Thủ tướng Nhật Bản trước thử thách đối nội đầu tiên

Thứ 2: 17:58 ngày 03/11/2025

Kết thúc tuần lễ đối ngoại bận rộn, Kỳ họp Quốc hội bất thường của Nhật Bản dự kiến nhóm họp trở lại vào ngày 4/11 với việc Thủ tướng Sanae Takaichi sẽ có bài phát biểu chính sách trước lưỡng viện, trước khi đối diện với các phiên chất vấn từ đại diện các đảng đối lập. Đây được cho là thử thách thực sự đầu tiên trên mặt trận đối nội của bà Takaichi kể từ khi nhậm chức Thủ tướng Nhật Bản vào đầu tháng trước.

Các vấn đề được dư luận Nhật Bản quan tâm là biện pháp đối phó giá cả leo thang và cách thức đảm bảo nguồn tài chính phục vụ tăng cường năng lực quốc phòng. Bên cạnh đó, cuộc cải cách giảm số ghế nghị sĩ Quốc hội, vốn là nội dung trọng điểm trong thỏa thuận liên minh giữa đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Duy Tân Nhật Bản (JIP) cũng hứa hẹn trở thành tâm điểm đối đầu gay gắt trên nghị trường.

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi phát biểu tại cuộc họp báo ở thủ đô Tokyo.

Theo kế hoạch, phiên chất vấn đại diện sẽ diễn ra đến ngày 6/11 tại cả Hạ viện và Thượng viện. Ông Yoshihiko Noda, Chủ tịch đảng Dân chủ Lập hiến (CDPJ), sẽ mở màn cuộc chất vấn, sau đó là các lãnh đạo của các đảng khác. Ông Fumitake Fujita, đồng Chủ tịch JIP sẽ lần đầu đứng chất vấn với tư cách là đối tác trong liên minh cầm quyền.

Trong bài phát biểu chính sách ngày 24/10 trước khi Quốc hội tạm nghỉ vì lịch trình ngoại giao dày đặc, Thủ tướng Takaichi đã công bố chủ trương “chính sách tài khóa tích cực có trách nhiệm”, đồng thời thể hiện thái độ cởi mở với đề xuất của phe đối lập về nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế và chính sách hoàn thuế kèm trợ cấp cho người thu nhập thấp.

Chính phủ và liên minh cầm quyền đang xúc tiến xây dựng gói đối sách kinh tế tổng hợp, nhưng phe đối lập chỉ trích mạnh mẽ rằng “hiện chưa có biện pháp nào mang lại hiệu quả tức thời”, đồng thời muốn Thủ tướng phải cam kết rõ ràng hơn thông qua các cuộc tranh luận tại Quốc hội.

Toàn cảnh phiên họp của Hạ viện Nhật Bản tại thủ đô Tokyo.

Cùng với đó, phe đối lập cũng sẽ chất vấn Thủ tướng Takaichi về cam kết với Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng chi tiêu quốc phòng, đặc biệt là giải trình về nguồn tài chính đảm bảo cho vấn đề này.

Vấn đề giảm số ghế nghị sĩ là “điều kiện tiên quyết” mà JIP đặt ra khi tham gia liên minh. LDP và JIP hướng tới mục tiêu giảm 10% số ghế và trình dự luật trong kỳ họp này để thông qua. Tuy nhiên, đối tượng bị cắt giảm chủ yếu là ghế nghị sĩ theo hình thức đại diện tỷ lệ, vốn bị các đảng đối lập kịch liệt phản đối.

Ngoài ra, vấn đề quỹ chính trị trong các phe phái của LDP vẫn chưa được giải quyết dứt điểm và dự kiến sẽ được phe đối lập chất vấn gay gắt. Riêng với ông Kei Sato, Phó Chánh Văn phòng Nội các (Thượng nghị sĩ khu vực Nara, thuộc “phe Abe” cũ), phe đối lập đang kêu gọi không cho phép ông tham gia công việc tại Thượng viện.

Sau phiên chất vấn đại diện, cuộc tranh luận sẽ chuyển sang Ủy ban Ngân sách - nơi Thủ tướng và các bộ trưởng sẽ trực tiếp giải trình. Hạ viện dự kiến chất vấn toàn diện vào ngày 7, 10 và 11/11, còn Thượng viện dự kiến chất vấn từ ngày 12-14/11.

Đây sẽ là phép thử đầu tiên đối với Chính quyền Thủ tướng Takaichi trên mặt trận đối nội khi liên minh LDP-JIP hiện vẫn chưa chiếm đa số tuyệt đối ở cả 2 viện, còn Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Hạ viện lại đang do CDPJ nắm giữ, đó là chưa kể có tới 10 bộ trưởng lần đầu tham gia chất vấn trước Quốc hội.