Bắc Ninh
Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng: Sáng mãi tinh thần bất khuất
BẮC NINH - Thời kháng chiến chống thực dân Pháp, những “du kích nhỏ” tuổi mười ba, mười bốn ở Đình Bảng đã kiên cường cùng cha anh giữ làng, giữ nước. Hơn bảy mươi năm qua, họ vẫn là biểu tượng của lý tưởng, của tinh thần cống hiến, tiếp thêm ngọn lửa yêu nước cho lớp trẻ hôm nay.
Mưu lược, dũng khí giữ làng kháng chiến
Những năm cuối thập niên 40, khi khói lửa chiến tranh bao trùm miền Bắc, Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh xưa) trở thành điểm nóng kháng chiến. Con đường làng phủ đầy bụi đỏ, tiếng giày đinh và súng địch vang lên hằng ngày. Thế nhưng, trong bóng tối của những đêm không trăng, ở Lăng Lòng Chảo, nơi yên nghỉ của vua Lý Thái Tổ-một sự kiện thầm lặng nhưng lớn lao đã diễn ra: Đêm 7/11/1949, Chi bộ, Ủy ban hành chính kháng chiến Mặt trận Việt Minh, trực tiếp là Xã đội trưởng và Bí thư Đoàn thanh niên cứu quốc Đình Bảng đã bí mật tổ chức thành lập “Đội quân báo thiếu niên Đình Bảng” gồm 16 thiếu niên dũng cảm, nhanh nhẹn, hăng hái hoạt động để bí mật theo dõi tình hình địch, giao liên, lấy vũ khí của địch cung cấp cho du kích, giải cứu cán bộ của ta bị địch bắt và vận động lính ngụy trở về với Nhân dân.
 |
|
Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng (ảnh chụp sau ngày Đình Bảng được giải phóng, cuối năm 1954). Ảnh tư liệu. |
Giữa năm 1950 đến năm 1951, Đội phát triển thêm 28 thành viên. Đến năm 1952, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Nhân dân ta ngày càng bước vào giai đoạn quyết liệt. Để phù hợp với tình hình nhiệm vụ mới, Đội Quân báo thiếu niên Đình Bảng được đổi tên là Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng. Từ năm 1952 đến năm 1954, Đội kết nạp thêm 17 đội viên mới.
Đôi mắt ánh lên như thấy lại tuổi mười hai năm xưa, ông Nguyễn Thạc Tam, nguyên Đội trưởng thứ 3, Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng nhớ lại: “Ngày ấy, chúng tôi hoạt động tuyệt đối bí mật. Việc kết nạp đội viên thường chỉ có anh phụ trách và chỉ huy Đội gặp gỡ, tuyên truyền, tuyên bố kết nạp. Không nghi thức trang trọng, chỉ có lời hứa trung thành, dũng cảm, hoàn thành nhiệm vụ. Mỗi người chỉ biết phần việc của mình, không ai biết việc của người khác. Liên lạc qua hòm thư ngầm, ký hiệu riêng. Có khi phải giả vờ chơi khăng, đánh chuyền ngay sát bốt địch để quan sát, rồi chớp thời cơ lấy súng đạn”.
| "Hào khí của những “du kích nhỏ” năm xưa tiếp tục là nguồn động lực tinh thần, hun đúc ý chí và lòng tự hào cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân địa phương trên hành trình xây dựng quê hương giàu đẹp" - Đồng chí Dương Đức Sinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Từ Sơn. |
Chỉ trong 5 năm, các “du kích nhỏ” đã bí mật thu về nhiều đạn và lựu đạn, 13 khẩu súng các loại, một máy thông tin bộ đàm, hàng trăm hòm ắc quy, dây điện, vải bạt, 300 lít dầu mỡ, cùng du kích chuyển lên chiến khu cho bộ đội địa phương lấy vũ khí giặc đánh giặc; đổ a- xít phá huỷ 3 đại bác, 1 súng cối, 8 đại liên, 1 trung liên của địch. Đội còn 8 lần giải thoát cho 42 cán bộ, chiến sĩ khỏi nhà giam của địch; vận động 115 lính ngụy bỏ hàng ngũ trở về với cách mạng; phối hợp với du kích cài bẫy mìn ngay tại sào huyệt của giặc, diệt 15 tên (trong đó có 2 sĩ quan), làm bị thương 17 tên. Đội cũng đặc biệt giải thoát đồng chí Tỉnh đội trưởng tỉnh Bắc Ninh và đồng chí Chủ tịch huyện Từ Sơn khỏi tay giặc… “Khi dẫn đường giải thoát cán bộ tỉnh, huyện ngay giữa vòng vây kẻ thù, trong đầu chúng tôi chỉ nghĩ: nếu không làm thì cán bộ sẽ bị bắt, rất bất lợi cho quân ta. Lúc ấy chúng tôi không hề thấy sợ, chỉ cố gắng hoàn thành nhiệm vụ”. Bà Nguyễn Thị Gái, thành viên Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng bồi hồi nhớ lại.
Ngày 8/8/1954, Đình Bảng được giải phóng, toàn Đội tập hợp, mới biết có tất cả 61 thành viên. Sau 5 năm hoạt động, nhiều em đã trưởng thành, trở thành du kích, bộ đội chiến đấu, có người đã dũng cảm hy sinh. Với chiến công xuất sắc, ngày 1/6/1955, đoàn đại biểu Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng vinh dự về Hà Nội, vào Phủ Chủ tịch gặp Bác Hồ để báo cáo thành tích, vui hòa bình, hữu nghị cùng thiếu nhi Thủ đô và quốc tế. Đội được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất, danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; Trung ương Đoàn Thanh niên cứu quốc trao cờ “Thiếu niên anh dũng”; Liên đoàn Thanh niên Dân chủ thế giới tặng lá cờ “Tuổi trẻ bảo vệ hòa bình” - những phần thưởng xứng đáng cho tấm gương mưu trí, anh dũng của “du kích nhỏ” Đình Bảng.
Trọn nghĩa, vẹn tình với quê hương hôm nay
Hơn bảy mươi năm trôi qua, nhiều “du kích nhỏ” năm nào đã hy sinh, qua đời, người còn sống đều đã bước sang tuổi xưa nay hiếm, sức khỏe ít nhiều suy giảm, nhưng ký ức về những ngày bí mật hoạt động giữa lòng địch vẫn vẹn nguyên như mới hôm qua. Trong những lần gặp mặt, họ vẫn kể lại tỉ mỉ từng nhiệm vụ, từ thời gian, địa điểm đến cả những tín hiệu liên lạc bí mật hay khoảnh khắc thoát hiểm trong gang tấc. Có người từng bị địch bắt, tra tấn dã man nhưng vẫn kiên cường, bất khuất, trốn thoát để trở về tiếp tục hoạt động.
Phần lớn cựu đội viên nay vẫn gắn bó với quê nhà, tích cực tham gia công tác tại địa phương và các hội đoàn thể như: Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh… Họ không chỉ là nhân chứng lịch sử mà còn là tấm gương sống động để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Nhiều năm qua, các trường học và các đoàn khách về đền Đô đều được nghe chính các đội viên năm xưa kể chuyện về lịch sử, về Đình Bảng trong những năm kháng chiến chống thực dân, đế quốc- những câu chuyện chan chứa niềm tự hào và tình yêu quê hương.
 |
|
Anh hùng Lao động, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Đức Thìn chia sẻ với học sinh về những tấm gương chiến sĩ cách mạng trên quê hương Bắc Ninh. |
Câu chuyện về Anh hùng Lao động, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Đức Thìn, hiện là thành viên thường trực Ban liên lạc Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng khiến nhiều người không khỏi xúc động. Hoàn thành nhiệm vụ trong Đội Thiếu niên du kích, năm 18 tuổi ông phấn đấu học tập và trở thành thầy giáo trường làng, sau được phân công giảng dạy Văn - Lịch sử ở Trường cấp 2 Liên Sơn (nay là Trường Trung học cơ sở Tam Sơn, phường Tam Sơn). Năm 1963, ông là người khởi xướng phong trào “Nghìn việc tốt”. Phong trào được sự hưởng ứng tích cực của thanh thiếu niên, lan tỏa khắp cả nước. Năm 1978, thầy Thìn phát hiện mắc bệnh phong, mất hoàn toàn cảm giác ở các ngón tay. Thế nhưng, vượt qua định kiến xã hội và những cơn đau, bằng nghị lực thép, thầy vẫn tiếp tục sáng tác thơ, văn, viết báo. Mỗi dịp về đền Đô, mọi người không khỏi xúc động khi thấy hình ảnh thầy giáo già có thân hình nhỏ bé, tác phong giản dị cùng chiếc máy ảnh vẫn hằng ngày ghi lại lịch sử ngôi đền và làm công tác thuyết minh cho du khách, học sinh.
Cùng với thầy Thìn, bà Nguyễn Thị Nga, thành viên của Đội cũng để lại dấu ấn với những cống hiến bền bỉ cho quê hương. Sau này, bà đảm nhận công tác phụ trách thiếu nhi xã, tích cực tham gia Hội Phụ nữ và gắn bó với nhiều hoạt động cộng đồng; cùng đồng đội miệt mài truyền ngọn lửa yêu nước và niềm tự hào quê hương cho thế hệ trẻ hôm nay.
Cô Nguyễn Thị Nhài, giáo viên Trường Trung học cơ sở Tam Sơn chia sẻ: “Được lắng nghe câu chuyện của các bác Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng, thế hệ chúng tôi, đặc biệt là lớp trẻ không chỉ hiểu thêm về một giai đoạn lịch sử hào hùng, mà còn thấy rõ trách nhiệm của mình với quê hương”.
Đồng chí Dương Đức Sinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Từ Sơn, khẳng định: “Những cựu đội viên Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng là nhân chứng sống của lịch sử, biểu tượng của lòng dũng cảm, tinh thần cách mạng và trách nhiệm với cộng đồng. Họ đã, đang và sẽ mãi là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo, góp phần giữ gìn, bồi đắp truyền thống quê hương giàu bản sắc. Trong bối cảnh phường Từ Sơn hôm nay đang phát triển mạnh mẽ theo hướng đô thị văn minh, hiện đại, việc gìn giữ và phát huy truyền thống cách mạng càng trở nên ý nghĩa. Hào khí của những “du kích nhỏ” năm xưa tiếp tục là nguồn động lực tinh thần, hun đúc ý chí và lòng tự hào cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân địa phương trên hành trình xây dựng quê hương giàu đẹp”.
Ý kiến bạn đọc (0)