16 giờ ngày 30-6, chúng tôi có mặt tại cửa hàng xăng dầu của Công ty TNHH Thương mại dịch vụ tổng hợp Hà Lan (Công ty Xăng dầu khu vực 1) tại xã Bích Sơn (Việt Yên). Quan sát thấy, nhiều khách hàng vào mua xăng vẫn hút thuốc và sử dụng điện thoại, bất chấp các biển cấm tại đây và việc cháy nổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào. 

"Dù không ở liền kề cửa hàng xăng dầu song chúng tôi rất lo lắng. Đi làm hay ở nhà đều nơm nớp lo chẳng may cây xăng bốc cháy thì nhà mình và những hộ dân khác sẽ bị ảnh hưởng. Đó còn chưa kể mùi xăng dầu ảnh hưởng đến sức khỏe…”, chị Nguyễn Thị T, nhà ở gần khu vực cây xăng của Công ty TNHH Thương mại dịch vụ tổng hợp Hà Lan nói.

Không thể phủ nhận việc các cây xăng nằm gần khu dân cư đáp ứng tốt nhu cầu tiêu dùng của người dân. Nhưng chính từ sự tiện lợi này đã vô tình trở thành mối nguy hiểm khi các quy định về an toàn cháy, nổ không được đáp ứng, chưa kể ý thức phòng chống cháy nổ của những người kinh doanh xăng dầu hay khách hàng đều rất thấp. 

Ví như cây xăng của Công ty cổ phần Thương mại - Dịch vụ Hiệp Hòa tại số 40, khu 5, thị trấn Thắng, được xây dựng giữa khu dân cư sầm uất, kế bên là một cửa hàng tạp hóa, còn tiếp giáp với nhà kho chứa các thùng phi dầu của cửa hàng là một cửa hàng kinh doanh vàng bạc. 

Theo ghi nhận của cán bộ chuyên môn, phương tiện phòng cháy, chữa cháy của cửa hàng nghèo nàn, chỉ có các bình bọt loại nhỏ, không đáp ứng yêu cầu chữa cháy tại chỗ. Cùng đó, nhiều chủ phương tiện, kể cả ô tô không tắt máy khi vào cửa hàng. 

Anh Nguyễn Văn Sơn, chủ tiệm vàng liền kề cây xăng cho biết: "Ở gần cửa hàng xăng dầu, chúng tôi luôn có cảm giác bất an. Nếu xảy ra sự cố thì những nhà sát vách như nhà tôi sẽ phải gánh chịu hậu quả đầu tiên. Để phòng ngừa, cùng với mua sắm các thiết bị chữa cháy, gia đình tôi chủ động lắp đặt hệ thống báo cháy tự động”. Cũng theo anh Sơn, nhiều thời điểm, gia đình phải đưa các cháu nhỏ sang nhà người thân để hạn chế ảnh hưởng từ mùi xăng, dầu.

Theo quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về yêu cầu thiết kế cửa hàng xăng dầu (QCVN 01: 2013/BCT), điều kiện an toàn để cấp phép kinh doanh cửa hàng xăng dầu là phải có diện tích đất rộng, nếu tiếp giáp với công trình xây dựng khác phải có tường bao kín, chiều cao không thấp hơn 2,2m bằng vật liệu không cháy. 

Về khoảng cách an toàn từ bể chứa, cột bơm đến công trình bên ngoài cửa hàng, quy chuẩn quy định phải cách nơi sản xuất có phát lửa hoặc tia lửa là 18m; cách công trình công cộng 50m; cách công trình dân dụng và công trình xây dựng khác từ 5-20m, tùy cấp cửa hàng. 

Tuy nhiên trên thực tế, không ít cửa hàng xăng dầu hiện nay đặt tại địa bàn đông dân cư, thậm chí ngay sát nhà dân. Điển hình như cây xăng của Công ty cổ phần Thương mại - Dịch vụ Hiệp Hòa, không chỉ nằm xen giữa các hộ dân mà cột bơm xăng chỉ cách tường nhà bên cạnh chưa đầy… 2m.

Thống kê của Sở Công thương cho thấy, trên địa bàn tỉnh hiện có hơn 270 cây xăng đang hoạt động, trong đó phần lớn được xây dựng từ lâu và nằm trên các điểm đông dân cư. Để việc kinh doanh, bán lẻ xăng, dầu đi vào nền nếp, đặc biệt là bảo đảm an toàn cháy, nổ, năm 2009, UBND tỉnh ban hành quyết định phê duyệt Quy hoạch hệ thống cửa hàng kinh doanh, bán lẻ xăng, dầu trên địa bàn đến năm 2020. 

Theo đó, đến năm 2020, toàn tỉnh có 338 cây xăng (kể cả 31 cây xăng trong quy hoạch bổ sung năm 2012) được cấp phép hoạt động. Cũng theo quy hoạch, trong  thời gian này, sẽ có 45 cửa hàng xăng, dầu buộc phải giải tỏa hoặc di dời vì quá chật hẹp và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cao. 

Ông Lê Quang Tú, Phó Trưởng phòng Quản lý thương mại (Sở Công thương) cho biết: "Việc xóa bỏ các cửa hàng xăng, dầu được thực hiện theo lộ trình. Tuy nhiên, việc di dời không đơn giản, đến nay, mới chỉ có 12 cửa hàng trong diện di dời, giải tỏa được xóa bỏ”.