiện trường vụ tranh chấp dẫn tới hàng trăm cây bạch đàn cao hơn 2 m bị ủi bật gốc, chết khô.

Vụ tranh chấp đất tại Lục Nam: Án “ngâm” quá hạn đến bao giờ? Tranh chấp đất rừng ở Lục Nam: Chủ tịch UBND xã yêu cầu Trưởng Công an rút kinh nghiệm Lục Nam: 4 người bị thương vì tranh chấp đất rừng

Sau cơn mưa, đường vào thôn Quảng Hái Hồ, xã Vô Tranh (Lục Nam) trở nên lầy lội. Phải khó khăn lắm chúng tôi mới vào được sâu trong thôn để đến khu vực cánh rừng thuộc khoảnh 28, tiểu khu Hoàn Hồ. Trước mắt là những diện tích đất trơ trụi, hàng trăm cây bạch đàn, keo cao chừng hơn 2 mét bị ủi bật gốc đổ rạp xuống, nhiều cây bị vùi lấp trong đất, lá và rễ đã khô.

Ngày 13-5 vừa qua, tại nơi này đã xảy ra vụ xô xát, đánh nhau liên quan đến tranh chấp đất rừng giữa gia đình ông Nguyễn Xuân Hoà (SN 1955), thôn Quảng Hái Hồ và gia đình ông Trần Xuân Sơn (SN 1962), thôn Di, xã Vô Tranh khiến 4 người bị thương (mỗi bên hai người). Đáng buồn là hai ông đã từng là những người anh em, hàng xóm thân thiết. Vậy căn nguyên nào dẫn đến những hành vi ẩu đả này?

Được biết, năm 1996, Lâm trường Mai Sơn (nay là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Mai Sơn) có hợp đồng giao cho 13 hộ dân trong thôn nhận khoán đất để trồng rừng, thời hạn 30 năm. Gia đình ông Nguyễn Xuân Hòa, công nhân Lâm trường nghỉ mất sức được nhận 16,1 ha, trong đó đất có rừng là 5,6 ha, đất trống là 10,5 ha. Năm 2006, thực hiện Nghị định số 200/NĐ-CP ngày 3-12-2004 của Thủ tướng Chính phủ về việc đổi mới và phát triển lâm trường quốc doanh, Lâm trường đã phải thanh lý hợp đồng trước thời hạn với các hộ dân thông qua biên bản cuộc họp ngày 13-8-2006. Lâm trường Mai Sơn nhận đất rừng và các hộ không có thắc mắc gì về quyền lợi cũng như nghĩa vụ ghi trong hợp đồng. Riêng hộ ông Nguyễn Xuân Hòa có ý kiến nếu rừng tái sinh đến tuổi khai thác hoặc nếu có chuyển đổi thì cho phép gia đình ông khai thác theo quy định của Nhà nước. Yêu cầu này được Lâm trường Mai Sơn chấp thuận.

8 năm sau (năm 2014), Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Mai Sơn có hợp đồng khoán liên doanh trồng rừng kinh tế và tái sinh rừng chồi với gia đình ông Trần Xuân Sơn (nghề nghiệp kinh doanh lâm sản), tổng số 147 lô, diện tích 292,3 ha, thời hạn xin giao khoán gần nhất là 14 năm (tương đương hai chu kỳ khai thác); dài nhất là 20 năm (ba chu kỳ khai thác) trong đó có 12 lô thuộc khoảnh 28. Khu vực xảy ra tranh chấp với gia đình ông Hòa thuộc lô số 1 và lô số 2 có diện tích 5,9 ha.

Làm việc với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Mai Sơn về vấn đề này, ông Trần Quang Huy, Trưởng Phòng Kỹ thuật Quản lý, bảo vệ cho biết: Trên diện tích 5,9 ha, Công ty đã tổ chức trồng bạch đàn từ năm 2010; năm 2014 đã bán trước sản phẩm cho một người dân khác là Vũ Trí Trường ở bản Vua Bà, xã Trường Sơn (Lục Nam). Đầu năm 2017, ông Trường tổ chức khai thác xong diện tích này, chuẩn bị bàn giao đất để Công ty giao lại cho gia đình ông Trần Xuân Sơn theo đúng hợp đồng. Tuy nhiên, sau khi ông Trường khai thác xong, gia đình ông Hòa đã tự ý vào đốt dọn, đưa máy múc cuốc hố để trồng cây trái phép khi chưa có sự đồng ý của Công ty là vi phạm.

Đã ba lần vào các ngày 7-6, 1-8 và 11-9-2017, Công ty gửi thông báo bằng văn bản đến ông Nguyễn Xuân Hòa về việc đình chỉ thi công trồng cây trái phép và yêu cầu di chuyển cây trồng ra khỏi đất của Công ty nhưng ông Hòa không chấp nhận, cho rằng Công ty không công khai, minh bạch khi giao khoán đất rừng, quá ưu ái cho người dân thôn khác nhận nhiều đất rừng trong khi vợ chồng ông đã từng nhiều năm là công nhân Lâm trường. Trả lời thắc mắc này của ông Hòa, đại diện lãnh đạo Công ty cho rằng trước khi tiến hành giao khoán đất rừng cho hộ ông Sơn vào năm 2014, Công ty đã tổ chức họp dân, thông báo rộng rãi về việc khoán liên doanh, ai có nhu cầu, nguyện vọng và khả năng về tài chính để nhận khoán sẽ được Công ty xem xét. Vào thời điểm đó, người dân trong thôn không ai đăng ký, bản thân ông Hòa là Trưởng thôn Quảng Hái Hồ cũng không nhận. Vì vậy, Công ty đã giao khoán cho ông Sơn. Cho nên về mặt pháp lý, Công ty đã giao diện tích đó cho ông Sơn thì ông Sơn có quyền trồng cây. Khi xảy ra vụ xô xát, ông Sơn đang thuê người dọn cây để trồng rừng mới. Còn gia đình ông Hòa cuốc hố, trồng cây trên diện tích 5,9 ha là không đúng. Còn ông Hòa khăng khăng cho rằng lô đất trên được Lâm trường Mai Sơn cho thuê để trồng rừng từ năm 1996 theo hợp đồng khoán đất, khoán rừng giữa Lâm trường Mai Sơn (Hợp đồng này đã thanh lý dứt điểm từ năm 2006- PV) nên có quyền trồng cây.

Vụ tranh chấp kéo dài một năm qua dẫn đến cuộc ẩu đả, đánh nhau bằng hung khí giữa hai gia đình vào ngày 13-5 làm 4 người bị thương; khoảng 800 cây bạch đàn, keo đã lên cao bị bật rễ, chết khô. Tình cảm anh em, hàng xóm giữa hai gia đình rạn nứt, mâu thuẫn thêm trầm trọng. Bên cạnh đó còn làm mất an ninh trật tự địa phương, gây dư luận không tốt, có nguy cơ phát sinh vụ việc phức tạp bởi khiếu nại kéo dài.

Giá như hai bên tự thỏa thuận một cách hợp lý, thấu tình, ông Sơn nhận đất rừng từ ông Hòa và bồi thường công sức, tiền của bỏ ra cho việc trót trồng cây trước đó hoặc ông Hòa nhận khoán lại của ông Sơn diện tích đã trồng đó với mức giá hợp lý thì sẽ không dẫn tới những hậu quả đáng tiếc. Trong trường hợp hòa giải không thành thì hai bên có quyền gửi đơn đến cơ quan chức năng.

Hiện Công an huyện Lục Nam đã làm việc với cả hai gia đình, Lâm trường Mai Sơn và chính quyền địa phương để xác định cơ sở pháp lý của sự việc, đồng thời điều tra, làm rõ đối tượng gây thương tích.

Tuấn Minh