Tạo tiền đề cho giáo dục - đào tạo "cất cánh"
BẮC NINH - Tròn 80 năm trước, ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa - nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam - ra đời, đứng trước muôn vàn khó khăn, vận nước “ngàn cân treo sợi tóc”, nhưng chính quyền cách mạng đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, vẫn phát động phong trào Bình dân học vụ để xóa nạn mù chữ, bên cạnh nhiệm vụ diệt giặc đói và giặc ngoại xâm. Bởi vì dốt nát cũng là một thứ giặc, cần phải thanh toán gấp.
Phong trào Bình dân học vụ lúc đó được toàn dân hăng hái tham gia và đạt được những kết quả quan trọng, tạo tiền đề xây dựng nền giáo dục Việt Nam tiếp tục phát triển.
Trong quá trình lãnh đạo và chỉ đạo sự nghiệp cách mạng của dân tộc, Đảng và Nhà nước ta luôn luôn đề cao vai trò của giáo dục-đào tạo, thực thi nhiều chủ trương và chính sách về cải cách giáo dục, nâng cao chất lượng dạy và học ở các cấp. Đặc biệt trong sự nghiệp Đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước trong thời kỳ mới, Đảng và Nhà nước ta xác định giáo dục - đào tạo cùng với khoa học - công nghệ là “quốc sách hàng đầu”. Theo đó, đã có nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm phát triển, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục-đào tạo.
![]() |
|
Giáo viên Trường Tiểu học Ngô Sĩ Liên (phường Bắc Giang) đón học sinh lớp Một vào lớp. Ảnh: Duy Minh. |
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó nổi cộm là hạn chế trong tư duy và nhận thức, cùng những “điểm nghẽn” về thể chế, chính sách, cơ chế quản lý… nên sự nghiệp giáo dục - đào tạo nước nhà vẫn còn nhiều hạn chế, chưa có bước phát triển có tính bứt phá để đáp ứng kỳ vọng của xã hội và yêu cầu phát triển toàn diện con người Việt Nam trong thời đại mới. Đặc biệt, sau nhiều năm triển khai nhiều Chương trình mục tiêu Quốc gia, dù đạt nhiều kết quả nổi bật, nhưng thực tế hiện nay điều kiện học tập và sinh hoạt của học sinh ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi… vẫn còn rất khó khăn, tỷ lệ trẻ em tới lớp còn thấp.
| Nghị quyết 71 đang nhanh chóng đi vào đời sống; được toàn Đảng, toàn dân phấn khởi đón nhận và tích cực thực hiện. Có thể nói, Nghị quyết này là một quyết sách chiến lược, kịp thời đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp giáo dục - đào tạo trong kỷ nguyên mới của dân tộc. Đó là cơ sở niềm tin vào sự "cất cánh" của nền giáo dục - đào tạo nước nhà trong tương lai gần, để đồng hành và cộng hưởng với Nghị quyết 57 về khoa học, công nghệ và Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế, thực hiện khát vọng quốc gia giàu mạnh, phồn vinh. |
Ngày nay, bối cảnh đất nước và quốc tế đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức phát triển mới, đòi hỏi sự nghiệp giáo dục - đào tạo phải đáp ứng được yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao. Đặc biệt, kỷ nguyên mới của dân tộc đang đặt ra yêu cầu đào tạo lớp người mới phát triển toàn diện, có đủ bản lĩnh, trí tuệ và sức khoẻ cả về thể chất và tinh thần, đặng đáp ứng việc thực hiện các mục tiêu của 2 cột mốc 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930-2030) và 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1945 - 2045). Trước các yêu cầu cấp bách trên đây, ngày 22/8/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đây là quyết sách mạnh mẽ về thể chế và chính sách để tháo gỡ những điểm nghẽn, tập trung nguồn lực đầu tư để nhanh chóng hiện đại hoá, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, nhằm tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Nội dung nổi bật của Nghị quyết số 71-NQ/TW (sau đây xin viết gọn là “Nghị quyết 71”) là sự đột phá về tư duy, nhận thức và quyết liệt thay đổi về thể chế trong giáo dục - đào tạo; khẳng định giáo dục - đào tạo không chỉ là “quốc sách hàng đầu”, mà còn là “nhân tố quyết định tương lai, vận mệnh của dân tộc”. Nhận thức này chính là gốc rễ và nền tảng cho những thay đổi. Theo đó, để giáo dục-đào tạo có sự phát triển đột phá trong kỷ nguyên mới, thì các luật định và chính sách nhất quyết phải thay đổi phù hợp. Trong đó có những cơ chế và chính sách đặc thù, vượt trội, để các cơ sở giáo dục - đào tạo có thể thu hút được mọi nguồn lực cho sự phát triển, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực theo trình độ và chuẩn mực quốc tế. Nghị quyết 71 cũng thể hiện sự quan tâm đặc biệt và kỳ vọng lớn lao của Đảng và Nhà nước dành cho sự nghiệp giáo dục - đào tạo; với các mục tiêu: Đến năm 2030 là mở rộng tiếp cận công bằng, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và phổ thông đạt trình độ tiên tiến trong khu vực châu Á; đến năm 2035, hệ thống giáo dục - đào tạo tiếp tục được hiện đại hóa, có bước tiến mạnh, vững chắc về tiếp cận, công bằng và chất lượng, hoàn thành phổ cập trung học phổ thông và tương đương; đến năm 2045 Việt Nam có hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới…
![]() |
|
Giờ sinh hoạt chuyên môn của giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh. |
Nghị quyết 71 cũng đặt ra con số dành ít nhất 20% tổng chi ngân sách nhà nước hằng năm cho giáo dục, cùng với các chế độ ưu đãi lớn cho đội ngũ nhà giáo. Sự đầu tư thỏa đáng này sẽ đóng vai trò quan trọng để hiện đại hóa cơ sở vật chất cho giáo dục - đào tạo, đáp ứng yêu cầu "trường ra trường, lớp ra lớp" được đặt ra từ nhiều chục năm trước. Việc nâng cao chế độ đãi ngộ là sự động viên rất lớn đối với đội ngũ nhà giáo các cấp, tạo điều kiện cho họ toàn tâm toàn ý vì sự nghiệp trồng người. Đi đôi với việc tích cực thực hiện các giải pháp lớn được nêu trong Nghị quyết 71, thời gian qua Đảng và Nhà nước đã lãnh đạo và chỉ đạo triển khai một số việc làm trước mắt, như: Thống nhất chủ trương các trường tiểu học và trung học cơ sở tổ chức dạy học 2 buổi/ngày tùy theo điều kiện các mặt của từng địa phương và có lộ trình thực hiện từng bước chủ trương này. Việc dạy học 2 buổi/ngày không thu phí phải nhằm giảm áp lực với học sinh và tăng cường dạy học về văn hoá - nghệ thuật, bảo đảm cho học sinh phát triển toàn diện. Từ năm học 2025 - 2026, Nhà nước hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở ở các xã biên giới, ưu tiên các xã biên giới miền núi; đồng thời chỉ đạo các địa phương tập trung xây dựng hoàn thiện các trường liên cấp nội trú, bán trú cho các xã biên giới.
Ngày 18/7/2025, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị số 81-TB/TW Thông báo kết luận của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới. Theo đó, Nhà nước sẽ đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền. Trước mắt, thí điểm đầu tư hoàn thành xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025. Các trường này sẽ là hình mẫu để sau đó tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu đầu tư xây dựng 248 trường trong khoảng 3 năm trước mắt. Đặc biệt, ngày 24/9/2025, Quốc hội đã công bố Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, để Nhân dân đóng góp ý kiến. Dự thảo Nghị quyết này nhằm thể chế hóa Nghị quyết 71 vừa ban hành trước đó một tháng…
Việc triển khai “những việc cần làm ngay” trên đây, cho thấy Nghị quyết 71 đang nhanh chóng đi vào đời sống; được toàn Đảng, toàn dân phấn khởi đón nhận và tích cực thực hiện. Có thể nói, Nghị quyết này là một quyết sách chiến lược, kịp thời đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp giáo dục-đào tạo trong kỷ nguyên mới của dân tộc. Đó là cơ sở niềm tin vào sự "cất cánh" của nền giáo dục - đào tạo nước nhà trong tương lai gần, đồng hành và cộng hưởng với Nghị quyết 57 về khoa học, công nghệ và Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế, thực hiện khát vọng quốc gia giàu mạnh, phồn vinh. Mục đích cao nhất của Nghị quyết 71, cũng là mong mỏi của toàn xã hội, là giáo dục-đào tạo Việt Nam phải thực sự là nền giáo dục "học thật”, đào tạo nên những “nhân tài thật" - con người Việt Nam mới "vừa hồng, vừa chuyên" như tâm nguyện của Bác Hồ kính yêu.
Bắc Ninh













Ý kiến bạn đọc (0)