Trong bức tranh phát triển năng động của tỉnh Bắc Ninh, vấn đề xử lý rác thải, chất thải đang trở thành thách thức lớn, mang tính sống còn đối với sự phát triển bền vững. Mỗi ngày, toàn tỉnh phát sinh hàng nghìn tấn rác, tạo áp lực không nhỏ lên hạ tầng và môi trường. Nhận rõ điều đó, những năm gần đây, Bắc Ninh đặc biệt chú trọng công tác quản lý và xử lý rác thải. Tỉnh đã đầu tư xây dựng 4 nhà máy đốt rác phát điện với tổng công suất 1.300 - 1.500 tấn/ngày, góp phần giảm lượng rác chôn lấp, tạo ra năng lượng sạch; hiện tiếp tục triển khai một số nhà máy mới. Các khu công nghiệp lớn như Quế Võ, Yên Phong, Vân Trung, Song Khê - Nội Hoàng… đều có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn, bước đầu hình thành mô hình liên kết tuần hoàn giữa sản xuất và bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, công tác xử lý rác thải vẫn còn nhiều bất cập. Ở một số khu vực giáp ranh giữa đô thị và nông thôn, rác thải tồn lưu tại các bãi cũ vẫn gây ô nhiễm không khí, nguồn nước. Ở vùng nông thôn, mô hình thu gom chủ yếu dựa vào hợp tác xã hoặc tổ dịch vụ môi trường quy mô nhỏ, phương tiện còn lạc hậu trong khi khối lượng rác tăng nhanh. Không ít nơi, rác vẫn được gom lại rồi đốt thủ công, gây khói, mùi khó chịu.

Đáng lo ngại hơn, nhiều khu chăn nuôi tập trung và làng nghề chưa có hệ thống xử lý chất thải đạt chuẩn, khiến ô nhiễm môi trường vẫn là vấn đề nhức nhối. Một bộ phận người dân còn thiếu ý thức, xả rác và xác động vật ra ao hồ, kênh mương - vừa gây ô nhiễm nguồn nước, vừa cản trở dòng chảy, tạo nguy cơ phát sinh dịch bệnh.

Trước thực tế đó, Bắc Ninh xác định phát triển kinh tế tuần hoàn là hướng đi chiến lược trong quản lý tài nguyên và môi trường. Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là mô hình phát triển mới - nơi chất thải được xem như nguồn tài nguyên, được tái chế - tái sử dụng - tái sinh để hình thành chuỗi giá trị tuần hoàn.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh đang từng bước hoàn thiện quy hoạch mạng lưới xử lý chất thải theo hướng vùng liên kết, đầu tư công nghệ hiện đại, khép kín; đồng thời tăng cường xã hội hóa trong các khâu thu gom, phân loại, xử lý. Bởi vậy, chính sách khuyến khích doanh nghiệp tái chế, tái sử dụng phế thải công nghiệp, rác nhựa, sản xuất năng lượng từ rác… cũng nên được cụ thể hóa bằng các chương trình, dự án trọng điểm. Những nhà máy xử lý rác phát điện, tái chế nhựa, sản xuất vật liệu tái sinh cần được ưu tiên đầu tư, kết nối với doanh nghiệp trong khu công nghiệp để hình thành “vòng tròn xanh” trong sản xuất.

Song song đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về phân loại rác tại nguồn được xem là yếu tố then chốt. Khi mỗi người dân hiểu rằng rác không chỉ là thứ bỏ đi mà còn là “nguồn tài nguyên thứ hai” - đầu vào cho sản xuất mới thì mô hình kinh tế tuần hoàn mới thật sự đi vào đời sống. Cùng với đó, việc nhân rộng các mô hình tái chế rác thành phân hữu cơ, sản xuất sản phẩm thân thiện môi trường cần được khuyến khích và hỗ trợ.

Phát triển công nghiệp xanh, đô thị thông minh, nông thôn sạch không chỉ là mục tiêu, mà còn là tiêu chí phát triển bền vững, hài hòa giữa tăng trưởng và môi trường sinh thái. Bắt đầu từ việc xử lý rác thải hiệu quả, tỉnh đang khẳng định tầm nhìn rõ ràng: Tăng trưởng phải gắn với gìn giữ môi trường sinh thái.

Chung sức vượt bão lũ

 

Vẫn cần “buôn có bạn, bán có phường”

 

Giữ lửa tình thân