Các nghệ nhân, nghệ sĩ, những người gắn bó với nghề truyền thống và văn hóa dân gian trực tiếp mang lời ca, điệu hát, nét đặc sắc của nghề thủ công và tinh hoa nghệ thuật Bắc Ninh lan tỏa đến bạn bè trong nước và quốc tế.

Những “lão nông” chơi vĩ cầm 

Tham quan không gian trưng bày của tỉnh Bắc Ninh, du khách cảm thấy cuốn hút bởi sự hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại, giữa di sản và công nghệ. Ngay khi bước vào sảnh H7, một robot thông minh kết hợp cùng thuyết minh viên trong trang phục quan họ duyên dáng đón chào các đoàn khách vào tham quan Triển lãm. Đặc biệt, sự hiện diện của những "lão nông" chơi violin đến từ làng Then (xã Tân Dĩnh) - ngôi làng được biết đến là "làng vĩ cầm" duy nhất Việt Nam đã mang đến sự mới lạ, độc đáo.

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh thăm không gian trưng bày tranh dân gian Đông Hồ và mộc bản.

Ông Nguyễn Quang Khoa, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Violin làng Then, người có hơn 50 năm kinh nghiệm chơi vĩ cầm xúc động chia sẻ: "Tại sự kiện đặc biệt quan trọng này, chúng tôi hòa tấu bản nhạc "Những cô gái trên quê hương quan họ". Nhiều ngày qua, chúng tôi đã luyện tập miệt mài để mang đến Triển lãm những giai điệu đẹp nhất, hay nhất. Vượt khỏi lũy tre làng, tiếng vĩ cầm của làng Then chúng tôi đã trở thành một nét văn hóa đặc sắc có tiếng vang đến nhiều quốc gia trên thế giới. Tiếng vĩ cầm tại triển lãm hôm nay không chỉ là âm nhạc mà còn là thông điệp khẳng định với bạn bè trong nước và quốc tế rằng, làng Then cũng đang hòa nhịp vào bản giao hưởng phát triển của tỉnh và cả nước".

Được thưởng thức tiếng vĩ cầm làng Then tại Triển lãm, bà Nguyễn Thị Tuyết (Quảng Ninh) tấm tắc: “Tôi khá bất ngờ khi biết rằng, ngoài di sản dân ca quan họ, Bắc Ninh còn có một làng vĩ cầm. Đây là sự kết hợp độc đáo giữa văn hóa truyền thống và tinh hoa văn hóa phương Tây. Hình ảnh này trong không gian Triển lãm rất ấn tượng. Chúc cho nét đẹp văn hóa Bắc Ninh sẽ được giữ gìn và tiếp nối mãi mãi".

Nếu tiếng vĩ cầm làng Then mang đến cho khán giả sự bất ngờ thì không gian trưng bày tranh dân gian Đông Hồ và mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm lại mở ra những trải nghiệm độc đáo, giúp du khách được chạm vào hồn cốt văn hóa ngàn đời của dân tộc.

Những bức tranh dân gian Đông Hồ lấp lánh sắc điệp cùng Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới. Các mẫu tranh Đông Hồ được giới thiệu tại đây gồm tranh: "Đấu vật", "Đám cưới chuột", "Tố nữ", "Tứ linh", "Thầy đồ cóc dạy học", "Vinh quy bái tổ", "Hứng dừa", "Đánh ghen", "Bé cưỡi trâu thổi sáo", "Vinh hoa - Phú quý", "Đàn lợn âm dương"...

Năm 2012, di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đã được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và hiện đang được trình lên UNESCO để xem xét đưa vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Câu lạc bộ vĩ cầm làng Then giao lưu cùng khán giả.

Góp mặt tại đây, Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Hữu Quả vừa hướng dẫn du khách in tranh trên giấy dó vừa bộc bạch: “Tôi mong sao người dân Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế ngày càng yêu thích dòng tranh thuần Việt này". Nhìn ông chậm rãi chấm màu rồi đặt tấm mộc bản xuống tờ giấy dó, tay chà nhẹ, trên tờ giấy sau khi được bóc ra khỏi tấm mộc bản, hình ảnh bức tranh "Vinh quy bái tổ" hiện ra sống động, sắc nét, nhiều du khách thể hiện sự thích thú.

Trực tiếp trải nghiệm in tranh, chị Nguyễn Thu Trang, một du khách Hà Nội bày tỏ: “Từng đọc nhiều về các dòng tranh dân gian nhưng hôm nay lần đầu tiên tôi được trải nghiệm thực sự. Cảm giác thú vị và tự hào vì Việt Nam mình có những làng nghề độc đáo đến vậy”.

Mỗi nghệ nhân là một “sứ giả văn hóa”

Không chỉ mang đến triển lãm những thành tựu kinh tế - xã hội, những giai điệu và sắc màu văn hóa, tỉnh Bắc Ninh còn tham gia chương trình "Tàu ẩm thực ba miền". Toa tàu ẩm thực của Bắc Ninh với diện tích gần 50m2 được thiết kế theo chủ đề "Nếp nhà quan họ" tôn vinh những hương vị đặc trưng của miền quê Kinh Bắc, với các sản phẩm như: Bánh phu thê Đình Bảng, bánh khoai và bánh ngũ sắc Thị Cầu, bánh tẻ làng Chờ, chè kho Mỹ Độ, vải thiều khô Lục Ngạn, trà hoa vàng Tây Yên Tử, rượu làng Vân, xôi ngũ sắc của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, bánh đa Kế, nem Bùi Xá, nem nướng Liên Chung...

Các nghệ nhân, liền anh, liền chị giới thiệu "cỗ chay quan họ" tại khu vực Tàu ẩm thực.

Tại không gian này, nhiều du khách trầm trồ ngạc nhiên khi được nghe giới thiệu về "cỗ chay" hay còn gọi là "tiệc trà nước" của người quan họ. Có nhiều món bánh đặc sản tiêu biểu của các làng quan họ gốc được giới thiệu như: Bánh hoa cau (còn gọi bánh biếu quan) của làng quan họ gốc Hoài Trung - "Hoài Trung có bánh hoa cau/Trước vào lễ thánh sau vào biếu quan"; món bánh khúc xanh mướt, thơm ngon của làng Diềm là nơi có đền thờ Vua Bà - Thủy tổ quan họ; món bánh cắp (còn gọi là bánh cúng) của làng quan họ gốc Đào Xá được tạo nên bởi đôi bàn tay khéo léo của các chị hai, chị ba. Những đặc sản này tạo nên một mâm cỗ chay độc đáo, đa sắc màu mời bạn bè gần xa, thể hiện sự mến khách của người quan họ. Nhiệt tình giới thiệu với du khách về quà quê thơm thảo, liền chị Nguyễn Thị Huyền, Chủ nhiệm Câu lạc bộ quan họ Hoài Trung (xã Liên Bão) muốn người dân và du khách trong và ngoài nước hiểu thêm về nếp sống và tâm hồn người Kinh Bắc.

Nhân dân trải nghiệm thưởng thức những đặc sản của miền Kinh Bắc.

Cùng với ẩm thực, công chúng còn được chiêm ngưỡng các đồ dùng, trang phục quan họ xưa và nay do Câu lạc bộ Quan họ làng Hoài Trung (xã Liên Bão) sưu tầm ở nhiều làng quan họ gốc. Các hiện vật đều có tuổi đời từ 70 năm đến hơn 100 năm. Cũng tại đây, những nghệ nhân, liền anh liền chị trong trang phục truyền thống cất lên câu hát mời nước mời trầu nghĩa tình. Du khách vây quanh, có người ngân nga cùng nghệ nhân tạo nên bầu không khí gần gũi. Nguyễn Vinh An, một bạn trẻ đến từ An Giang hào hứng: "Lần đầu tiên tôi được nghe quan họ hát mộc mà hay đến thế. Tôi đã đi lướt qua gian hàng của Bắc Ninh nhưng chính tiếng hát quan họ đã kéo tôi quay trở lại để thưởng thức và lưu giữ những hình ảnh đẹp".

Những cảm nhận chân thành ấy đã khẳng định sức sống của di sản dân ca quan họ nói riêng và các giá trị văn hóa Bắc Ninh nói chung trong lòng công chúng. Đó cũng là động lực để các thế hệ nghệ nhân, liền anh, liền chị tiếp tục giữ nghề, trao truyền di sản. Nghệ nhân Nguyễn Văn Cứ, Chủ nhiệm Câu lạc bộ quan họ Đào Xá (phường Võ Cường) bày tỏ: “Chúng tôi hạnh phúc vì được mang câu hát quê hương cùng những sản vật, kỷ vật của người quan họ tham gia sự kiện trọng đại của đất nước, được hòa chung niềm vui của ngày hội non sông. Niềm hạnh phúc này cũng nhắc nhở chúng tôi tiếp tục truyền nghề, giữ gìn làn điệu cổ để những di sản quý báu của quê hương trường tồn cùng dân tộc".

Đoàn sĩ quan cao cấp khu vực Hiệp Hòa tham quan không gian trưng bày của tỉnh Bắc Ninh.

Niềm tự hào xen lẫn xúc động hiện rõ trên gương mặt các nghệ nhân. Họ đều chung nhận thức rằng sự hiện diện tại một sự kiện đặc biệt quan trọng này không chỉ có ý nghĩa tôn vinh văn hóa truyền thống mà còn để khẳng định tinh thần hội nhập và khát vọng vươn ra thế giới của đất và người Bắc Ninh. Chính các nghệ nhân đã trở thành "sứ giả văn hóa" gắn kết truyền thống với hiện đại, làm nên dấu ấn, vẻ đẹp đặc trưng, riêng biệt cho không gian trưng bày của tỉnh.

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ khai mạc Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc”

Sáng 28/8, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm, nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Thủ tướng Phạm Minh Chính, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dự Lễ khai mạc Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc”.

Hôm nay, khai mạc triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”

Sáng nay 28/8, Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” khai mạc tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia, mở cửa miễn phí đến hết ngày 5/9.

Triển lãm thành tựu đất nước: Nhiều chương trình, hoạt động ý nghĩa phục vụ người dân

Triển lãm thành tựu đất nước nhân dịp 80 năm Quốc khánh có chủ đề “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” chính thức mở cửa miễn phí phục vụ nhân dân và du khách từ ngày 28/8-5/9/2025, tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội).