Nhận diện rõ tiềm năng

Hồ Cấm Sơn nằm trên địa bàn các xã Tân Sơn, Sơn Hải (Bắc Ninh) và một phần tỉnh Lạng Sơn. Hồ có dung tích khoảng 250 triệu m³, là một trong 5 công trình thủy lợi lớn nhất cả nước. Ông Hoàng Quốc Bảo, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Sông Thương cho biết: Đơn vị được UBND tỉnh giao trực tiếp quản lý hồ Cấm Sơn. Hồ bảo đảm nước tưới cho hơn 24 nghìn ha đất canh tác ở một số xã, phường của tỉnh Bắc Ninh và Lạng Sơn. Nguồn nước ngọt tại đây có chất lượng tốt, lưu lượng ổn định nên đã được Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng nước DNP - Bắc Giang khai thác cấp nước sinh hoạt cho hàng nghìn hộ dân sinh sống tại một số khu đô thị, khu dân cư, vùng nông thôn trong tỉnh, công suất khai thác từ 20 nghìn m³/ngày đêm đến 80 nghìn m³/ngày đêm, góp phần quan trọng bảo đảm nguồn nước sạch phục vụ đời sống.

Hồ Cấm Sơn có vai trò điều tiết nước, cung cấp nước sinh hoạt và phát triển du lịch.

Cũng như hồ Cấm Sơn, các công trình thủy lợi lớn khác như: Hồ Khuôn Thần, Bầu Lầy, Cây Đa, Va Khê… không chỉ trữ nước mà còn thu hút du khách bởi cảnh quan hùng vĩ, núi non trùng điệp. Những năm gần đây, hệ thống giao thông được cải tạo, nâng cấp giúp các phương tiện lưu thông thuận tiện đến tận thôn, xóm vùng lòng hồ. Phát huy lợi thế, nhiều hợp tác xã đã khai thác loại hình du lịch trải nghiệm với các hoạt động chèo thuyền, câu cá, thưởng thức ẩm thực, tìm hiểu văn hóa, phong tục của đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương.

Toàn tỉnh hiện có hơn 584 km đê (cấp I - V), 1,4 nghìn trạm bơm, 274 hồ chứa, 203 đập dâng và 12 nghìn km kênh mương; một số hồ lớn gồm: Cây Đa, Khoanh Song, Cầu Cài, Cửa Cốc, Va Khê; các tuyến đê trọng yếu như hữu Thái Bình, tả Cầu, hữu Cầu, tả Thương, hữu Thương. Hệ thống công trình thủy lợi có vai trò quan trọng đối với công tác phòng, chống thiên tai, bảo vệ hạ tầng, khu công nghiệp, sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh. Nhờ vốn đầu tư từ Trung ương và địa phương, nhiều công trình được nâng cấp theo hướng đa mục tiêu, đáp ứng cơ bản nhu cầu tưới, tiêu, cấp nước sinh hoạt. 100% tuyến đê được nhựa hóa, bê tông hóa, bảo đảm mục tiêu chống lũ và là tuyến giao thông huyết mạch ở các vùng nông thôn.

Ông Ngô Xuân Hiệp, Chủ tịch UBND xã Trung Kênh cho biết: “Tuyến đê hữu Thái Bình đi qua địa bàn xã có chiều dài hơn 7 km, rộng 7-13 m đã được kiên cố hóa 100%. “Nhất cận lộ, nhị cận giang”, giao thông thuận tiện là động lực để địa phương phát triển chăn nuôi với hơn 202 ha nuôi trồng thủy sản trong ao đất, 657 lồng nuôi cá trên sông Thái Bình; dịch vụ vận tải đường thủy; gieo cấy lúa và hoa màu, tạo việc làm, thu nhập cho người dân vùng nông thôn".

Đầu tư theo hướng đa mục tiêu

Có thể thấy dù đã được quan tâm đầu tư song do nguồn lực hạn chế nên đến nay hạ tầng thủy lợi trên địa bàn tỉnh vẫn còn bất cập. Nhiều trạm bơm, hồ, đập xây dựng từ những năm 70-80 của thế kỷ trước đến nay đã xuống cấp, chưa được sửa chữa kịp thời. Hằng năm, ở một vài nơi vẫn xảy ra thiếu nước cục bộ xuất phát từ nguyên nhân năng lực lấy và trữ nước của công trình thủy lợi hạn chế. Tại xã vùng cao Sơn Động (xã Vĩnh An và thị trấn An Châu cũ), vị trí lắp đặt công trình thủy lợi không phù hợp với quy hoạch phát triển địa bàn dân cư nên năm nào cũng có 2-3 tháng người dân thiếu nước sinh hoạt cục bộ.

Tháng 7/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 847/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch phòng, chống thiên tai và thủy lợi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là kế hoạch tổng thể nhằm bảo vệ người dân, tài sản và sản xuất khỏi các tác động của thiên tai, bảo đảm cấp nước, tiêu thoát nước hiệu quả cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp-công nghiệp-dịch vụ-du lịch, kết hợp nuôi trồng thủy sản và bảo vệ môi trường. Bám sát chỉ đạo của Trung ương, hằng năm, Chi cục Thủy lợi (Sở Nông nghiệp và Môi trường) kiểm tra, rà soát, đánh giá hiện trạng, năng lực vận hành của các công trình thủy lợi. Đơn vị lập danh sách các công trình xuống cấp, hư hại, kiến nghị với tỉnh và các cơ quan chức năng quan tâm cải tạo, sửa chữa, nâng cấp.

Đồng chí Đặng Công Hưởng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh: Ngành tiếp tục tham mưu với tỉnh sẽ đầu tư, cải tạo các công trình thủy lợi theo hướng đa mục tiêu, khai thác nhiều giá trị. Giải pháp này cần nguồn kinh phí rất lớn. Vì vậy, đơn vị kiến nghị UBND tỉnh huy động mọi nguồn lực từ ngân sách địa phương, Trung ương và xã hội hóa từ doanh nghiệp, hợp tác xã, cá nhân hưởng lợi trực tiếp. Đối với công trình hồ Cấm Sơn, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Sông Thương đang gia cố mái thượng lưu đập, sửa chữa thân tràn và lát mái đá thượng lưu tràn số 1. Khi đưa vào sử dụng (dự kiến trước ngày 15/12/2025) sẽ hỗ trợ đắc lực cho doanh nghiệp trong quá trình quản lý, điều tiết lũ, tích trữ nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt.

Với các tuyến đê, trạm bơm xuống cấp, tỉnh đề nghị Trung ương xem xét hỗ trợ kinh phí xử lý khẩn cấp, nâng cấp toàn tuyến đê tả Cầu, các trạm bơm: Vọng Nguyệt 2, Cẩm Bào, Ngọ Khổng, Cống Bún, Thái Sơn 1,2,3, Quang Biểu... với tổng kinh phí hơn 3,2 nghìn tỷ đồng.

Xây dựng và nhân rộng hệ thống thủy lợi theo hướng đa mục tiêu giúp Bắc Ninh bảo đảm an toàn phòng, chống thiên tai, chủ động nguồn nước cho sản xuất và sinh hoạt. Đây còn là hướng đi mới mở ra cơ hội phát triển kinh tế xanh, bền vững, phù hợp với quy hoạch phòng, chống thiên tai, góp phần bảo vệ, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Bắc Giang: Phê duyệt giá sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi

BẮC GIANG - UBND tỉnh Bắc Giang vừa ban hành Quyết định số 607 về việc phê duyệt giá sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi trên địa bàn tỉnh áp dụng cho năm 2024.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Phan Thế Tuấn kiểm tra một số công trình đê điều, thủy lợi

BẮC GIANG - Ngày 4/6, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Thế Tuấn chủ trì buổi kiểm tra hiện trạng sự cố sạt lở bờ, bãi sông trên các tuyến đê tả Thương và kiểm tra hiện trạng tuyến đê hữu Thương Ba Tổng, tả cầu Ba Tổng (thành phố Bắc Giang); kênh tiêu T6 (thị xã Việt Yên). Cùng đi có đại diện lãnh đạo một số sở, ngành, địa phương.

Công bố danh mục thủ tục hành chính được chuẩn hóa trong lĩnh vực thủy lợi

BẮC GIANG - Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang vừa ban hành Quyết định số 613/QĐ-UBND công bố danh mục thủ tục hành chính được chuẩn hóa trong lĩnh vực thủy lợi thuộc phạm vi, chức năng quản lý nhà nước của Sở Nông nghiệp và Môi trường.