Tình trạng khai thác đất trái phép diễn biến phức tạp

Mới đây, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế và buôn lậu (Công an tỉnh) kiểm tra khu vực Cây Vả, thôn Hố Vầu, xã Lạng Giang do Công ty trách nhiệm hữu hạn Trung Hiếu được cấp phép, phát hiện doanh nghiệp đã vi phạm trong hoạt động khai thác đất. Công ty này được khai thác đất tại mỏ với diện tích 5 ha, trữ lượng khoáng sản 519.286 m³. Công suất khai thác 120 nghìn m³/năm trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày cấp phép.

Cơ quan chức năng kiểm tra khu vực khai thác đất tại thôn Hố Vầu, xã Lạng Giang.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, ông Nguyễn Văn Thấm, thôn Toàn Mỹ, xã Lạng Giang, là Giám đốc Công ty đã chỉ đạo nhân viên khai thác ra ngoài phạm vi diện tích khu vực được phép, vượt độ sâu, vượt trữ lượng cho phép. Công ty này đã khai thác không đúng nội dung giấy phép, với số lượng hơn 200 nghìn m³, gây thiệt hại hơn 5 tỷ đồng. Ngày 31/10/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và bắt tạm giam Nguyễn Văn Thấm về tội vi phạm quy định về khai thác tài nguyên và tiếp tục điều tra, mở rộng vụ án theo quy định.

Tương tự, trong tháng 6 và tháng 10 năm nay, Công an tỉnh khởi tố, bắt tạm giam đối với 2 bị can liên quan hành vi vi phạm quy định về khai thác tài nguyên đất. Đó là Phùng Ngọc Phương, xã Lạng Giang là Giám đốc, người đại diện theo pháp luật của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tiền Phương Bắc và Nguyễn Văn Thắng, xã Tân Dĩnh. Quá trình điều tra ban đầu xác định: Từ năm 2020 đến năm 2024, bị can Phùng Ngọc Phương trực tiếp chỉ đạo, thực hiện khai thác trái phép hơn 800.000 m³ đất san lấp, trị giá hơn 23 tỷ đồng. Vụ án đang được Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh tiếp tục điều tra, mở rộng.

Theo số liệu thống kê sơ bộ của cơ quan chức năng, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh phát hiện, xử phạt hành chính khoảng 15 tổ chức, cá nhân vi phạm quy định khai thác đất san lấp mặt bằng trái phép với tổng số tiền xử phạt và truy thu lợi ích bất hợp pháp hàng tỷ đồng nộp ngân sách nhà nước, tập trung ở các xã: Lục Sơn, Mỹ Thái, Lạng Giang, Vân Hà và phường Nếnh… Lỗi vi phạm chủ yếu là: Khai thác đất sai phép, trái phép, không báo các trữ lượng khai thác định kỳ…

Khảo sát thực tế tại các khu vực khai thác sai phép, trái phép, nhiều diện tích vườn đồi đã bị san phẳng, tạo thành thùng vũng. Hậu quả là tài nguyên đất bị thất thoát, ngân sách bị thất thu, phá vỡ cảnh quan, gây ô nhiễm môi trường. Đó là chưa kể tại một số nơi khai thác đất trái phép không cắt tầng, nguy cơ sạt lở đất, đe dọa tính mạng người dân. Được biết, gần đây, để “né” lực lượng chức năng, các đối tượng thường tranh thủ huy động máy móc vào sáng sớm hoặc đêm khuya để múc đất trái phép. Hoạt động này có chiều hướng diễn biến phức tạp, khó quản lý bởi lợi nhuận mang lại khá lớn, mỗi m³ đất khai thác trái phép, các đối tượng trục lợi từ 60-90 nghìn đồng, trong khi không phải nộp thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền cấp quyền khai thác.

Thành lập tổ phản ứng nhanh, đường dây nóng 24/24 giờ

Theo quy định của pháp luật, trước khi khai thác đất san lấp mặt bằng để thi công các công trình, tổ chức, cá nhân cần hoàn thiện hồ sơ xin cấp có thẩm quyền cấp phép. Căn cứ khối lượng đất cho phép, trước khi hoạt động, doanh nghiệp, cá nhân nộp thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản vào ngân sách nhà nước. Quy định là vậy nhưng thời gian qua, một số cá nhân vẫn ngang nhiên vi phạm.

Máy xúc khai thác đất trái phép đang được giữ tại xã Lục Sơn.

Trước thực trạng trên, tháng 9 vừa qua, UBND tỉnh ban hành công văn yêu cầu các sở, ngành, đơn vị, địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực địa chất, khoáng sản. Theo đó, yêu cầu UBND các xã, phường tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lĩnh vực này cho cán bộ, đảng viên, doanh nghiệp và Nhân dân; làm tốt công tác quản lý khoáng sản. Đồng thời chỉ đạo phòng chuyên môn giám sát, kiểm tra chặt chẽ, kịp thời phát hiện, ngăn chặn. Đến nay, các xã, phường đều thành lập tổ phản ứng nhanh quản lý hoạt động này.

Theo ông Bùi Quang Phát, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, thực hiện sự chỉ đạo của tỉnh, Sở đã thành lập tổ công tác phản ứng nhanh về lĩnh vực địa chất, khoáng sản. Thành viên của tổ gồm cán bộ của Sở, Công an tỉnh, Sở Tư pháp, cơ quan Thuế tỉnh. Tổ công tác phản ứng nhanh có nhiệm vụ kiểm tra, xử lý về lĩnh vực địa chất, khoáng sản trên địa bàn tỉnh, đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này. Đồng thời tiếp nhận nguồn tin phản ánh, kiến nghị của người dân, tổ chức đối với các hành vi vi phạm, từ đó tham mưu cấp có thẩm quyền để chỉ đạo các đơn vị liên quan xác minh, xử lý kịp thời. Đối với những hồ sơ sau khi kiểm tra, phát hiện có dấu hiệu vi phạm, nguy cơ phải xử lý hình sự, Tổ công tác thống nhất đề xuất Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền. Được biết, từ nay đến hết năm, căn cứ vào tình hình thực tế, Tổ công tác rà soát, xây dựng kế hoạch kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản tại một số đơn vị đã được cấp phép hoạt động.

Bên cạnh đó, Thanh tra tỉnh chủ trì phối hợp thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của các cơ quan, người đứng đầu các cơ quan, địa phương về công tác quản lý và hoạt động khoáng sản; chủ động báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi tiêu cực, tham nhũng, bảo kê, bao che cho các hoạt động quản lý, khai thác khoáng sản. Để bảo đảm tính răn đe, lực lượng công an các cấp tăng cường tuần tra, phát hiện, xử lý nghiêm vi phạm, tránh tạo tiền lệ xấu. Sau khi bắt quả tang tổ chức, cá nhân vi phạm khai thác khoáng sản, cơ quan công an không chỉ xử phạt mà còn xem xét hoàn thiện hồ sơ khởi tố vụ án, khởi tố bị can khi có đủ căn cứ.

Ngoài các biện pháp trên, đầu tháng 11, UBND tỉnh ban hành quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về khoáng sản. Nội dung bao trùm trong công tác phối hợp từ khâu quản lý, lập, điều chỉnh phương án về khoáng sản, thẩm định hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư... Đồng thời tăng cường quản lý khoáng sản chưa được khai thác. Mỗi xã thiết lập đường dây nóng, bố trí lực lượng trực 24/24 giờ để tiếp nhận và xử lý thông tin vi phạm.

Tỉnh ủy Bắc Ninh chỉ thị tăng cường quản lý, sử dụng tài sản công, đất đai, tài nguyên khoáng sản, vốn đầu tư công

BẮC NINH - Thay mặt Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Gấu vừa ký, ban hành Chỉ thị 04-CT/TU về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng tài sản công, đất đai, tài nguyên khoáng sản, các dự án sử dụng vốn đầu tư công và dự án không sử dụng vốn của Nhà nước trên địa bàn tỉnh.

Bắc Ninh: Không để khoảng trống trong quản lý đất đai

BẮC NINH - Trước và ngay sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, UBND tỉnh Bắc Ninh đã quyết liệt chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng của tỉnh và UBND cấp xã tăng cường quản lý đất đai, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm, quyết tâm không để khoảng trống ở lĩnh vực này. 

Một cá nhân khai thác đất san lấp mặt bằng trái phép tại huyện Lục Nam bị xử phạt hơn 122 triệu đồng

BẮC GIANG - Chủ tịch UBND huyện Lục Nam (Bắc Giang) vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản đối với ông Nguyễn Hải Đăng, thôn Hố Trúc, xã Cẩm Lý do khai thác đất san lấp mặt bằng trái phép.