Chuyện cây, con trong sản xuất nông nghiệp
![]() |
|
Đàn lợn của hộ ông Nguyễn Văn Được, thôn Khánh, xã Lương Phong (Hiệp Hòa) tiêu thụ chậm. Ảnh: Trịnh Lan. |
Thực trạng... buồn
Vừa qua tôi có dịp về huyện Tân Yên công tác, được các đồng chí lãnh đạo huyện đưa đến thăm Hợp tác xã (HTX) chăn nuôi lợn sạch do ông Ngô Xuân Lương, xã Ngọc Châu làm chủ nhiệm kiêm Chủ tịch Hội Chăn nuôi lợn của huyện với 65 hội viên. Trao đổi về tình hình chăn nuôi của Hội, ông Lương buồn rười rượi vì giá lợn hơi đang tụt dốc không phanh. Hiện tại Hội Chăn nuôi lợn sạch có 1.600 con lợn sinh sản và 30 nghìn lợn thịt đến kỳ xuất chuồng nhưng tất cả đều bế tắc. Lợn thịt, lợn giống giá xuống dưới 20 nghìn đồng/kg vẫn không có người mua. HTX thịt lợn sạch mỗi ngày tiêu thụ từ một đến hai con không đáng kể.
Ông Ngô Xuân Lương kể, trong Hộ Chăn nuôi lợn nạc sạch năm ngoái có gia đình thu lãi tới 4- 5 tỷ đồng, hộ ít cũng lãi và trăm triệu, cơ sự này chắc năm nay sạch vốn, phá sản hết. Nghe ông Lương nói, tôi băn khoăn nhớ lại những vụ vải thiều, dưa hấu được mùa rớt giá đến mức dân phải bỏ dưa hấu ra khu vực cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn). Các tỉnh sản xuất nông nghiệp có sản lượng sản phẩm hàng hóa lớn ít nhiều cũng có vài vụ khốn đốn vì chuyện “được mùa, rớt giá” mà sao vẫn không rút kinh nghiệm để sản xuất có kế hoạch?
Hệ lụy của cách làm phong trào
Từng làm báo hơn 30 năm, lại chuyên theo dõi ngành nông - lâm nghiệp, tôi xin chia sẻ với những thua thiệt của bà con nông dân hai sương một nắng, bới đất vặt cỏ làm ra sản phẩm, mong kiếm được miếng ăn mà lại bị trắng tay không phải vì thiên nhiên, bão lụt, mà lại chính do tư duy sản xuất theo phong trào gây ra. Thấy hàng xóm trồng vải thu hoạch cao là cả làng đổ xô trồng vải thiều. Vài năm sau đến khi vải cho thu hoạch thì cung đã vượt cầu. Nhiều gia đình phải bỏ vải thiều chín cho rụng thối vì thu hoạch bán không đủ tiền trả công thu hái.
Vừa rồi, tôi có dịp lên mấy xã vùng cao Lục Ngạn, đi đến đâu cũng thấy cam. Có hộ chặt vải thiều, vén cả rừng vỡ đất trồng cam. Tôi hỏi mấy bác nông dân lý do liền nhận được câu trả lời “Trồng cam cho thu hoạch cao hơn. Một số hộ ở các xã Tân Mộc, Nghĩa Hồ vụ cam vừa qua thu bạc tỷ đấy”. Tôi ngỡ ngàng hỏi lại: Đất này có phù hợp với trồng cam không? Có nằm trong quy hoạch của huyện không? Mấy bác nông dân nhìn tôi cười, đại ý thì thấy người ta trồng được ăn thì mình trồng theo. Sản xuất nông nghiệp hàng hóa mà hồn nhiên làm theo phong trào như thế thì thật là phản quy luật thị trường. Chả trách bà con chăn nuôi ở Tân Yên thấy năm ngoái giá lợn có lúc lên 40-50 nghìn đồng/kg lợn hơi, có nhà thu 4-5 tỷ tiền lãi nên phong trào chăn nuôi lợn vượt quá nhu cầu thị trường là điều dễ hiểu.
Đề cao vai trò quản lý của chính quyền
Trong các nghị quyết của Đảng và kế hoạch thực hiện nghị quyết của chính quyền các cấp đều chỉ rõ nhiệm vụ phát triển kinh tế nông nghiệp trong từng thời kỳ. Trong kế hoạch đều có căn cứ quy hoạch vùng sản xuất từng loại cây trồng và vật nuôi cụ thể tới từng thôn, xã. Nhưng đáng tiếc là chỉ thấy thấy cái lợi trước mắt nên bà con quên tất cả sự chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền. Qua đó cho thấy tư duy sản xuất nông nghiệp hàng hóa của nông dân vẫn còn hạn chế.
Nguyên nhân có thể do các cấp chính quyền quán triệt định hướng cho nông dân chưa sâu, chưa thấm và cũng có thể phổ biến quy hoạch, nhiệm vụ, phương hướng sản xuất kỹ, nhưng khâu kiểm tra việc thực hiện lại buông lỏng nên nông dân vẫn làm theo ý mình. Sản xuất theo hộ cá thể nhỏ lẻ, manh mún, khó quản lý, không còn phù hợp với sản xuất hàng hóa lớn theo cơ chế thị trường hiện nay. Trong khi đó, việc thông tin dự báo thị trường còn chậm, chưa sâu rộng cho từng sản phẩm theo từng thời gian và đối tượng khách hàng. Sản phẩm bà con sản xuất cho nhu cầu thị trường trong nước hay xuất khẩu đi đâu? Người sản xuất phải biết để định rõ hướng sản xuất, chất lượng sản phẩm.
Còn nhớ hơn 10 năm trước, tôi có người bạn buôn chuối xuất khẩu sang Trung Quốc. Sau vài lần có lãi, bỗng dưng biên giới đóng cửa, khách hàng mất tăm, thế là mất cả chì lẫn chài. Con lợn năm nay cũng vậy. Năm ngoái thắng to, người ta biết bà con ta thường sản xuất theo phong trào, năm tiếp theo chắc sản phẩm hàng hóa nhiều nên họ không nhập, đóng cửa tiểu ngạch khiến người sản xuất thiệt hại nặng.
Hiện tại, nước ta vẫn là nước nông nghiệp đang trên đường tiến lên sản xuất hàng hóa chất lượng cao để đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới. Trong bối cảnh ấy, vai trò quản lý, định hướng, hỗ trợ của chính quyền các cấp là hết sức quan trọng. Có như vậy mới có đủ khả năng nghiên cứu giúp nông dân sản xuất cây gì, nuôi con gì sao cho hiệu quả bền vững. Đồng thời giúp nông dân chuyển từ lối canh tác cũ sang đầu tư công nghệ sản xuất sản phẩm hàng hóa chất lượng cao, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm kết hợp đầu tư công nghệ chế biến hiện đại.
Khi tôi đang viết bài này thì nghe tin Trung Quốc mở của biên giới, giá lợn hơi của tỉnh đã nhích lên vài nghìn đồng/kg lợn hơi. Bao giờ giá mới lên được hòa vốn, có lãi? Mong những nhà quản lý và người sản xuất nông nghiệp hãy nghĩ dài hơn, xa hơn.
Hoàng Tiến
Bắc Ninh
















Ý kiến bạn đọc (0)