Bắc Ninh: Hướng tới trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo vùng Bắc Bộ
BẮC NINH - Từ vùng nông nghiệp trù phú, công nghiệp phát triển năng động, tỉnh Bắc Ninh đang vươn mình trở thành “đô thị công nghệ thông minh” - nơi dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI) dần trở thành hạ tầng mềm của mọi hoạt động dân sinh. Không chỉ phủ sóng hạ tầng số, tỉnh còn đưa công nghệ mới, đặc biệt là AI, Internet vạn vật (IoT) và các nền tảng dữ liệu lan tỏa đến mọi lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, y tế, nông nghiệp.
Chuyển động từ trường học, bệnh viện đến trang trại
Những năm gần đây, Bắc Ninh đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, trong đó giáo dục, y tế và nông nghiệp là ba trụ cột tiên phong. AI và IoT đang đi thẳng vào thực tiễn, góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả phục vụ người dân. Ngay đầu năm học 2025-2026, Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức tập huấn quy mô toàn tỉnh cho hơn 1.000 cán bộ, giáo viên về ứng dụng AI trong giảng dạy - từ thiết kế bài giảng, mô phỏng thí nghiệm ảo, xây dựng lớp học thích ứng đến tạo ngân hàng câu hỏi trực tuyến. Nhờ đó, giáo viên giảm tới 60% thời gian soạn bài, tăng thời lượng tương tác trực tiếp, còn học sinh được học theo tiến độ cá nhân thay vì “cào bằng” như trước.
![]() |
Trung tâm Gà giống gốc Dabaco ứng dụng công nghệ cao trong dây chuyền sản xuất. |
Tại Trường Trung học phổ thông Việt Yên số 2, AI được dùng để chấm và phân tích kết quả kiểm tra, xác định điểm yếu của từng lớp. Thầy giáo Lê Văn Lực, Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Thay vì chấm 100 bài mất cả ngày, giờ chỉ cần 10 phút vẫn cho kết quả phân tích chi tiết. Tuy nhiên, giáo viên phải làm chủ công nghệ để bảo đảm công bằng, khách quan và chính xác”. Đến tháng 10/2025, 100% cơ sở giáo dục trong tỉnh đã hoàn thành tập huấn sử dụng AI trong quản lý, giảng dạy, bước đầu tạo luồng gió mới, giúp bài giảng sinh động, hấp dẫn, tiết kiệm thời gian và chi phí.
Cùng với giáo dục, ngành Y tế Bắc Ninh cũng chuyển mạnh sang quản trị số. Bệnh viện Phổi Bắc Ninh ứng dụng AI đọc X-quang, hỗ trợ phát hiện sớm tổn thương phổi; hệ thống này đang được nhân rộng tại Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 và các trung tâm y tế huyện. Các bệnh viện đồng thời triển khai bệnh án điện tử liên thông RIS-PACS-LIS, hình thành kho dữ liệu y tế phục vụ chẩn đoán, dự báo và cảnh báo sớm rủi ro. Ở tuyến cơ sở, Trung tâm Y tế Lương Tài thí điểm theo dõi dinh dưỡng, giấc ngủ, nhắc thuốc cho bệnh nhân mãn tính. Nhờ dữ liệu cập nhật liên tục, bác sĩ có thể can thiệp kịp thời, giúp người dân được chăm sóc từ xa, giảm thời gian chờ đợi và chi phí điều trị.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, Hội Nông dân tỉnh phối hợp xây dựng Trung tâm dữ liệu nông nghiệp MCA, tích hợp dự báo thời tiết, cảnh báo sâu bệnh, tư vấn kỹ thuật và kết nối cung - cầu. Tại Trung tâm Gà giống gốc Dabaco (xã Tam Tiến), hệ thống cảm biến IoT giúp theo dõi từng cá thể, ghi nhận trọng lượng, hành vi vận động, từ đó tiết kiệm 15-20% thức ăn và chọn giống hiệu quả hơn. Chị Nguyễn Thị Trang, nhân viên công ty cho biết: “Giờ chỉ cần mở điện thoại là biết lô trứng mới ấp cần điều chỉnh nhiệt độ ra sao. Nhờ kiểm soát từng quy trình, chất lượng gà giống ngày càng nâng cao”.
Từ lớp học, bệnh viện đến trang trại, Bắc Ninh đang hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, lấy dữ liệu và công nghệ làm nền tảng phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sống người dân.
Hoàn thiện thể chế, tạo đà bứt phá
Hiện Bắc Ninh nằm trong nhóm 10 địa phương dẫn đầu cả nước về Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp tỉnh (PII). Nhiều nhiệm vụ khoa học-công nghệ được triển khai, sáng kiến và văn bằng bảo hộ liên tục được công nhận, góp phần hoàn thiện hệ sinh thái sở hữu trí tuệ địa phương. Trên lĩnh vực chuyển đổi số, tỉnh tập trung phát triển chính quyền số, dữ liệu dùng chung và dịch vụ công trực tuyến. Các mô hình giáo dục AI - y tế số - nông nghiệp thông minh - lâm nghiệp số đã được vận hành thực tế, tạo nền dữ liệu nội tỉnh phục vụ phát triển ứng dụng mới.
Hiện Bắc Ninh nằm trong nhóm 10 địa phương dẫn đầu cả nước về Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp tỉnh (PII). Nhiều nhiệm vụ khoa học - công nghệ được triển khai, sáng kiến và văn bằng bảo hộ liên tục được công nhận, góp phần hoàn thiện hệ sinh thái sở hữu trí tuệ địa phương. |
Tỉnh ủy, UBND tỉnh đặt mục tiêu xây dựng Bắc Ninh trở thành trung tâm khoa học - công nghệ, ưu tiên công nghệ mũi nhọn và thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo gắn với nhu cầu thực tiễn. Đặc biệt, việc cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW mở đường cho đầu tư khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, hình thành các khu đào tạo- nghiên cứu và trung tâm đổi mới sáng tạo trong trường đại học, cao đẳng và doanh nghiệp.
Tại hội thảo đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số với các nhà đầu tư mới đây, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Nguyễn Phúc Thương khẳng định: “Với sự chuyển động mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực, Bắc Ninh có đủ điều kiện để trở thành trung tâm khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo của vùng”. Điều đó thể hiện ở năng lực ứng dụng số của người dân, doanh nghiệp ngày càng cao; nhiều mô hình hiệu quả đã được nhân rộng trong thực tiễn. Tuy nhiên, để tăng tốc giai đoạn 2025-2030, Bắc Ninh cần tiếp tục tháo gỡ những vướng mắc như chuẩn hóa dữ liệu dùng chung liên ngành (giáo dục - y tế - nông nghiệp - lâm nghiệp), ban hành bộ chuẩn API mở, bảo đảm an toàn thông tin và quyền riêng tư. Tỉnh cũng cần nghiên cứu thành lập Quỹ đầu tư đổi mới sáng tạo cấp tỉnh, ưu tiên lĩnh vực AI giáo dục, AI y tế, nông nghiệp chính xác và chuyển đổi số lâm nghiệp.
Ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (Bộ Tài chính) đề xuất phát triển chuỗi nhân lực “bán dẫn - sinh học - AI”, liên kết giữa các đại học, học viện và doanh nghiệp FDI trong khu công nghiệp để hình thành chuỗi cung ứng toàn cầu. Về lâu dài, tỉnh cần ban hành cơ chế “mua sắm đổi mới”, ưu tiên giải pháp số “made in Bắc Ninh” trong đấu thầu, thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu tại chỗ.
Với hạ tầng số phủ kín, dữ liệu liên thông, chính sách cởi mở và quyết tâm chính trị mạnh mẽ, Bắc Ninh đang từng bước hiện thực hóa tầm nhìn trở thành trung tâm khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, nơi mọi lĩnh vực dân sinh được nâng tầm bằng dữ liệu và AI.
Ý kiến bạn đọc (0)