Trạm Y tế xã Quảng Minh (Việt Yên) thu hút khá đông người bệnh tới khám, chữa bệnh.

Chưa yên tâm

Mỗi lần bị ốm, thay vì đến cơ sở khám, chữa bệnh (KCB) ban đầu ghi trong thẻ BHYT là Trạm Y tế xã, ông Nguyễn Văn X, xã Quang Châu lại lên Bệnh viện Đa khoa huyện. Do vượt tuyến, chi phí tốn kém hơn, chưa kể phải chờ đợi mất nhiều thời gian. Ông X cho hay, do lo ngại cơ sở vật chất ở trạm y tế không bảo đảm, ảnh hưởng đến chất lượng khám, chữa bệnh. Tương tự, bà Ngô Thị H, trú tại xã Vân Hà có thẻ BHYT KCB tại Trạm Y tế xã. Tháng 10 vừa qua, dù bị đau bụng dữ dội nhưng bà vẫn gọi con cháu đưa qua sông tới Bệnh viện Quân y 110 (Bắc Ninh) điều trị. Bà cho biết: "Từ nhà tôi lên Bệnh viện Đa khoa huyện xa hơn. Sang Bắc Ninh, chúng tôi chỉ đi khoảng 25 - 30 phút là đến. Còn nếu đến Trạm Y tế xã, các con tôi không yên tâm". 

Nhiều người dân ở các xã Quang Châu, Vân Hà và khu vực lân cận bày tỏ muốn đăng ký nơi KCB ban đầu tại Bệnh viện Đa khoa huyện, Bệnh viện Quân y 110, Trung tâm Y tế TP Bắc Ninh (tỉnh Bắc Ninh); phụ huynh học sinh xã Hồng Thái, Tăng Tiến muốn đăng ký ở Bệnh viện Đa khoa huyện hoặc Đa khoa TP Bắc Giang thay vì trạm y tế xã như hiện nay. Khi được hỏi nguyên nhân, đa số cho rằng cơ sở vật chất, trang thiết bị và trình độ chuyên môn của y, bác sĩ cơ sở hạn chế so với tuyến trên... Một số khác phản ánh, khoảng cách địa lý giữa địa bàn họ sinh sống đến bệnh viện gần hơn trạm y tế xã nên muốn thay đổi nơi đăng ký KCB ban đầu. 

"Mục sở thị" một số trạm y tế xã Vân Hà, Quang Châu, Hồng Thái... chúng tôi ghi nhận cơ sở vật chất khang trang, đủ phòng chức năng, có bác sĩ định biên với nhiều thiết bị hiện đại như: Máy siêu âm, xét nghiệm nước tiểu, dụng cụ khám chuyên khoa tai - mũi - họng, sản khoa..., đáp ứng yêu cầu sơ cấp cứu, KCB ban đầu cho nhân dân. Tuy nhiên, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Hồng Thái Thân Thị Tuyết chia sẻ, đơn vị quản lý hơn hai nghìn thẻ KCB ban đầu nhưng trung bình mỗi ngày chỉ đón tiếp khoảng 7- 10 người bệnh. 

Trao đổi về vấn đề này, bác sĩ Bùi Thanh Nghị, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện cho biết, nhiều người có tâm lý chưa yên tâm vào chất lượng y tế cơ sở nên khi ốm đau hay lên tuyến trên, gây quá tải cho các bệnh viện.

Bảo đảm quyền lợi người bệnh

Theo Luật BHYT, người tham gia BHYT được quyền đăng ký nơi KCB ban đầu tại tuyến xã, huyện và tương đương, khi đi đúng nơi đăng ký sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi. Ông Nguyễn Đức Giang, Phó Giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Yên cho biết: “Căn cứ vào cơ sở vật chất Sở Y tế phê duyệt hàng năm, Bệnh viện Đa khoa huyện, Phòng khám Đa khoa Bích Động và 19 trạm y tế xã, thị trấn trên địa bàn đều đủ điều kiện đăng ký nơi KCB ban đầu”. 

Hiện tất cả trạm y tế xã, phường, thị trấn trong tỉnh đều đáp ứng công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Trường hợp quá khả năng chuyên môn, người bệnh vẫn được chuyển tuyến theo quy định". Ông Trương Quang Vinh, Phó Giám đốc Sở Y tế

Cũng theo ông Nguyễn Đức Giang, Bảo hiểm xã hội Việt Yên quản lý tới hơn 100 nghìn thẻ BHYT, nếu để đăng ký theo nhu cầu thì ít người lựa chọn trạm y tế, còn bệnh viện vốn quá tải sẽ càng trầm trọng. Vì vậy, hàng năm, ngành chức năng đều có văn bản đề nghị các đơn vị sử dụng lao động, UBND cấp xã hướng dẫn người tham gia bảo hiểm đăng ký. Hiện Việt Yên phân tuyến 44 nghìn thẻ KCB ban đầu tại Bệnh viện Đa khoa huyện; gần 10 nghìn thẻ ở Phòng khám Đa khoa Bích Động; còn lại mỗi trạm y tế xã từ 2- 3 nghìn thẻ. Ngoài ra, có vài trăm trường hợp đăng ký tại Bệnh viện Đa khoa huyện, Đa khoa TP Bắc Giang do khoảng cách đến đó gần hơn trạm y tế xã nơi họ sinh sống.

Có thể thấy, việc đăng ký và đến đúng cơ sở KCB ban đầu (trừ trường hợp cấp cứu) là cần thiết và phù hợp vì trạm y tế xã là đơn vị đầu tiên người dân dễ dàng tiếp cận khi ốm đau. Ngoài ra, KCB ban đầu tại đây sẽ bảo đảm nhiều lợi ích như không phải đi xa, giảm chi phí cá nhân, chi phí hành chính xã hội, giảm quá tải tuyến trên; bệnh thông thường được phát hiện sớm, điều trị tích cực sẽ nhanh khỏi, cán bộ y tế cơ sở có cơ hội nâng cao chuyên môn, có nguồn thu để phát triển. 

Cùng đó, tuyến trên có thời gian tập trung phát triển chuyên sâu. Ngoài ra, Điều 28 Luật BHYT nêu rõ, bệnh nhân cấp cứu có BHYT được khám, chữa tại bất kỳ cơ sở y tế nào và được hưởng quyền lợi BHYT. 

Về một số người dân vùng giáp ranh thuộc xã Quang Châu và Vân Hà muốn đăng ký ở tỉnh Bắc Ninh, Ông Nguyễn Đức Giang cho hay, theo quy định của Luật  BHYT và tinh thần chỉ đạo của Bảo hiểm Xã hội tỉnh, từ năm 2014, huyện không điều chỉnh nơi đăng ký KCB ban đầu sang cơ sở y tế tỉnh ngoài vì phải áp dụng hình thức thanh toán đa tuyến với chi phí rất cao. 

Thiết nghĩ để người tham gia BHYT trên địa bàn yên tâm về nơi đăng ký và KCB ban đầu tại cơ sở, các cấp có thẩm quyền tiếp tục quan tâm nâng cao năng lực hoạt động của trạm y tế xã. Bộ Y tế nghiên cứu giảm thủ tục hành chính. Nên chăng, trường hợp bệnh nặng đến đúng tuyến chuyên môn thì họ vẫn được khám, điều trị bệnh, tránh phải tới nơi đăng ký ban đầu làm thủ tục chuyển tuyến. Qua đây, phát huy vai trò hệ thống y tế xã, góp phần giảm quá tải cho tuyến trên, hạn chế tình trạng bội chi quỹ BHYT.

Thu Hằng