Người thợ lợp nhà kỳ lạ
![]() |
|
Minh họa: Thế Đại. |
- Dạ, cháu đủ rồi ạ.
- Vậy thời anh ngồi lên chõng uống nước.
Tôi vội đứng dậy. Khốn nạn, tôi nóng ruột nóng gan còn bụng dạ nào mà ăn đàng hoàng được. Tôi ngồi ăn cũng vì nể ông cụ và mong được việc cho mình. Thì ông cụ đã xẵng giọng: “Ăn hay không, tùy anh. Tôi chỉ có cơm dưa muối, không ngon như nhà người ta. Có điều không ăn thì về, đừng cậy nhờ tôi điều gì”.
Tôi ngồi lên chõng, uống cạn bát nước vối, nhìn ra xung quanh. Căn nhà ngói ba gian thấp bé trông thật cũ kỹ, tuềnh toàng. Đồ gỗ duy nhất trong nhà là cái giường nhỏ hẹp, còn mọi thứ bằng tre hết. Tràng kỷ. Chõng. Bàn. Ban thờ. Và cũng chỉ vậy thôi. Giữa những căn nhà ngói to đẹp xen lẫn với nhà cao tầng, duyên dáng của xóm vùng núi này, căn nhà và những đồ vật của ông cụ Đáo trở nên xa lạ, lạc lõng, là chứng tích duy nhất của những năm 70 của thế kỷ trước.
Ông cụ đã ăn xong, tợp thêm chén rượu rồi chậm chạp đứng dậy. Tôi tới rũ chiếu và thu dọn bát đĩa. Ông cụ lậm lừ ngồi lên chõng uống nước, không thèm để mắt đến tôi, coi như tôi phải làm mọi việc từ nãy đến giờ là việc dĩ nhiên.
- Vậy ra anh định lợp lại nhà ngang?- Ông cụ hỏi khi tôi xong việc ngồi lên chõng.
Tôi ngạc nhiên nhìn ông cụ. Vậy là bao lời trình bày với ông cụ bấy lâu đều lọt đi đâu cả. Nhà ngang của tôi đã lợp ngói từ đời tám hoánh. Chẳng hiểu ông cụ nghĩ cái nhà ngang của ai không biết. Tôi đã nói đi nói lại với ông cụ là lợp nhà trên cho em trai tôi. Chả là chú ấy đi làm xa, vợ lại ốm yếu. Nhà bốn gian ngói của nó lợp đã lâu, dột tứ tung, nay phải lợp lại để chống mùa mưa sắp tới. Ngói đã mua sẵn, chất đống ở góc sân.
Khổ lắm ở xóm Mới - vùng núi xa xôi của tôi đây - đất rộng, người thưa - không một ai thành thạo lợp ngói, toàn phải đi thuê bên ngoài. Trớ trêu thay người mà ai cũng chuộng đón rước lại là ông già Đáo ở làng Minh Trụ giáp thị trấn. Ông cụ này làm nghề lợp ngói chí ít đã bốn chục năm, nổi danh khắp vùng. Người ta thích ông cụ vì nhiều nhẽ lắm, giá cả thì rẻ, ăn uống thế nào xong thôi, đã vậy làm rất cẩn thận. Duy có điều khác người, ông cụ không thích làm nhiều dù lắm nhà yêu cầu. Chẳng phải vì ông cụ già yếu hoặc có bát ăn bát để. Thế mới lạ. Ông cụ nhẩm tính làm đủ ăn nhì nhằng là đi chơi hoặc nằm khểnh ở nhà. Lúc ấy có tài thánh cũng chẳng kéo được ông cụ đi làm. Bởi vậy người ta mới bảo ông cụ là gàn. Ai chả muốn có đồng ra đồng vào, lúc khỏe đã chớ còn lo lúc ốm lúc đau. Cũng có người bảo, ông cụ xử sự như thế là phải. Vợ con chẳng có, sắp xuống lỗ rồi, nhàn ngày nào hay ngày ấy. Ví thử ông cụ ốm đau hoặc hai năm mươi chắc chắn anh em nội ngoại phải lo. Ông cụ vốn là công nhân một nhà máy, làm hơn chục năm rồi xin nghỉ hẳn, đã qua hai đời vợ nhưng không để lại đứa con nào. Cả hai bà lần lượt bỏ ông và sau này lấy chồng đều có con cái cả.
- Vậy ra anh lợp nhà ngang?
- Không ạ !- Tôi nói như quát vì tin rằng ông cụ bị nghễnh ngãng - Cháu lợp nhà trên cho thằng em.
- Dào ôi, lợp tôn có tiện hơn không? Mà sao anh cứ hét lên như thế? Tôi có phải điếc đâu.
Cố nén sự bực tức trong người, tôi lại nhũn nhặn trình bày đầu cuối câu chuyện. Ông cụ uể oải đứng dậy, lầm lũi đi tìm cái gì đó, không thèm nghe. Thế này có bực không chứ. Đúng là ông già kênh kiệu. Thấy nhiều người rào đón, cầu cạnh, ông già đâm dở chứng đây.
- Ông giúp con chứ?
Ông cụ quay đầu, lơ đãng nhìn tôi, giọng ráo hoảnh:
- Tôi đã lợp năm nhà rồi, giờ không đi đâu hết!
Tôi lặng người. Không ngờ ông cụ lại trả lời như thế. Rành rành ông cụ đã gật đầu khi tôi trình bày. Mà đã không nhận làm thì sao ông cụ không nói béng từ đầu lại bảo tôi ăn cơm.
Tôi nói thẳng:
- Cháu xin trả ông năm trăm nghìn ngày công, nghĩa là hơn gấp đôi, gấp ba người khác. Cơm ăn ba bữa đàng hoàng. - Giọng tôi về cuối đã có phần gay gắt. Quả là tôi không còn nhẫn nhịn được nữa. Giá cả như thế là hậu hĩnh lắm rồi. Ở vùng này không có ai dám trả thế đâu. Tôi chỉ muốn xong việc với chú em vì hứa đã lâu, vả lại sắp tới tôi có việc phải đi xa nhiều ngày.
Ông già cau có:
- Tôi đã bảo không làm là không làm! Từ nay đến cuối tháng chẳng đi đâu hết. Anh đừng nằn nì nữa.
Ông già ngang ngạnh, kỳ quặc đến thế là cùng. Tôi cáu kỉnh ra về. Đầu óc sôi lên vì ông cụ. Tôi nghĩ, mấy hôm nữa sẽ sang xã bên nhờ ông Hoàn vậy. Ông này làm kém xa ông cụ Đáo nhưng gọi là tới ngay.
Hôm nay tôi quyết định phóng xe đến gặp ông Hoàn ở xã bên. Nhưng mới ra khỏi nhà một đoạn thì có người gặp tôi mách, ông cụ Đáo đang lợp ngói cho nhà bà Hường. Tôi sững người. Thì ra ông cụ nói một đằng làm một nẻo, cũng tham tiền như ai. Dứt khoát tôi đến. Hẳn gặp tôi, ông cụ sẽ ngượng lắm, không hiểu thanh minh thế nào.
Nhà bà Hường ở cuối xóm, gần như đứng riêng lẻ một chỗ. Từ xa tôi đã nghe tiếng nói cười ồn ã. Tôi đỗ xe máy vào một chỗ khuất, lững thững đi vào. Trong sân có dăm bảy người lúi húi làm, nói cười rôm rả. Người xếp ngói. Người đưa ngói. Người chặt dây thép buộc. Người đục đẽo gỗ. Ông cụ Đáo đội mũ lá rộng vành, mặc bộ đồ công nhân bạc màu đang ngồi chót vót trên mái, cắm cúi lợp.
Tôi nhìn về ông cụ, vội cao giọng với vẻ chê trách:
- Cháu xin chào cụ Đáo. Vậy ra cụ lại ở đây?
Ông cụ không cất tiếng vẫn mải miết làm.
Anh Tuấn trưởng thôn đang thu dọn ngói cũ, quay sang tôi:
- Đây là trường hợp đặc biệt. Anh biết rồi còn gì.
Tôi giật mình, nhận ra sự thờ ơ, vô tâm, vô tính của bản thân. Chồng bà Hường đã hy sinh trên mặt trận biên giới phía Bắc. Mấy năm chinh chiến phía Nam không sao, khi thống nhất đất nước lại ngã xuống ở vùng biên viễn. Bà có hai con gái đều lấy chồng xa.
- Hôm qua tôi đến gặp ông cụ. Nói chưa dứt lời, ông cụ nhận luôn. Xóm ta còn mỗi trường hợp bà Hường. Sắp tới mùa mưa rồi...
Tôi ngượng ngập vội cởi quần áo dài, chạy tới chỗ chuyển ngói.
Nhà chủ bày ra mấy mâm cơm tươm tất khi xong công việc. Bà Hường xoa xoa tay, ngượng nghịu cạnh ông già:
- Cháu vô cùng cảm ơn ông. Lẽ ra...
Ông cụ gắt:
- Sao bà lắm điều thế? Cám ơn cái gì! Từ rày không nói câu ấy nữa.
- Nhờ ông và các bác, các anh...
- Thôi, đừng! Tất cả ngồi xuống, ăn đi.
Ông già lững thững tới phản gỗ, xoa chân, ngồi lên:
- Nào, ai ăn lên đây. Mau mau, tôi còn về.
Bữa cơm thật vui vẻ, đầm ấm. Khác với nhiều người trong mâm, ông cụ có rượu vào lại ít nói và ăn rất khỏe.
Trời đã sâm sẩm tối.
Ông cụ lẳng lặng đứng dậy, sửa sang quần áo:
- Tôi về đây.
- Ô, không. Khoan đã, cụ ơi - Trưởng thôn Tuấn kêu toáng lên.
- Cái gì?- Ông cụ gắt.
Tuấn hấp tấp lôi trong túi áo một bọc giấy:
- Chúng cháu gửi ông chút tiền công ...
- Lại cái chuyện ấy nữa. - Ông cụ tức giận thực sự - Tôi đã túng thiếu đến nỗi nào mà lại lấy tiền của nhà này. Cất đi!
Tuấn đứng ngây người, mãi sau mới ấp úng:
- Vậy thì cụ hãy thong thả đã. Cháu nghỉ một lát, sẽ đưa cụ về. Quả là hiện giờ cháu vẫn còn chếnh choáng hơi men.
Tôi vội đỡ lời:
- Cháu sẽ đưa ông về.
- Lạy giời, chân tay tôi vẫn còn nhúc nhắc được, không khiến các anh lo liệu. Từ đây về nhà, tôi vẫn còn đủ sức, không ngã giữa đường đâu.
Thật là một ông già ương ngạnh.
Tôi tiễn ông cụ một đoạn đường nhân thể lần nữa nhắc ông cụ thế nào cũng đến giúp tôi. Khi tôi vừa mở miệng nói chưa hết câu đã bị ông cụ xẵng:
- Tôi biết rồi, không phải nói nữa! Rồi tôi sẽ sang. Mà anh làm gì cứ phải cuống lên thế. Vài hôm nữa tôi phải đến nhà một bà cụ vừa được phong tặng Mẹ Việt Nam Anh hùng ở xã bên.
Ông cụ nói xong rảo bước như không muốn tôi lẽo đẽo đi cùng. Tôi đành đứng trơ khấc giữa đường.
Truyện ngắn của Đỗ Nhật Minh
Bắc Ninh















Ý kiến bạn đọc (0)