Nhiều chủ bến bãi tại thôn Đạo Ngạn 2, xã Quang Châu (Việt Yên) chưa chấp hành nghiêm việc giải tỏa bến, bãi chứa cát, sỏi trên hành lang bảo vệ đê. Ảnh: Minh Linh.

Trước đây, xã Hương Gián (Yên Dũng) có ba bãi tập kết cát, sỏi ven sông ở thôn Đông Tiến với khối lượng hàng nghìn m3 cát sát chân đê. Vào mùa mưa bão, người dân nơm nớp lo vỡ đê bởi những bãi này làm cản trở dòng chảy. Trước thực tế trên, từ tháng 9-2016 đến nay, xã đã có nhiều biện pháp kiên quyết yêu cầu chủ bãi giải tỏa theo quy định. Ban chỉ đạo xã xây dựng kế hoạch, phân công nhiệm vụ cho từng thành viên. Cùng với tuyên truyền, Ban chỉ đạo gửi văn bản thông báo thời hạn “chót” cần di dời đến từng hộ và yêu cầu thực hiện nghiêm. Lúc đầu, không phải chủ bãi nào cũng đồng thuận. Ông Nguyễn Tiến Nam, Chủ tịch UBND xã cho biết: “Xã đã xử phạt vi phạm hành chính mỗi hộ 4-5 triệu đồng, thậm chí có hộ bị phạt lần thứ hai và yêu cầu khẩn trương di chuyển phương tiện, giải tỏa để trả lại hành lang đê. Đầu tháng 6 năm nay, xã đã bố trí 30 triệu đồng từ nguồn ngân sách thuê máy múc đất lấp dốc dẫn lên đê chặn đường vận chuyển tại các bãi”. Nhờ đó đến nay, các chủ bãi tập kết cát, sỏi đã dừng tập kết vật liệu xây dựng và di chuyển đến vị trí quy hoạch tại thôn Dũng Tiến.

Không chỉ Hương Gián, theo ông Hoàng Văn Đức, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Dũng, để di dời đúng lộ trình, huyện yêu cầu các xã ký cam kết với chủ bãi chứa cát, sỏi giải tỏa xong trước ngày 30-6; quy rõ trách nhiệm cho người đứng đầu. Nơi nào không thực hiện nghiêm sẽ trừ điểm thi đua cuối năm. Cùng với đó, huyện chỉ đạo các phòng, đơn vị chuyên môn gồm: Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Công an, Hạt Quản lý đê điều thường xuyên tháo gỡ khó khăn. Các trường hợp chưa chấp hành, huyện hỗ trợ kinh phí và yêu cầu xã lấp đường dốc dẫn lên đê, sau đó xem xét cưỡng chế theo quy định. Đến nay, huyện đã giải tỏa 9/13 bãi, số còn lại đang được di dời theo đúng thời gian quy định.

Tương tự, huyện Hiệp Hòa cũng chỉ đạo phòng chức năng phối hợp với các xã rà soát và yêu cầu chủ bãi chứa cát, sỏi ký cam kết giải tỏa đúng hạn. Lãnh đạo huyện, ngành chức năng thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn chủ bãi, bến hoàn thành hồ sơ để đầu tư kinh doanh tại địa điểm mới. Ông Ngô Trọng Bằng, chủ bến bãi ở thôn Cẩm Bào, xã Xuân Cẩm cho biết: “Được tuyên truyền, vận động, tôi thấy việc tập kết cát, sỏi trái phép làm tăng nguy cơ vỡ đê nên tháng 3 năm nay, gia đình đã tự chuyển đến điểm mới ở trong xã”. Huyện đã giải tỏa 8/8 bãi theo quy định. 6 hộ ở xã Hợp Thịnh đã đầu tư kè mái sông nhưng không đủ điều kiện bổ sung vào quy hoạch được tỉnh gia hạn đến 30-6-2018 phải hoàn thiện thủ tục di dời. Các huyện Lục Ngạn, Sơn Động, Lạng Giang đã hoàn thành việc giải tỏa bến bãi tập kết cát, sỏi trái phép ven sông.

Bến bãi tập kết cát, sỏi trái phép tại thôn Đông Tiến, xã Hương Gián (Yên Dũng) đã được giải tỏa.

Theo Sở TN&MT, đến ngày 21-6, trong số 69 bến bãi cát, sỏi ven sông vi phạm hành lang đê điều, toàn tỉnh đã giải tỏa 48 bến, bãi. Có được kết quả này là do thời gian qua, các cấp chính quyền, ngành chức năng áp dụng chế tài mạnh, kiên quyết xử lý vi phạm. Đơn cử như huyện Yên Dũng xử phạt gần chục lượt chủ hộ không chấp hành quy định. Cùng với đó, UBND tỉnh yêu cầu Sở TN&MT công khai rộng rãi các điểm quy hoạch giúp các chủ bến, bãi thuận tiện di chuyển đến đó. Sở cũng thành lập tổ công tác phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động này. UBND các huyện, TP xây dựng lộ trình xóa bỏ các bến, bãi vi phạm và thường xuyên đôn đốc giải tỏa. Nhiều huyện còn huy động các ban, ngành, đoàn thể tuyên truyền vận động, hỗ trợ chủ bến hoàn thiện hồ sơ thuê đất, cấp phép hoạt động ở điểm quy hoạch. Nhiều huyện yêu cầu các xã báo cáo tiến độ với Chủ tịch UBND huyện theo tuần để có biện pháp chỉ đạo kịp thời.

Bên cạnh kết quả đạt được, tại một số nơi, thời hạn chót đã cận kề song nhiều chủ bến, bãi vẫn “án binh bất động”, thậm chí có nơi còn hoạt động rầm rộ, cát, sỏi vẫn được bơm lên ùn ùn. Ngày 16-6, bất chấp "lệnh cấm", các bãi cát không trong quy hoạch tại thôn Đạo Ngạn 2, xã Quang Châu (Việt Yên) vẫn ngang nhiên được bơm lên. Ô tô nườm nượp ra vào vận chuyển khiến mặt đê xuống cấp nghiêm trọng. Biện minh cho việc chậm di dời, ông Nguyễn Văn Ban, một trong những chủ bến tập kết trái phép cho rằng, chưa thể chuyển đi nơi khác vì đã đầu tư 5 đến 6 tỷ đồng kè bờ sông, lắp đặt máy móc. Cơ sở đã nhận chuyển nhượng sử dụng bến, bãi của chủ cũ trong 5 năm nhưng nay mới được 3 năm, chưa thu hồi vốn! Đa số trường hợp không di chuyển đều viện lý do mất nhiều chi phí thuê đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng...

Trao đổi với ông Nguyễn Văn Tuyến, Phó Giám đốc Sở TN&MT về tiến độ giải tỏa bến, bãi vi phạm và hướng giải quyết các trường hợp quá hạn, được biết địa phương nào có sự quan tâm vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền sở tại thì di dời được nhiều bến, bãi. Nhiệm vụ này thuộc trách nhiệm của các huyện, TP. Ở một số nơi chưa có động thái kiên quyết, xử lý nghiêm vi phạm, vẫn còn tình trạng “đánh trống bỏ dùi”. Việc hủy hợp đồng thuê đất sai quy định của UBND các xã với chủ bến, bãi chưa được thực hiện nghiêm. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, mới đây, Sở TN&MT đã có văn bản đề nghị các huyện, TP khẩn trương yêu cầu các tổ chức, cá nhân sử dụng bến, bãi ven sông chứa cát, sỏi trái phép khẩn trương di dời. Trường hợp quá hạn, các huyện, TP tổ chức cưỡng chế theo quy định.

Bảo Khánh - Minh Linh