Chưa có cơ sở mở rộng quyền lợi cho đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Ảnh minh họa.

Kết quả thực hiện chính sách BHXH tự nguyện từ năm 2008 đến đầu năm 2017 cho thấy, mặc dù đối tượng tham gia ngày càng tăng, năm sau cao hơn năm trước, nhưng việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện còn rất chậm. Nhiều chuyên gia cho rằng, để khuyến khích NLĐ tham gia BHXH tự nguyện, Nhà nước nên có chính sách mở rộng quyền lợi cho người tham gia.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Đào Ngọc Dung cho rằng việc đề xuất áp dụng chế độ ốm đau, thai sản đối với chính sách BHXH tự nguyện như những người tham gia BHXH bắt buộc là chưa đủ cơ sở và không có tính khả thi. Theo Luật BHXH, BHXH bắt buộc áp dụng với NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 3 tháng trở lên (từ ngày 1-1-2018 là hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên) với các chế độ: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Trong khi đó, BHXH tự nguyện áp dụng đối với công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và được thực hiện với hai chế độ là hưu trí và tử tuất.

Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung phân tích, NLĐ tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là nông dân, người tự tạo việc làm, không có quan hệ lao động, mức thu nhập tháng thấp, không ổn định nên chỉ áp dụng chế độ hưu trí và tử tuất, không tham gia và đóng BHXH cho chế độ ốm đau, thai sản. Quy định này phù hợp với thực tiễn của nhóm đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và khả năng quản lý, tổ chức thực hiện của cơ quan BHXH.

Các chế độ BHXH ngắn hạn nói chung (chế độ ốm đau, thai sản) được xây dựng trên cơ sở nguyên tắc chia sẻ rất lớn, mọi người thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc đều phải đóng góp vào quỹ (do người sử dụng lao động đóng) để giải quyết cho NLĐ hưởng chế độ khi ốm đau, thai sản. Nếu áp dụng tự nguyện đối với các chế độ này thì sẽ không thực hiện được nguyên tắc chia sẻ này.

Theo tính toán cân đối thu chi cho từng cá nhân thì với tỷ lệ đóng 3% vào quỹ ốm đau, thai sản của BHXH bắt buộc thì một NLĐ phải đóng trong khoảng 20 năm mới đủ chi trả cho chế độ thai sản (chưa tính hưởng chế độ ốm đau). Do đó, việc đề xuất áp dụng chế độ ốm đau, thai sản đối với chính sách BHXH tự nguyện như những người tham gia BHXH bắt buộc là chưa đủ cơ sở và không có tính khả thi.

Bộ LĐ-TB&XH khẳng định chính sách BHXH tự nguyện được thiết kế nhằm hướng tới mục tiêu mở rộng diện bao phủ của chế độ hưu trí, bảo đảm cuộc sống của NLĐ khi về già, góp phần bảo đảm an sinh xã hội. Hiện Bộ LĐ-TB&XH đang được giao nghiên cứu, xây dựng Đề án Cải cách chính sách BHXH, dự kiến trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII tại Hội nghị lần thứ 7 (tháng 5-2018). Chính sách BHXH tự nguyện sẽ tiếp tục được đánh giá, đề xuất nhằm tăng tính hấp dẫn của chính sách này.

Theo Phạm Phương/ANTĐ