Ôi dào, bạn từ đời nảo đời nào mà mẹ vẫn còn thăm với nom! Tôi chép miệng nghĩ vậy và chần chừ. Mẹ lại giục: “Nhanh lên con. Cả tuần nay biết tin mà mẹ bận quá chưa đi được. Lúc bác ấy tai nạn không lên thăm để đến khi khỏi mới tới thì còn ra gì nữa? Mai mẹ lại bận lên lớp. Thôi, bỏ đấy. Đi với mẹ một lúc đã”. Tôi miễn cưỡng thoát máy, trong đầu vẫn vẩn vơ với con toán đã gần ra đáp số. 

Tôi là sinh viên đại học, khoa kinh tế. Kỳ này, nhà trường cho sinh viên mười ngày đi thực tế để thực tập hết học phần. Tôi chọn mấy công ty tại quê để vừa được về nhà, ở với mẹ lại vừa có điều kiện thuận lợi hơn trong việc khảo sát tình hình. Kiến thức đã học được ở trường cộng với sự hăm hở lao vào đời sống thực tế, khám phá nó đã làm tôi say mê thực sự. Được cái, ngay từ hồi học phổ thông tôi đã rất mê môn toán và tin học. Đến khi vào đại học tiếp cận với những kiến thức mới tôi càng mê chúng hơn. 

Nhớ lại hồi học phổ thông, tôi ghét môn văn lắm, mặc dù mẹ tôi là giáo viên dạy văn. Mẹ thường khuyên tôi: “Muốn làm gì thì làm, trước hết phải làm người đã con ạ. Học văn là học làm người. Môn văn giúp cho con nên người, con hãy cố gắng mà học”. Tôi ậm ừ: “Thời đại công nghiệp, tin học, phải học những môn thiết thực đã mẹ ạ! Chẳng học văn cũng làm người được, có sao? Với lại bây giờ người ta phấn đấu trở thành ông chủ cơ!” Mẹ nhìn tôi lắc đầu. 

Hai mẹ con lên xe máy nhằm phố huyện thẳng tiến. Tôi chỉ muốn nhanh cho xong để về giải nốt bài toán dở dang. Còn mẹ ngồi sau xe thì vẫn luôn miệng kể về người bạn năm xưa. Tiếng xe máy nổ, tiếng gió ù ù cộng với cảnh nhộn nhịp của người dạo chơi buổi tối khiến tôi gần như bỏ ngoài tai những lời mẹ. 

Đến phố huyện, sau khi dừng lại ít phút cho mẹ mua gói quà, hai mẹ con tìm đến nhà bác Quang. Trong nhà cũng có vài ba người khách đến thăm đang hỏi chuyện bác gái. Tôi nghe thấy có người nói: 

“Đồ vô lương tâm, gây tai nạn cho người ta như thế rồi bỏ chạy! Bắt được chúng nó thì cho rũ tù!” “Thanh niên bây giờ đi đứng ngổ ngáo bạt mạng quá. Người ta đi bộ ven đường mà cũng lao xe máy vào!” “May mà chỉ bị gãy tay, không thì…”. “Gãy tay cũng chết rồi. Tuổi ông ấy thì cũng phải nằm hàng tháng”...

Mẹ con tôi đến bên giường ông già đang nằm. Mẹ tôi thốt lên: “Bác Quang! Sao lại ra nông nỗi này?”. Ông già quay ra, tôi sững người giật thót, suýt nữa đánh rơi gói quà. Mẹ tôi vồ vập: “Nghe tin bác bị nạn tuần nay rồi nhưng em bận dạy học quá không lên thăm bác được. Hôm nay, tiện có cháu Tùng về thực tập, em bảo cháu đưa lên thăm bác. Bác có nặng lắm không?” “Cảm ơn cô - Bác Quang thều thào - Bị gãy tay và sướt trán tí thôi. Không sao đâu”. “Rõ khổ - Mẹ tôi than thở - Xe với cộ, chẳng biết chúng nó đi đứng thế nào mà quệt vào bác cơ chứ? Thế không bắt được bọn chúng hả bác?”

Bác Quang thoáng nhìn tôi, lắc đầu. Mẹ tôi thở dài, an ủi: “Thôi, không chết là may rồi. Có phúc có phần, vài hôm lại khỏi bác ạ!” Bác Quang mỉm cười gật đầu. Rồi chừng như nhớ ra tôi đứng bên, mẹ xởi lởi: “Cháu Tùng của bác đây này! Con, đưa quà biếu bác đi!”

Tôi lúng búng chào và lóng ngóng đặt gói quà lên chiếc tủ đầu giường. Bác mỉm cười: “Cô cứ bày vẽ. Đến thăm tôi là quý rồi! - Quay sang tôi, bác nói - Lớn quá rồi nhỉ? Giống bố như đúc. Học lớp mấy rồi cháu?”. “Dạ… Cháu đang học đại học ạ!”. Tôi lí nhí trả lời. “Đại học rồi cơ à? Giỏi! Cố mà học cháu nhé!”.

Mẹ tôi chợt nhớ ra điều gì chạy ra ngoài nói chuyện với bác gái. Lúc này mọi người đến thăm cũng đã về hết. Chỉ còn tôi với bác Quang trong phòng. Bác ân cần: “Cháu không sao chứ?”. Tôi giật thót tim. Tai như ù đi. Mãi sau tôi mới lại lí nhí: “Dạ… Không… không sao bác ạ!”. Vừa lúc mẹ tôi trở lại.

Ngồi nói chuyện một lúc lâu thì mẹ tôi cáo từ ra về. Bác Quang khẽ gật đầu. Tôi luống cuống nhìn bác. Bác mỉm cười ý nhị: “Cháu đưa mẹ cháu về cẩn thận. Yên tâm học hành, đừng phụ công mẹ cháu, nghe chưa?” Hai chân tôi líu ríu nửa như muốn đi nửa như muốn ở lại. Miệng tôi lúng ba lúng búng định nói điều gì nhưng mãi không thốt ra lời. Sau, mẹ phải kéo tôi, giục về, tôi mới ra khỏi nhà bác. 

Khi đã yên vị trên xe, tôi hỏi mẹ: “Bác Quang với mẹ là thế nào ạ?”. “À. Dạo dạy học trên Thanh Sơn, mẹ ở nhờ nhà bác ấy. Gia đình bác quý mẹ lắm. Lần mẹ bị tai nạn không có bác ấy thì gay”. “Tai nạn thế nào hả mẹ?”. Không như lúc đi, lần này tôi chăm chú lắng nghe mẹ kể. 

“Hồi ở nhờ nhà bác Quang, đâu hai năm thì phải, mẹ bị chết đuối hụt, bác Quang đã cứu sống mẹ. Rồi những ngày ngã nước, ốm liệt giường cả nhà bác ấy chăm sóc mẹ như người thân trong gia đình. Hết hạn công tác vùng cao, bố con xin chuyển mẹ về đây. Mẹ vẫn không quên ơn bác ấy. Thế rồi năm kia, gia đình bác ấy chuyển về dưới này mẹ mới có dịp đi lại với gia đình. Bác ấy tốt lắm.”. 

Từ lúc nghe câu chuyện, tôi cứ bần thần cả người. Về đến nhà tôi cũng chẳng buồn xem vô tuyến cũng chẳng làm bài. Thỉnh thoảng tôi buông tiếng thở dài. Mẹ tôi thấy lạ, hỏi: “Thế con không làm bài nữa à? Sao bảo vội lắm cơ mà?”. Tôi ậm ừ: “Dạ… Con chẳng thiết nữa mẹ ạ”. “Sao thế con? Mệt à? Mẹ tôi lo lắng hỏi: “Dạ… Không ạ”. Tôi lấy hết can đảm: “Chính xe máy của con đã đâm vào bác Quang đấy!”. “Cái gì?”. Mẹ tôi bật đứng dậy tròn mắt nhìn tôi. Tôi kể toàn bộ vụ việc cho mẹ nghe.

Chiều hôm đó, Huy chở tôi từ trường về, do đi xe máy hơi nhanh lại mải nói chuyện nên đến khi đánh “rầm” một cái thì hai thằng đã nằm sõng soài ra đường. Chiếc xe vẫn nổ máy. Chúng tôi vội lóp ngóp ngồi dậy. Sờ khắp người không việc gì. Phía ven đường, một ông già đang nằm kêu. Tôi lại gần và nhìn rõ gương mặt ông đang nhăn nhó. Định đỡ ông dậy thì thằng Huy đã nhảy lên xe quát: “Tùng! Nhanh lên!”. Nó nổ máy và ngồi chờ tôi trên xe. Phía cuối đường thấp thoáng mấy người đang chạy tới. Tôi đang phân vân thì thằng Huy lại giục. Tôi đành quay ngoắt lại chạy theo nó bỏ mặc ông già. Phía sau, tiếng mọi người hô hoán đuổi bắt. Thằng Huy nhấn tay ga đi nhanh hơn. Chúng tôi về nhà Huy an toàn, không ai hay biết gì cả. Lúc tối đến thăm, khi bác Quang quay mặt lại nhìn tôi, tôi nhận ra bác ngay. Tôi ân hận vô cùng. Mấy lần mở miệng định xin lỗi bác mà tôi không nói được. 

Nghe tôi kể xong chuyện, mẹ tôi im lặng khá lâu. Tôi sợ sệt hỏi mẹ: “Bây giờ con phải làm gì hở mẹ? Bác ấy có tha thứ cho con không?”. Mẹ tôi thở dài: “Con biết nhận lỗi như thế là tốt. Giá con nói với mẹ chuyện này ngay từ hôm về thì có phải hay hơn không. Mẹ sẽ bắt hai đứa quay trở lại nơi đó tìm gặp bác ấy mà xin lỗi, bồi thường và chăm sóc bác ấy thì đâu nên chuyện. Thôi, sự việc như thế này thì tốt nhất sớm mai hai mẹ con và cả thằng Huy nữa lên xin lỗi bác ấy. Nhất định bác ấy sẽ tha lỗi. Cả mẹ và con sẽ chăm sóc bác ấy cho đến khi khỏi hẳn. Đừng nói chuyện bồi thường nữa mà bác ấy giận. Bác Quang không như người ta đâu”. 

Tôi cảm thấy nhẹ nhõm phần nào. Mẹ tiếp tục nói: “Bỏ người trong cơn hoạn nạn là tội lỗi. Đằng này hoạn nạn lại do mình gây ra lại càng tội lỗi hơn. Hơn nữa, người bị nạn là ân nhân của mình thì con thấy thế nào? Cho dù là con vô tình không biết đi? Các con thiếu sự dũng cảm và lòng nhân ái của sự làm người. Con phải nhớ lấy bài học này, nghe chưa? Thôi, bây giờ đi làm bài đi, mai mẹ con mình lên thăm bác ấy cho sớm”.

Tôi vẫn bần thần day dứt. Mẹ phải an ủi, động viên mãi tôi mới nguôi ngoai. Thà thú tội với bác ấy muộn còn hơn không. Nhất định từ nay trở đi, tôi sẽ không bao giờ mắc phải lỗi đó nữa. Đúng là phải học làm người trước khi làm các việc khác. Trong đầu tôi văng vẳng lời của mẹ.

Truyện ngắn của Đỗ Xuân Thu