Hơn hai tháng qua, trên cơ sở dữ liệu khai thác, hằng tuần, Sở Giao thông - Vận tải tổng hợp, đánh giá, nhắc nhở, yêu cầu DN chủ quản có biện pháp xử lý lái xe vi phạm. Tuy nhiên, tại một số đơn vị, vi phạm về tốc độ, thời gian lái xe liên tục tiếp tục tăng, tập trung chủ yếu tại các xe chạy Bắc - Nam và các tỉnh miền Trung, Tây nguyên và xe chạy hợp đồng. 

Trong tháng 5-2014, xe 98B-00447 của HTX Xí nghiệp Vận tải Thương mại Nội Thành có 509 lần vi phạm về tốc độ chạy xe, dù được nhắc nhở nhưng tháng 6-2014, phương tiện này vi phạm 939 lần; xe 98B - 00437 của Công ty cổ phần Vận tải thủy bộ Bắc Giang vi phạm tốc độ chạy xe 831 lần trong tháng 5, sang tháng 6 số vi phạm tăng lên 912 lần; xe 98H-1939 của Công ty TNHH Thương mại Minh Đức vi phạm 685 lần trong tháng 5, tháng 6 tăng lên 785 lần...

Tháng 6-2014, một số phương tiện tiếp tục vi phạm thời gian lái xe liên tục ở mức cao như: Xe 98H-0739 và 98H-2017 của Công ty cổ phần Xe khách Bắc Giang có từ 17 - 20 lần; xe 98B-00393 của HTX Xí nghiệp Vận tải Thương mại Nội Thành 15 lần; xe 98B - 00280 của Công ty cổ phần Vận tải thủy bộ Bắc Giang 13 lần...  

Giải thích nguyên nhân, nhiều chủ DN bao biện khi cho rằng ô tô chở khách đường dài thường gặp nhiều phương tiện, chướng ngại vật, các lái xe phải tăng tốc vượt qua. Mỗi lần vượt chỉ mất từ 10 đến 15 giây, tốc độ vi phạm cao hơn từ 1 đến 3km/giờ so với quy định nhưng thiết bị giám sát vẫn tính là một lần vi phạm dẫn đến số lượng vi phạm cao. 

Nhiều chủ DN cũng cho biết, mỗi khi đổi lái, các tài xế phải nhắn tin theo cú pháp ghi số xe, số tuyến, mã số tài xế, thời gian đổi lái... gửi vào số đăng ký trong thiết bị giám sát hành trình hoặc dừng xe, tắt máy 15 phút để xác lập việc đổi lái. Nhưng nhiều tài xế quên hoặc nhắn tin chưa đúng cú pháp, tắt máy chưa đủ thời gian... dẫn đến thiết bị báo vi phạm. 

Ông Ngô Văn Minh, Phó Chủ nhiệm HTX Xí nghiệp Vận tải Thương mại Nội Thành nghi ngờ kết quả theo dõi. "Cùng một thiết bị theo dõi lại cho hai kết quả khác nhau. Tôi thấy kết quả tại báo cáo chung của Sở Giao thông - Vận tải và báo cáo tổng hợp của nhà mạng có số liệu khác nhau" - ông Minh nói.

Thắc mắc như vậy nhưng ông Minh và hầu hết các chủ DN đều không đưa ra được số liệu so sánh. Hơn nữa dù băn khoăn nhưng khi Sở Giao thông - Vận tải thông báo số liệu vi phạm, yêu cầu các DN xử lý lái xe nhưng chưa đơn vị nào phản hồi, thắc mắc kết quả về Sở hay có ý kiến cụ thể để nhà cung cấp dịch vụ giám sát hành trình giải thích.

Khảo sát tại một số DN, HTX vận tải cho thấy, hầu hết các đơn vị chưa có biện pháp hữu hiệu xử lý lái xe vi phạm, chỉ dừng ở việc kiểm điểm, viết cam kết. Tiếp xúc với chúng tôi, đại diện một số DN khẳng định sẽ sử dụng các biện pháp mạnh như đình chỉ hoạt động, ngừng cấp lệnh vận chuyển, chấm dứt hợp đồng với tài xế, xe liên tục vi phạm, tránh làm ảnh hưởng đến uy tín của DN. 

Tuy nhiên, hiện nay, nhiều DN, HTX chủ yếu hoạt động theo mô hình khoán. Các hộ tự đầu tư phương tiện, sau đó liên kết và mượn thương hiệu DN, hằng tháng nộp tiền quản lý để được đứng tên, khai thác tuyến vận tải. Thực tế này dẫn đến khó khăn trong quản lý, bởi nếu cắt xe, cắt tuyến, chính DN cũng mất quyền lợi. 

Điểm d, khoản 2, điều 20, Thông tư 55/2013/TT-BGTVT, ngày 26 tháng 12 năm 2013 của Bộ Giao thông - Vận tải quy định: Đình chỉ khai thác tuyến và thu hồi văn bản chấp thuận khai thác tuyến một tháng đối với DN, HTX kinh doanh vận tải trong các trường hợp như: Khi trích xuất dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình trong ba tháng liên tục cho thấy có từ 20% số lượng lượt xe trở lên hoạt động trên tuyến vi phạm quy định về tốc độ, đón, trả khách không đúng nơi quy định.  

Có từ 10% trở lên số lượng lượt xe hoạt động trên tuyến vi phạm quy định về thời gian điều khiển phương tiện. Hiện nay, việc theo dõi mới thực hiện hơn hai tháng nên chưa có trường hợp nào bị áp dụng chế tài trên. Việc "phạt nguội” qua thiết bị giám sát hành trình đối với từng lái xe cũng chưa được lực lượng chức năng quan tâm. Chính vì thế, nhiều DN vận tải và lái xe vẫn chưa chú trọng thực hiện quy định.