Nhiều hộ dân trồng măng tây xanh tại thị trấn Bích Động (Việt Yên) không muốn làm giấy chứng nhận VietGAP cho sản phẩm.

Mỗi ha “cõng” từ 7-10 triệu đồng chi phí

Nghị quyết số 130 ngày 16-8-2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2016-2020 nêu rõ, mục tiêu đến năm 2020, toàn tỉnh hình thành nhiều vùng hàng hóa tập trung theo tiêu chuẩn VietGAP; năng suất, giá trị tăng từ 20-30% so với trước. Đạt mục tiêu trên, thời gian qua, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tích cực vào cuộc tuyên truyền, vận động DN, người dân đầu tư cơ sở vật chất, áp dụng quy trình sản xuất an toàn, hướng dẫn đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước để được cấp GCN VietGAP, tạo thuận lợi khi tiêu thụ, giúp NTD dễ dàng truy xuất nguồn gốc, chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên nhiều DN, hộ dân chưa quan tâm.

Huyện Tân Yên có 300 trang trại, hợp tác xã (HTX) chăn nuôi, 24 nghìn ha sản xuất rau màu, cây ăn quả. Phần lớn số trang trại và diện tích này áp dụng quy trình an toàn sinh học, VietGAP. Tuy nhiên hiện mới có hai đơn vị chăn nuôi và 100 ha vải sớm Phúc Hòa được cấp GCN. Ông Ngô Xuân Lương, Giám đốc HTX Chăn nuôi, giết mổ, chế biến và tiêu thụ lợn sạch Tân Yên (xã Ngọc Châu) cho hay, HTX thành lập từ năm 2014 với 8 thành viên, quy mô sản xuất 5 nghìn con lợn thương phẩm/năm. Các thành viên áp dụng quy trình chăn nuôi VietGAP nhưng sau gần hai năm đăng ký, HTX mới được cấp GCN. “Chúng tôi mất nhiều thời gian, công sức vì phải thực hiện hàng chục lần lấy mẫu kiểm tra; gần 60 triệu đồng chi phí tư vấn, xét nghiệm chứng nhận, đánh giá, giám sát giữa kỳ", ông Lương phản ánh. Đáng nói thêm, dù có GCN nhưng thịt lợn bán ra giá không cao hơn so với hàng sản xuất theo truyền thống. Hiện giấy sắp hết hạn nhưng HTX chưa có ý định bỏ thời gian, kinh phí làm thủ tục gia hạn.

Tương tự, sau hơn 4 năm thực hiện Dự án “Trồng măng tây xanh tại huyện Việt Yên” với diện tích hơn chục ha tại xã Tự Lạn, Bích Sơn, thị trấn Bích Động, người dân chăm sóc theo đúng tiêu chuẩn VietGAP nhưng nay vẫn chưa làm đăng ký cấp GCN. Anh Nguyễn Văn Học, thôn Thượng, thị trấn Bích Động nói: “Nếu làm thủ tục cấp GCN, chúng tôi phải nộp mức phí từ 7-10 triệu đồng/ha. Đây là số tiền lớn so với quy mô sản xuất trong khi hiện măng tây vẫn tiêu thụ thuận lợi”.

Hỗ trợ kinh phí, nâng cao ý thức người tiêu dùng

Trồng trọt và chăn nuôi áp dụng quy trình VietGAP phải thực hiện đúng nguyên tắc, trình tự, thủ tục sản xuất, thu hoạch, xử lý sau thu hoạch nhằm bảo đảm an toàn, nâng cao chất lượng sản phẩm; tăng phúc lợi xã hội, bảo vệ sức khỏe người sản xuất, tiêu dùng; giảm ô nhiễm môi trường và dễ truy xuất nguồn gốc hàng hóa". Ông Nguyễn Anh Hoàng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật.

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT, Bắc Giang hiện có 16 nghìn ha cây ăn quả, rau màu; 40 ha thủy sản; 6 chuỗi sản xuất tiêu thụ lợn thịt và 80 hộ nuôi gà được cấp GCN VietGAP. Theo ông Nguyễn Anh Hoàng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và PTNT), con số này chỉ chiếm khoảng 7-10% bởi nhiều DN, người dân đã làm theo quy trình nhưng chưa mặn mà đăng ký GCN hợp chuẩn. Ngoài nguyên nhân thủ tục rườm rà, chi phí tốn kém thì sản phẩm được chứng nhận đưa ra thị trường giá bán không cao hơn nông sản không nhãn mác. Đơn cử hai năm qua, mặc dù chưa có GCN VietGAP nhưng HTX Sản xuất, kinh doanh nông nghiệp Vinh Quang, xã Cao Xá (Tân Yên) vẫn cung cấp ra thị trường hàng trăm tấn rau, củ quả...

Khắc phục tình trạng trên, một số sở, ngành, địa phương đã có nhiều biện pháp. Theo đó, ngân sách tỉnh hỗ trợ 25-30% kinh phí và hướng dẫn làm GCN cho các mô hình, dự án, HTX đăng ký chứng nhận VietGAP. Ví như 40 ha nuôi trồng thủy sản thuộc Đề án “Phát triển vùng nuôi thủy sản tập trung đạt tiêu chuẩn VietGAP trên địa bàn tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2016-2020” của 51 hộ ở huyện Việt Yên, Lạng Giang, Tân Yên vừa được tỉnh hỗ trợ cấp GCN. Nhiều địa phương như: Việt Yên, Yên Dũng, TP Bắc Giang cũng hỗ trợ 30-50% kinh phí cho các tổ chức, cá nhân làm GCN VietGAP. Trước mắt, theo ông Nguyễn Anh Hoàng, đơn vị phối hợp các địa phương tuyên truyền về vai trò của GCN chất lượng sản phẩm, tham mưu với Chủ tịch UBND tỉnh tăng kinh phí, mở rộng đối tượng hỗ trợ, cắt giảm thủ tục hành chính, hướng dẫn DN, HTX, hộ dân đăng ký làm GCN.

Nhiều ý kiến cho rằng, về lâu dài, các hộ dân, cơ sở sản xuất cần chủ động liên kết tiêu thụ theo chuỗi, bảo đảm đầu ra, nâng cao giá trị sản phẩm có GCN. Các cơ quan liên quan tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, tránh tình trạng "lập lờ" giữa hàng được chứng nhận bảo đảm an toàn, đúng tiêu chuẩn VietGAP với nông sản đại trà khiến NTD khó phân biệt, nhận biết. Cùng đó, tăng cường tuyên truyền để NTD nêu cao ý thức sử dụng nông sản an toàn, có GCN. Đây là giải pháp quan trọng để sản phẩm sạch "có đất sống", nâng cao hiệu quả kinh tế cho tổ chức, cá nhân sản xuất nông nghiệp VietGAP.

Hoàng Phương