Những ngày này, ngôi nhà nhỏ của gia đình ông Dương Văn Quang rộn ràng hơn khi đón nhiều học sinh Trường Trung học phổ thông Tứ Sơn đến tìm hiểu, trải nghiệm nghề làm giấy dó truyền thống. Trong không gian mộc mạc, phảng phất mùi vỏ cây rừng và tiếng khuấy bột giấy, các em học sinh được ông Quang trực tiếp giới thiệu từng công đoạn làm giấy, từ xử lý vỏ cây để làm bột, pha hồ đến tráng giấy trên khuôn vải. Không chỉ được tiếp cận nét văn hóa truyền thống qua lời giới thiệu, các em còn được tự tay thử tráng giấy, cảm nhận sự tỉ mỉ, kiên nhẫn mà nghề thủ công này đòi hỏi. “Giấy dó của đồng bào Cao Lan rất đặc biệt. Nguyên liệu gồm cây dây leo để tạo bột giấy và cây ngô rang để làm chất hồ. Sau khi tráng, khuôn tráng giấy dó được dựng nghiêng để phơi cho đến khi tách được tờ giấy ra… Chính sự tỉ mỉ ấy tạo nên những tờ giấy mỏng, phẳng, dai và bền theo thời gian”, ông Quang chia sẻ.

Ông Dương Văn Quang trình diễn kỹ thuật làm giấy dó trong sự kiện do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức.

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống làm giấy dó, từ nhỏ ông Quang đã quen với mùi vỏ cây, tro bếp, tiếng giã bột vang lên mỗi mùa làm giấy. Có thời điểm, hầu như nhà nào ở thôn Vĩnh Ninh (trước đây là bản Khe Nghè) cũng làm giấy dó. Giấy được dùng trong các nghi lễ tâm linh, làm tranh thờ, ghi chép chữ viết, gia phả. Nhiều khách từ các tỉnh, thành phố tìm về mua giấy vì tin vào chất lượng giấy dó của người Cao Lan. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của xã hội, giấy công nghiệp ra đời, nghề làm giấy dó dần mất chỗ đứng. “Lo ngại nghề giấy dó truyền thống bị mai một, năm 1998, tôi đến nhà cụ Tống Văn Xạch - người giỏi nghề nhất vùng để được học nghề bài bản. Đến nay, cụ Xạch đã mất song tất cả kinh nghiệm, công đoạn làm giấy dó truyền thống của đồng bào vẫn được tôi gìn giữ và phát huy”, ông Quang nói.

Thôn Vĩnh Ninh có gần 160 hộ, trong đó 98% là đồng bào dân tộc Cao Lan. Hiện ngoài gia đình ông, trong thôn còn 2 hộ dân khác duy trì nghề làm giấy dó, chủ yếu phục vụ nhu cầu của đồng bào và bán làm quà cho du khách. Ông Quang nhiều lần được mời tham gia trình diễn nghệ thuật làm giấy dó của đồng bào dân tộc Cao Lan tại các sự kiện do ngành Văn hóa tổ chức. Đặc biệt, ông mở hàng chục lớp dạy nghề miễn phí cho con em đồng bào dân tộc Cao Lan trong xã và các địa phương lân cận. Nhờ đó, ngày càng nhiều người biết đến nét văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc Cao Lan.

“Dù số lượng giấy dó bán ra thị trường chỉ khoảng 300 - 400 tờ/năm song tôi cảm thấy vui và có thêm động lực để giữ gìn nét văn hóa truyền thống của đồng bào mình. Tôi mong muốn tỉnh, xã quan tâm hỗ trợ chúng tôi xây dựng vùng nguyên liệu để phát triển nghề này, vừa nâng cao thu nhập, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa”, ông Quang cho biết.

Độc đáo nghề đan sung của người Sán Chí

BẮC NINH - Giữa nhịp sống hiện đại, đồng bào Sán Chí trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh vẫn gìn giữ nhiều phong tục truyền thống, trong đó có nghề đan sung (tay nải, túi đựng đồ). Không chỉ là vật dụng quen thuộc, chiếc sung còn trở thành trang sức không thể thiếu, tôn lên vẻ duyên dáng của phụ nữ Sán Chí.

Phú Mẫn gìn giữ hồn quê

BẮC NINH - Phú Mẫn, tức thôn Chờ Cả là ngôi làng cổ thấm đẫm sắc màu huyền thoại nằm trên núi Hàm, nay thuộc xã Yên Phong (Bắc Ninh). Huyền thoại về làng Chờ gắn liền với Đức Thánh Quý Minh Đại vương - vị danh tướng thời Hùng Vương, sau khi đánh giặc bị thương đã trở về và hóa tại đây. Nhân dân lập đền thờ, tôn ngài là vua Chờ. 

Tín ngưỡng thờ Mẫu ở Bắc Ninh

BẮC NINH - Trong kho tàng tín ngưỡng, tôn giáo và đời sống tinh thần của dân tộc Việt Nam, tục thờ Mẫu là một tín ngưỡng độc đáo, giàu bản sắc, phản ánh sâu sắc tâm hồn, cội nguồn văn hóa và khát vọng của Nhân dân ta. Việc tôn thờ các Mẫu và gắn Mẫu với những nhân vật lịch sử có thật là sự khẳng định những công lao, đóng góp của người phụ nữ trong tiến trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó chính là truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của người Việt.