Bắc Ninh: Chủ động phân vùng, đầu tư công nghệ hiện đại xử lý rác thải

Thứ 4: 17:09 ngày 08/10/2025

BẮC NINH - Khối lượng rác thải sinh hoạt ngày càng lớn đang tạo áp lực cho công tác thu gom, xử lý trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Trước thực trạng đó, các cấp, ngành và địa phương đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, vừa duy trì, nâng cao hiệu quả các cơ sở hiện có, vừa đẩy mạnh đầu tư những dự án xử lý rác quy mô lớn, hướng tới mục tiêu giải quyết dứt điểm tình trạng tồn đọng, quá tải, bảo đảm môi trường xanh - sạch - bền vững.

Tăng hiệu quả thu gom, xử lý

Toàn tỉnh Bắc Ninh hiện phát sinh hơn 2.000 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày. 100% các địa phương đã thành lập tổ, đội thu gom rác từ hộ gia đình đến điểm tập kết. Việc vận chuyển do 173 đơn vị đảm nhiệm với gần 80 xe ép rác chuyên dụng, 79 xe ô tô, 315 xe tự chế và hơn 4.000 xe đẩy tay cùng hàng nghìn lao động. Cùng đó, tỉnh có 82 khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt, hiện mỗi ngày xử lý khoảng 1.800 tấn. Tỷ lệ thu gom đạt 97,6%, tương đương khoảng 1.956 tấn/ngày; tỷ lệ xử lý đạt khoảng 92% lượng rác thu gom. Các hình thức xử lý chủ yếu gồm công nghệ đốt phát điện, đốt không phát điện và chôn lấp hợp vệ sinh.

Chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thi công Nhà máy xử lý rác và phát điện Bắc Giang (phường Đa Mai).

Mặc dù công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn tỉnh đã có chuyển biến, song vẫn còn một số hạn chế cần giải quyết dứt điểm. Qua rà soát, vẫn còn khoảng 200 tấn rác/ngày dù đã được thu gom nhưng chưa xử lý. Cùng đó là hơn 95 nghìn tấn rác tồn lưu nhiều năm tại các xã: Tiên Du, Phật Tích, Liên Bão, Hiệp Hòa, Lạng Giang, Lục Nam…

Nhằm khắc phục tình trạng này, mới đây, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch chi tiết phân vùng thu gom, xử lý, tăng năng lực của các nhà máy đang vận hành. Đối với rác tồn lưu, dự kiến sẽ được đưa về Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt công nghệ cao phát năng lượng tại phường Song Liễu khoảng 32.000 tấn; 66.000 tấn đưa về Khu liên hợp xử lý chất thải công nghiệp công nghệ cao tại xã Phù Lãng; phần còn lại xử lý tại lò đốt xã Ngọc Thiện và phường Tự Lạn, phấn đấu hoàn thành trước Tết Nguyên đán 2026. Cùng với đó, lượng rác phát sinh mới hằng ngày được phân vùng vận chuyển từ các xã, phường khu vực Bắc Giang cũ về các nhà máy khu vực Bắc Ninh cũ để xử lý tập trung.

Theo lãnh đạo Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị phường Nếnh, mỗi ngày địa phương phát sinh khoảng 45 - 50 tấn rác thải. Dự kiến từ tháng 11/2025, lượng rác này sẽ được chuyển về Nhà máy điện rác Lương Tài (xã Trung Kênh). Hiện phường đang xây dựng dự toán kinh phí, rà soát các điểm tập kết để thuận lợi triển khai. Chính quyền và người dân phường Nếnh cam kết phối hợp chặt chẽ, bảo đảm vận chuyển an toàn, nhanh chóng, góp phần giữ gìn vệ sinh môi trường, tạo cảnh quan đô thị sạch đẹp.

Để thực hiện hiệu quả, tỉnh Bắc Ninh dự kiến huy động hơn 166 tỷ đồng, bao gồm xử lý lượng rác phát sinh chưa được xử lý và lượng tồn lưu lâu năm. Nguồn vốn được phân bổ từ ngân sách tỉnh, ngân sách cơ sở và huy động nguồn lực xã hội hóa, vốn ODA cùng các nguồn hợp pháp khác. UBND tỉnh giao trách nhiệm cụ thể cho từng sở, ngành, địa phương trong thu gom, xử lý rác thải. Các biện pháp như phân loại rác tại nguồn, kiểm soát lộ trình xe thu gom bằng GPS, cải tạo bãi chôn lấp, xử lý tro xỉ… đang được triển khai quyết liệt, thể hiện quyết tâm xử lý rác một cách khoa học, bền vững.

Đẩy nhanh tiến độ đầu tư các nhà máy hiện đại

Theo ông Vũ Văn Tưởng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, Bắc Ninh luôn xác định công tác thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt là nhiệm vụ cấp thiết, phải được tiến hành thường xuyên, lâu dài. Việc phân công rõ trách nhiệm cho từng địa phương, kết hợp việc đưa các nhà máy xử lý rác công nghệ cao vào vận hành sẽ giúp tỉnh xử lý rác bền vững, giảm ô nhiễm môi trường, đáp ứng yêu cầu phát triển. Trước mắt, tỉnh triển khai phương án phân vùng xử lý rác thải, cùng đó tập trung thúc đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án nhà máy xử lý rác quy mô lớn tại phường Đa Mai và xã Hiệp Hòa. Đây là bước đi mang tính chiến lược, góp phần chuyển đổi căn bản từ hình thức chôn lấp sang xử lý bằng công nghệ tiên tiến.

Công nhân Công ty cổ phần Quản lý công trình đô thị Bắc Giang thu gom rác thải.

Hiện nay, Nhà máy xử lý rác và phát điện Bắc Giang được xây dựng trên nền khu chôn lấp hợp vệ sinh cũ - nơi mỗi ngày tiếp nhận khoảng 155 tấn rác từ các phường: Bắc Giang, Đa Mai, Tiền Phong, Tân Tiến. Dự án do Công ty trách nhiệm hữu hạn Năng lượng môi trường Bắc Giang làm chủ đầu tư, có công suất 750 tấn/ngày-đêm, áp dụng công nghệ đốt rác chưa qua phân loại để phát điện. Hiện chủ đầu tư đã ký hợp đồng, đặt mua toàn bộ thiết bị chính như lò đốt, tuabin, máy phát điện, hệ thống lọc khí và xử lý nước thải. Công trình đã ép cọc đại trà đạt 90%; thời gian tới sẽ tiếp tục thi công phần còn lại. Chủ đầu tư cam kết huy động tối đa nguồn lực, hoàn thành, đưa nhà máy vào vận hành trong quý I/2027.

Mới đây, UBND tỉnh đã chấp thuận dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn huyện Hiệp Hòa do Công ty trách nhiệm hữu hạn Môi trường Ngôi Sao Xanh và Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại HHK liên danh đầu tư. Dự án đặt tại thôn Đồng Quan và thôn Hưng Đạo (xã Hiệp Hòa), với dây chuyền lò đốt công suất 500 tấn/ngày (gồm 400 tấn rác thải sinh hoạt và 100 tấn rác công nghiệp). Ngoài ra, nhà máy còn có dây chuyền tái chế 400 tấn chất thải công nghiệp/ngày và 300 tấn phế liệu khác; lắp đặt hệ thống xử lý nước thải và modul tận thu nhiệt để phát điện công suất 13MW. Tổng vốn đầu tư hơn 2.180 tỷ đồng; dự kiến hoàn thành, đưa vào vận hành cuối năm 2027.

Theo cơ quan chuyên môn, khi hai nhà máy hiện đại trên hoàn thành và hoạt động ổn định, Bắc Ninh sẽ có thêm năng lực xử lý hàng nghìn tấn rác mỗi ngày, cơ bản giải quyết triệt để lượng rác phát sinh mới và tồn đọng lâu năm. Đây là bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của tỉnh, góp phần xây dựng Bắc Ninh trở thành địa phương có môi trường xanh - sạch - đáng sống.

Bài, ảnh: Khôi Nguyên