Ông Trần Quang Tấn.

Mạng lưới chợ, TTTM trên địa bàn tỉnh đã và đang được quan tâm đầu tư xây dựng, xin ông cho biết một số kết quả nổi bật?

Thời gian qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã tập trung chỉ đạo các cấp, ngành triển khai nhiều giải pháp, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển đa dạng loại hình thương mại, dịch vụ. Vì vậy, hoạt động thương mại của tỉnh đã khởi sắc; hạ tầng thương mại nói chung, hệ thống chợ, TTTM nói riêng đã có bước phát triển đáng kể.

Nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư, định hướng phát triển hạ tầng thương mại, nâng cao vai trò quản lý nhà nước, năm 2009, Sở Công Thương tham mưu với UBND tỉnh xây dựng và ban hành Quy hoạch mạng lưới chợ, TTTM và siêu thị trên địa bàn tỉnh đến năm 2020. Hiện nay, sau gần 10 năm triển khai, toàn tỉnh đã có 133 chợ (một chợ hạng 1, một chợ đầu mối, 20 chợ hạng 2, còn lại là chợ hạng 3); có 29 chợ được chuyển đổi do DN, HTX quản lý; 7 TTTM, 8 siêu thị, trong đó 4 siêu thị nằm trong TTTM.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác quản lý và khai thác chợ, TTTM còn những bất cập, hạn chế gì, thưa ông?

Bất cập dễ nhận thấy nhất là hệ thống chợ, TTTM phát triển tập trung chủ yếu ở khu vực đô thị, trung tâm thành phố, thị trấn, trung tâm xã; ở khu vực nông thôn, miền núi, mạng lưới chợ còn thưa thớt, chưa có TTTM và siêu thị. Trong khi đó, hiện chưa có chính sách đồng bộ khuyến khích, thu hút các thành phần kinh tế theo hướng công tư kết hợp để đầu tư hoặc góp vốn đầu tư phát triển hạ tầng chợ, TTTM và siêu thị.

Kết cấu hạ tầng thương mại, nhất là mạng lưới chợ tuy có bước phát triển nhưng số lượng, chất lượng còn hạn chế, chưa đạt tiêu chí về chợ trong Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới; cơ sở vật chất kỹ thuật của đa số các chợ vẫn nghèo nàn, sơ sài và còn đang trong quá trình củng cố, nâng cấp từng bước, một số chợ hoạt động kém hiệu quả hoặc không hoạt động.

Sự phối hợp giữa các ngành có liên quan trong triển khai quy hoạch phát triển hạ tầng chợ, TTTM chưa đồng bộ với việc bố trí quỹ đất cho phát triển hạ tầng thương mại nói chung, hạ tầng chợ, TTTM nói riêng tại địa phương; công tác quản lý nhà nước về chợ ở một số địa phương còn hạn chế, một số huyện chưa quan tâm đến chuyển đổi mô hình tổ chức kinh doanh, khai thác và quản lý chợ.

Các DN, HTX, nhất là các ban quản lý, tổ quản lý chợ trên địa bàn tỉnh năng lực hạn chế; việc bố trí sắp xếp ngành nghề kinh doanh trong chợ chưa hợp lý, khoa học, dẫn đến hiệu quả kinh doanh thấp, nhiều chợ, TTTM chưa phát huy hết vai trò, vị trí của mình.

Chợ Chàng, thị trấn Lục Nam có từ lâu đời, đến nay nhiều hạng mục công trình không còn phù hợp, ảnh hưởng đến hoạt động buôn bán của người dân.

Ông có thể cho biết nguyên nhân của những hạn chế, bất cập và trách nhiệm của các cấp chính quyền, ngành chức năng?

Trước hết do T.Ư chậm điều chỉnh các chính sách, quy định liên quan, nhất là chính sách ưu đãi đầu tư phát triển hạ tầng thương mại nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn cuộc sống. Trong khi đó, sự phối hợp giữa các sở, ngành thiếu chặt chẽ, nhất là công tác hậu kiểm sau cấp phép đầu tư, xây dựng.

Mặt khác, khu vực nông thôn miền núi, vùng sâu, vùng xa kinh tế khó khăn, thu nhập người dân không cao, sức mua thấp nên khó thu hút đầu tư phát triển hạ tầng chợ, TTTM. Ngân sách T.Ư dành cho đầu tư phát triển lĩnh vực này còn quá ít so với các lĩnh vực khác. Trong khi kinh tế của tỉnh còn khó khăn, ngân sách hạn hẹp, lại phải giải quyết nhiều vấn đề bức xúc về phát triển KT-XH nên việc dành ngân sách để hỗ trợ đầu tư phát triển chợ nói riêng, hạ tầng thương mại nói chung còn hạn chế.

Một số địa phương nhận thức chưa đầy đủ về vai trò phát triển hạ tầng thương mại đối với sự phát triển KT-XH cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tồn tại, hạn chế trên. Các DN, HTX chưa mạnh dạn đầu tư phát triển hạ tầng thương mại ở khu vực nông thôn, chưa quan tâm đóng góp xã hội mà chỉ quan tâm lợi nhuận trước mắt.

Để mạng lưới chợ, TTTM hoạt động hiệu quả, theo ông cần có giải pháp gì?

Theo tôi, các bộ, ngành T.Ư cần rà soát sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, chính sách khuyến khích, ưu đãi, hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng chợ, TTTM và siêu thị, tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư xây dựng hạ tầng thương mại; quan tâm hỗ trợ vốn từ ngân sách nhà nước xây dựng cơ sở hạ tầng cho lĩnh vực này. Lồng ghép việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để nâng cấp, cải tạo hạ tầng chợ nông thôn. Tiếp tục hỗ trợ đối với hệ thống chợ tại các vùng điều kiện KT-XH còn nhiều khó khăn.

Tiếp đó là đẩy mạnh phối hợp giữa các sở, ngành trong triển khai thực hiện, nhất là công tác hậu kiểm sau chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp phép xây dựng; thực hiện xã hội hóa trong lĩnh vực đầu tư kết cấu hạ tầng thương mại, góp phần huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực ngoài ngân sách, nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thương mại.

Chúng ta cũng cần tạo thuận lợi cho các DN đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thương mại được tiếp cận các nguồn tài chính một cách bình đẳng, nhanh chóng, bảo đảm nguồn vốn để triển khai các dự án đầu tư đã được cấp phép như những DN sản xuất kinh doanh khác. Quan tâm phát triển nguồn lực, tăng cường đào tạo bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ cho cán bộ làm công tác quản lý, kinh doanh và khai thác chợ.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Đỗ Thành Nam (thực hiện)