Các nghi phạm khủng bố bị giam giữ tại nhà tù Goan-ta-na-mô của Mỹ.  Ảnh Wikipedia.

Những nội dung được các nghị sĩ Mỹ nêu trong báo cáo dài gần 500 trang cho thấy sự lộng hành của CIA, trong khoảng thời gian từ cuối năm 2001 đến đầu năm 2007, tức là dưới thời chính quyền Tổng thống G.Bu-sơ. Báo cáo cho biết, sau vụ khủng bố kinh hoàng ngày 11-9-2001 nhằm tòa tháp đôi ở Niu Oóc, CIA đã tiến hành một chiến dịch bắt giữ, thẩm vấn và tra tấn bằng các biện pháp cực kỳ tàn bạo với những đối tượng nghi thuộc mạng lưới khủng bố quốc tế An Kê-đa. 

Khoảng 100 nghi phạm đã bị CIA bí mật giam giữ tại các "nhà tù đen" bên ngoài nước Mỹ. Những nghi phạm này bị tra khảo, thẩm vấn và tra tấn bằng các hình thức như đánh đập, giam ngoài trời giá lạnh, không cho ngủ, bắt nghe nhạc âm lượng cao, "trấn nước"...

Ðiều đáng nói là, không chỉ các hành vi tra tấn dã man được CIA "giấu nhẹm", mà hiệu quả của chúng cũng bị CIA lừa dối Quốc hội (QH) và chính quyền. Báo cáo của Thượng viện Mỹ chỉ rõ, các hoạt động thu thập tin tình báo thông qua các hoạt động tra tấn dã man nêu trên không giúp ngăn chặn bất kỳ âm mưu khủng bố hay đe dọa an toàn nào với nước Mỹ. Nghĩa là, chương trình "thẩm vấn tăng cường" của CIA hoàn toàn không hiệu quả. Nhà trắng xác nhận, các hình thức tra tấn của CIA chẳng những không giúp thu thập thông tin, mà thậm chí còn phản tác dụng.

Bản báo cáo của Thượng viện Mỹ ngay lập tức dấy lên làn sóng phản đối trong cộng đồng quốc tế, lên án Mỹ vi phạm nhân quyền và đòi xét xử các đối tượng đã vi phạm luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, đây không phải lần đầu thông tin về CIA tra tấn dã man nghi phạm khủng bố bị tiết lộ; còn việc khởi tố các thành viên chính quyền Bu-sơ lại là chuyện rất khó khăn. 

Theo Ðài Tiếng nói nước Nga, hơn hai tuần sau khi xảy ra vụ khủng bố ở Niu Oóc, ngày 27-9-2001, Tổng thống Bu-sơ đã ký một văn bản cho phép CIA phóng tay sử dụng cái gọi là "các phương pháp bổ trợ để thẩm vấn", sử dụng các chiêu thức đánh vào thần kinh, tâm lý, hòng bẻ gãy ý chí con người. Chuyên gia Nga Ð.Ðrốp-nít-xki nhận định: "Vấn đề ở chỗ, những người thực hiện tra tấn tù nhân chỉ làm theo mệnh lệnh của cấp trên; vì thế họ không bị xét xử". Bộ Tư pháp Mỹ từng mở hai cuộc điều tra cáo buộc ngược đãi tù nhân, nhưng đều không thu thập đủ chứng cứ.

Vậy, câu hỏi đặt ra là tại sao "báo cáo tra tấn của CIA", thậm chí chỉ một phần báo cáo, lại được công bố vào thời điểm này. Câu trả lời có thể tìm thấy từ chính cuộc "đấu đá nội bộ" ở Mỹ. Bản báo cáo được công bố sau nhiều tháng có những tranh cãi nảy lửa về lợi và hại của việc tiết lộ các loại thông tin mật kiểu này. Sau cuộc điều tra của Bộ Tư pháp Mỹ năm 2012 về chương trình bí mật của CIA, không có đối tượng nào bị đưa ra xét xử. Khi lên nắm quyền năm 2009, Tổng thống Ô-ba-ma đã tuyên bố chấm dứt chương trình này. 

Tuy nhiên, nhiều chính sách của ông Ô-ba-ma bị các nghị sĩ đảng Cộng hòa bác bỏ, hoặc trì hoãn thông qua. Sau cuộc bầu cử QH Mỹ giữa nhiệm kỳ vừa qua, đảng Dân chủ của ông Ô-ba-ma đánh mất quyền kiểm soát cả hai viện QH vào tay phe Cộng hòa. Thực tế đảng Cộng hòa chi phối QH mới từ đầu năm 2015 đe dọa "làm khó" công việc của ông Ô-ba-ma trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống. Bởi thế, việc Thượng viện Mỹ (hiện vẫn do đảng Dân chủ nắm đa số) công bố các cáo buộc nhằm vào chính quyền Bu-sơ không nằm ngoài đích ngắm là đảng Cộng hòa.

Ðây cũng không phải lần đầu các kết quả nghiên cứu được sử dụng làm "vũ khí" tranh giành quyền lợi giữa các phe phái tại Mỹ. Trong những năm 1970, dưới thời Tổng thống R.Ních-xơn của đảng Cộng hòa, phe Dân chủ cũng tiến hành điều tra quy mô lớn nhắm vào CIA; và phanh phui các hành động vượt khuôn khổ pháp luật của CIA, như nghe trộm, phá mã, ám hại người nước ngoài... 

Bản báo cáo đó cũng "gây sốc" và là "cú huých" để Ðạo luật đặc biệt về giám sát tình báo ra đời. Tuy nhiên, các hoạt động của CIA vẫn ngoài vòng kiểm soát; và kết quả như được nêu trong báo cáo mới nhất của Thượng viện Mỹ nêu trên.

Theo An Lâm/ND