Trang bị kỹ năng ứng xử văn minh trên không gian mạng cho học sinh
BẮC NINH - Mạng xã hội mở ra nhiều cơ hội học tập, tìm kiếm thông tin, kết nối bạn bè nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro thông tin sai lệch, bạo lực ngôn từ, xâm hại quyền riêng tư. Trang bị cho học sinh bản lĩnh và kỹ năng ứng xử văn minh để làm chủ không gian mạng là nhiệm vụ quan trọng trong kỷ nguyên số.
Nhiều rủi ro tiềm ẩn nguy cơ
Hà.P.A, học sinh lớp 9 tại trường Trung học cơ sở trên địa bàn xã Hiệp Hoà từng trở thành nạn nhân của mạng xã hội. P.A tâm sự: "Có lần em bị một nhóm bạn nữ nhập nhóm chat riêng trên zalo và lôi kéo em vào câu chuyện không hề có thật. Các bạn đó nói em có bạn trai và từng trộm đồ của bố mẹ rồi bỏ nhà đi theo bạn trai kia. Lúc biết tin đó em rất tức giận và hoang mang, muốn tìm gặp người nói xấu mình để hỏi cho rõ ràng".
![]() |
Chương trình ngoại khóa chuyên đề "Ứng xử văn minh trên không gian mạng" tại trường Trung học phổ thông Lê Văn Thịnh. |
Ngoài giờ học, em Nguyễn M. Q., học sinh lớp 11A3, trường Trung học phổ thông Quế Võ số 3 dành khoảng 1 tiếng mỗi ngày để vào mạng xã hội đọc thông tin. Tình cờ xem được đoạn clip ghi lại cảnh nam sinh lớp 7 tại 1 trường Trung học cơ sở phường Định Công (Hà Nội) bạo hành giáo viên chủ nhiệm ngay trong lớp học, Q. đã chia sẻ trên trang cá nhân. Sau đó, nhiều người cũng chia sẻ lại bài viết của nam sinh và có những bình luận trái chiều. Khi cô giáo chủ nhiệm khuyên cả lớp không nên chia sẻ những vụ việc tiêu cực như vậy, sẽ gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý học sinh, giáo viên và tác động xấu đến văn hoá học đường, Q. hiểu ra và đã xoá bài viết của mình.
Thực tế hiện nay, không ít học sinh dành nhiều giờ mỗi ngày để tham gia mạng xã hội. Một số em bị cuốn vào các trào lưu phản cảm, thậm chí có hành vi bình luận, chia sẻ thiếu kiểm chứng, để lại hậu quả tiêu cực. Có những trường hợp chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ trên mạng nhưng dẫn đến cãi vã, đe dọa, thậm chí hẹn gặp nhau và sử dụng hung khí đánh nhau gây hậu quả nghiêm trọng. Điều đó cho thấy, các em cần được trang bị kỹ năng nhận biết và xử lý thông tin để có thể ứng xử văn minh trên không gian mạng: Biết phân biệt tin tốt và tin xấu; biết kiểm chứng nguồn tin trước khi chia sẻ; sử dụng ngôn từ lịch sự, không xúc phạm, không tham gia vào các cuộc tranh cãi vô bổ; tôn trọng quyền riêng tư của người khác và bảo mật thông tin cá nhân của chính mình.
Tạo “lá chắn” an toàn cho học sinh
Theo số liệu của Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh), từ đầu năm đến nay trên địa bàn tỉnh xảy ra 11 vụ đăng tải thông tin xấu độc, tiêu cực liên quan đến trẻ em và học sinh như bạo lực học đường, bắt nạt, xâm hại trẻ em… Để bảo vệ học sinh trước những luồng thông tin độc hại, điều quan trọng trước hết là phải trang bị cho các em một “lá chắn tinh thần” vững vàng. Hiện nay, nhiều cơ sở giáo dục đã bước đầu đưa nội dung giáo dục kỹ năng số và văn hóa ứng xử trên không gian mạng vào hoạt động ngoại khóa. Các buổi tọa đàm với chuyên gia an ninh mạng, nhà tâm lý, các diễn giả trẻ… đã góp phần nâng cao nhận thức cho học sinh. Bên cạnh đó, việc tổ chức các cuộc thi, diễn đàn “Học sinh với văn hóa ứng xử trên mạng” cũng tạo cơ hội để các em chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.
Thầy Nguyễn Khắc Thiết, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Lê Văn Thịnh (xã Gia Bình) cho biết: Cùng với các tiết học chính khóa, nhà trường cũng thường xuyên tuyên truyền đến học sinh việc sử dụng mạng xã hội sao cho phù hợp với chuẩn mực. Đặc biệt, Ban Giám hiệu nhà trường cũng lưu ý giáo viên chủ nhiệm các lớp lồng ghép tuyên truyền tại các buổi sinh hoạt cuối tuần, đồng hành với học sinh trong quá trình sử dụng mạng xã hội để kịp thời chấn chỉnh, nhắc nhở những biểu hiện ứng xử thiếu văn hóa trên môi trường mạng xã hội. Trong đó, lưu ý học sinh cẩn trọng với cách bình luận, like hay chia sẻ các nội dung chưa được kiểm chứng. Có thể nói, cùng với việc tuyên truyền, việc đồng hành với học sinh trên môi trường mạng xã hội thực sự cần thiết, giúp các em có những kỹ năng cơ bản để xử lý thông tin cũng như ứng xử có văn hóa”.
Theo anh Hà Thái Sơn, Phó Bí thư Tỉnh đoàn Bắc Ninh, hưởng ứng cuộc vận động “ứng xử văn minh trên không gian mạng”, Tỉnh Đoàn phối hợp các Trung tâm Đào tạo kỹ năng sống, các đơn vị đoàn cơ sở, công an các địa phương tổ chức hàng chục buổi tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm xây dựng và thực hiện ứng xử văn minh trên môi trường mạng tại các cơ sở giáo dục bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Trong đó, tập trung vào các nội dung như: Giáo dục Luật An ninh mạng; các nội dung Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội; thông tin các vụ lừa đảo, kích động trên mạng xã hội trong thời gian qua. Cùng với đó, hướng dẫn học sinh kỹ năng khai thác, sử dụng thông tin chính thống trên internet, mạng xã hội; cách phát hiện và ứng xử với những thông tin xấu, độc; tổ chức các chuyên đề về kỹ năng ứng xử văn hóa trên mạng xã hội cho học sinh với nhiều thông điệp ý nghĩa như: “Nội dung lành, lướt mạng sạch”; “Thông tin là tài sản, tài khoản là riêng tư”; “Đưa tin có trách nhiệm, dẫn tin đã kiểm nghiệm”...; tích cực triển khai phong trào mỗi ngày 1 tin tốt, mỗi tuần 1 câu chuyện đẹp để lấy cái đẹp dẹp cái xấu.
Bên cạnh đó, nhà trường, gia đình cũng cần đồng hành với con trong việc sử dụng mạng xã hội. Cha mẹ nên dành thời gian trò chuyện, lắng nghe, định hướng cho con cách tiếp cận thông tin. Khi con gặp phải tình huống tiêu cực cần kịp thời hỗ trợ, động viên và phối hợp với thầy cô để giải quyết.
Ứng xử văn minh trên không gian mạng không chỉ là kỹ năng cần thiết của học sinh mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng. Một môi trường mạng an toàn, tích cực sẽ giúp học sinh phát triển toàn diện, nuôi dưỡng nhân cách và lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong xã hội. Có thể nói, xây dựng kỹ năng ứng xử văn minh trên môi trường mạng chính là góp phần hình thành thế hệ công dân số bản lĩnh, nhân ái và trách nhiệm. Đây không chỉ là nền tảng để học sinh học tập, kết nối hiệu quả, mà còn là hành trang quan trọng để vững bước vào thời đại công nghệ số.
Ý kiến bạn đọc (0)