Hào khí ATK II và mạch nguồn văn hóa

Lật giở từng trang sử, xã Xuân Cẩm hiện lên như một địa danh ghi dấu những mốc son chói lọi. Ngày 12/3/1945, tại làng Xuân Biều, dưới sự lãnh đạo của các đồng chí Lê Thanh Nghị và Nguyễn Trọng Tỉnh, Nhân dân đã đứng lên giành chính quyền. Đây là thắng lợi đầu tiên của tỉnh Bắc Giang trong Cách mạng Tháng Tám. Từ đó, những câu chuyện về người dân bảo vệ cán bộ để tránh bị địch phát hiện, truy lùng và bắt giữ; chép tay tài liệu mật thành nhiều bản, giấu kín ở nhiều nơi, sau đó tìm cách đưa tài liệu đến tay cán bộ để chỉ đạo các hoạt động kháng chiến... đã trở thành biểu tượng của tinh thần bất khuất, sức mạnh nội sinh được truyền lại qua các thế hệ người dân nơi đây.

Cầu Xuân Cẩm kết nối với Thủ đô Hà Nội. Ảnh: Quốc Trường.

Trong giai đoạn cải cách ruộng đất, thôn Cẩm Xuyên (xã Xuân Cẩm) từng được Đảng và Chính phủ lựa chọn là địa điểm tổ chức lớp tập huấn cho hơn 2.000 cán bộ, đến từ các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh và Thái Nguyên. Đặc biệt, ngày 8/2/1955, Bác Hồ đã về dự Hội nghị tổng kết cải cách ruộng đất đợt 2, thăm hỏi cán bộ và các hộ nông dân trong thôn. Sự kiện trọng đại này đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người dân và trở thành niềm tự hào của địa phương. Di tích lịch sử này đã được xếp hạng cấp Quốc gia. Khi Xuân Cẩm được công nhận là xã An toàn khu II, mạch nguồn lịch sử ấy như được tiếp thêm sức mạnh, hun đúc tinh thần đoàn kết, nỗ lực vươn lên cho thế hệ hôm nay.

Không chỉ mang trong mình hào khí cách mạng, Xuân Cẩm còn là vùng đất giàu truyền thống văn hóa, nơi giao thoa giữa vùng Kinh Bắc cổ xưa và vùng văn hóa Việt Bắc. Lễ hội bơi chải làng Tiếu Mai - di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, bắt nguồn từ tục diễn xướng mừng chiến thắng trên sông Như Nguyệt (sông Cầu) của quân và dân nhà Lý trong cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược (năm 1077). Hàng chục câu lạc bộ dân ca quan họ ra đời, thu hút đông đảo người dân tham gia sinh hoạt thường xuyên.

Xuân Cẩm cũng nổi danh là "đất học" với hơn 50 tiến sĩ. Hệ thống giáo dục gồm 19 trường (2 trường trung học phổ thông), phục vụ gần 18 nghìn học sinh. 3/3 trường học đạt chuẩn quốc gia, trong đó trường trung học cơ sở đạt chuẩn mức độ II. Xã có 5 trạm y tế đạt chuẩn quốc gia, 1 phòng khám đa khoa, 414 cơ sở y dược tư nhân. Dịch vụ y tế được nâng cao, đáp ứng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho toàn dân.

Điểm nhấn trong phong trào xây dựng nông thôn mới của Xuân Cẩm, là sự đồng lòng của người dân trong việc hiến đất, tháo dỡ hàng nghìn công trình và đóng góp hàng tỷ đồng mở rộng những tuyến đường bê tông nội bộ phủ khắp xã với tổng chiều dài khoảng 230 km, rộng từ 7-12 m, có hệ thống chiếu sáng phục vụ giao thông và dân sinh. Thôn thông minh với mã QR Code đặt trước mỗi nhà, biển tên đường, hệ thống chiếu sáng năng lượng mặt trời, camera giám sát, biến không gian cuộc sống trở nên hiện đại, tiện nghi và an toàn hơn.

Xuân Cẩm còn có nhiều tuyến đường tỉnh quan trọng đi qua như: 295, 296B, 295C… Đường thủy nội địa trên sông Cầu dài 19 km bảo đảm tàu thuyền tải trọng từ 80 - 100 tấn lưu thông thuận lợi. Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt gần 140 triệu đồng/ha/năm. Tiểu thủ công nghiệp phát triển mạnh với hàng trăm hộ làm nghề sản xuất đồ mộc, cơ khí nhỏ, may mặc; nhiều sản phẩm xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Đông Nam Á, đem lại nguồn thu cho mỗi lao động từ 8-12 triệu đồng/tháng. Năm 2025, thu nhập bình quân đầu người ước đạt 69 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn dưới 2%.

Khát vọng phát triển mới, kết nối vươn xa

Ngày 1/7/2025 ghi dấu một bước ngoặt lịch sử, xã Xuân Cẩm mới được thành lập từ 5 xã: Xuân Cẩm, Hương Lâm, Mai Đình, Châu Minh và thị trấn Bắc Lý với 39 thôn và 76 nghìn dân. Đồng chí Hoàng Công Bộ, Bí thư Đảng ủy xã, người từng giữ chức Chủ tịch UBND huyện Hiệp Hòa chia sẻ: “Xuân Cẩm hội tụ hai yếu tố, đó là truyền thống cách mạng và bản sắc văn hóa. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025-2030 phấn đấu đến năm 2030, Xuân Cẩm trở thành phường với công nghiệp - dịch vụ - công nghệ bứt phá, một mô hình đô thị hòa quyện giữa xanh - sạch - sáng”.

Xã Xuân Cẩm có nhiều hộ sản xuất đồ mộc dân dụng và thủ công mỹ nghệ, cơ khí, may mặc... tạo việc làm cho hàng trăm lao động. Ảnh: Đồng Thúy.

Để đạt được mục tiêu này, xã đưa ra ba khâu đột phá: Chuyển đổi số và chính quyền điện tử, 100% cán bộ dùng chữ ký số, dịch vụ công đến từng vị trí dân cư; Đầu tư hạ tầng và giải phóng mặt bằng, đưa đường sá, vùng dân cư lên tiêu chuẩn đô thị; Thu hút đầu tư mạnh mẽ, mở rộng Khu công nghiệp Hòa Phú, Khu công nghiệp Xuân Cẩm - Hương Lâm, Khu công nghiệp Châu Minh - Bắc Lý; xây dựng khu dân cư, dịch vụ thương mại gắn kết. Hiện xã có 3 khu công nghiệp và 2 cụm công nghiệp, đón làn sóng đầu tư mạnh mẽ với nhiều dự án, thu hút vốn đầu tư hơn 4.223 tỷ đồng từ 61 doanh nghiệp, tạo sinh kế cho hơn 7.000 công nhân trên địa bàn. Xuân Cẩm hướng tới một đô thị văn minh, xanh - sạch - sáng; phát triển nông nghiệp công nghệ cao, chủ lực là sản phẩm OCOP; thương mại điện tử, dịch vụ đi kèm công nghiệp, an sinh xã hội bền vững. Giáo dục, y tế tiếp tục được đầu tư, công tác an ninh trật tự vững chắc, hoạt động cộng đồng, văn nghệ thể thao ngày càng sôi nổi, công bằng xã hội được thúc đẩy.

Xuân Cẩm hôm nay là mảnh đất nơi truyền thống và đổi mới gặp nhau, nơi người dân tự hào với dấu ấn ATK II. Từng con đường rộng mở, từng mô hình kinh tế hiệu quả, từng câu hát quan họ ngân vang trong lớp học; tất cả kết hợp tạo nên cảnh sắc quê hương, vừa giàu bản sắc vừa hiện đại. Hợp lực xây dựng xã mới không chỉ là sự sáp nhập hành chính, mà là lời khẳng định về khát vọng phát triển, tinh thần đoàn kết và bản lĩnh sáng tạo. Với quyết tâm vươn lên đến năm 2030 trở thành phường văn minh, Xuân Cẩm đang viết tiếp câu chuyện đẹp, về hành trình từ xã ATK II đến phường đô thị kiểu mẫu, mở ra tương lai đầy hứa hẹn.

Khám sức khỏe, tặng quà người có công xã Xuân Cẩm

BẮC NINH - Đảng ủy, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Ninh vừa chỉ đạo Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ phối hợp với xã Xuân Cẩm và một số đơn vị tổ chức khám sức khỏe, tặng quà tri ân người có công nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7 (1947-2025) và khánh thành công trình thanh niên “Thắp sáng đường quê”.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp chỉ đạo công tác khắc phục sự cố đê tại xã Xuân Cẩm và Hợp Thịnh

BẮC NINH - Chiều 2/7, Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường do đồng chí Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm trưởng đoàn đã đến kiểm tra sự cố mạch đùn, mạch sủi tại khu vực bể hút của Trạm bơm Cẩm Bào, xã Xuân Cẩm và sự cố sạt lở từ K8+100 đến K8+250 trên tuyến đê tả Cầu, đoạn qua thôn Bảo Tân, xã Hợp Thịnh. 

Xã Xuân Cẩm kỷ niệm 80 năm ngày khởi nghĩa giành chính quyền cấp xã

BẮC GIANG - Sáng 12/3, Đảng ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ xã Xuân Cẩm, huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang) tổ chức lễ kỷ niệm 80 năm ngày khởi nghĩa giành chính quyền cấp xã tại đình Xuân Biều 12/3 (1945-2025). Đình Xuân Biều là Di tích quốc gia đặc biệt An toàn khu II.