Sau chiến dịch mạnh mẽ về vệ sinh môi trường diễn ra vào kỳ này năm trước, đến nay, vấn đề bảo vệ môi trường nói chung và thu gom, xử lý rác thải nói riêng trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến.

Nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về bảo vệ môi trường được nâng lên; có sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị. Hiện toàn tỉnh có khoảng 2.500 tổ dịch vụ môi trường được thành lập, chiếm gần một nửa tổng số thôn, xóm trong tỉnh. Nhiều địa phương có cách làm mới, sáng tạo về bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện thu tiền dịch vụ môi trường bước đầu còn gặp khó khăn do một số người dân chưa đồng thuận. Việc chuyển từ thu phí sang thu dịch vụ, cơ quan chức năng giải thích rằng với mức thu phí đã quá lạc hậu và không còn phù hợp với thực tế. Bên cạnh đó, việc thu phí vệ sinh tại một số địa phương vẫn chưa hiệu quả và mức thu về ngân sách còn thấp.

Đáng chú ý, dù nhiều hộ dân, đơn vị không tuân thủ đóng phí theo quy định nhưng các đơn vị thu gom vẫn phải tiến hành thu gom để bảo đảm chất lượng vệ sinh trên địa bàn, dẫn đến tình trạng ỷ lại của một số hộ dân và chủ nguồn chất thải; có trường hợp người dân đem bỏ chất thải ra các nơi công cộng, gây ảnh hưởng chất lượng vệ sinh chung.

Chính vì thế việc triển khai thực hiện thu tiền dịch vụ môi trường nhằm chuyển đổi nhận thức là Nhà nước và nhân dân cùng chung tay bảo vệ môi trường, từng bước xóa bao cấp về bảo đảm vệ sinh môi trường.

Cùng với biện pháp trên, công tác thanh tra, kiểm tra vệ sinh môi trường được các lực lượng chức năng vào cuộc quyết liệt, đã xử phạt nghiêm những tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm; có doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường bị xử phạt hàng trăm triệu đồng, thậm chí bị phạt tiền tỷ.

Bài học kinh nghiệm rút ra từ công tác bảo vệ môi trường thời gian qua đó là: Xác định đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị nhưng quan trọng nhất là nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của mỗi người dân; kêu gọi toàn dân chung tay bảo vệ môi trường. Tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy, chọn việc bức xúc, nổi cộm, việc trọng tâm có tính chất đột phá để tổ chức thực hiện.

Về lâu dài, cần thực hiện công cụ phổ biến trong quản lý chất thải là phí và thuế bảo vệ môi trường, nhằm giúp tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước khi đưa chi phí môi trường vào trong giá thành sản phẩm theo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”. Từng bước thực hiện việc thu phí, ký quỹ bảo vệ môi trường, buộc bồi thường thiệt hại về môi trường”, điều chỉnh mức giá thu nhằm giảm dần việc bao cấp, tiến đến xóa bỏ bao cấp trong công tác bảo vệ môi trường. 

Trần Anh