Trong dịp được nhận huân, huy chương của nước CHDCND Lào, các cựu chuyên gia, quân tình nguyện giúp cách mạng Lào tỉnh Bắc Giang cùng nhau ôn lại kỷ niệm thời chiến.

Đón Tết trong... hang

Cẩn thận sửa soạn ban thờ, trang trí cành đào đón Tết, ông Đào Ngọc Bể (SN 1953) ở thôn Trại Phúc Mãn, xã Xuân Hương (Lạng Giang) lại nôn nao nhớ về kỷ niệm đón xuân nơi chiến trường, đặc biệt là Tết Quý Sửu năm 1973 bên nước bạn Lào. Năm 1972, ông nhập ngũ. Sau ba tháng huấn luyện tân binh, ông cùng anh em ở Đại đội Thông tin 18, Trung đoàn 148, Sư đoàn 316 hành quân sang cánh đồng Chum, Xiêng Khoảng (Lào). Sau trận đánh mở màn diễn ra tại khu vực Buôn Lọng, đơn vị rút quân, trú tạm tại một hang động ở sâu trong rừng. Hôm đó đúng vào chiều 30 tháng Chạp năm 1972. Đón xuân Quý Sửu năm ấy, bộ đội ta không có thời gian và điều kiện để chuẩn bị. Trong ánh đèn pin nhập nhoạng, những người lính lấy mấy hộp sữa, bột gạo dự trữ trong ba lô làm kẹo. Ông Bể hái được vài bông hoa chuối trên đường di chuyển vào hang, vậy là anh em có thêm món nộm hoa chuối để vui Tết. Mâm cỗ đón xuân chỉ có vậy, thiếu thốn vật chất nhưng chứa chan tình đồng đội.

Ông Bể vẫn nhớ, ngồi cạnh ông là các đồng đội quê Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Nội. Các ông kể về gia đình, vợ con, quê nhà. Đôi tay họ nắm chặt như thay lời động viên, nhắc nhở nhau phải lấy đó làm động lực tiếp tục chiến đấu, giúp cách mạng Lào cũng là giúp cách mạng Việt Nam. Đúng thời khắc giao thừa, cả đơn vị được nghe Chủ tịch nước chúc Tết qua radio. Trong hang, tín hiệu chập chờn nhưng các chiến sĩ vẫn cảm nhận lời chúc ấm áp, chân tình, động viên hàng vạn cán bộ, chiến sĩ trên mọi mặt trận tin vào một ngày không xa, kháng chiến sẽ toàn thắng. Một năm sau, đơn vị của ông rút quân về Nghệ An, tiếp tục tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Hơn 40 năm đã trôi qua, ông Bể và nhiều đồng đội khác vẫn luôn nhớ về Tết Quý Sửu bên nước bạn Lào.

Ấm áp tình hữu nghị

Bao năm chinh chiến, chúng tôi gác lại nỗi nhớ người thân, quê nhà, gác lại niềm vui đoàn tụ ngày xuân để chiến đấu. Lúc đó, chúng tôi có niềm tin sắt đá rằng, cách mạng sẽ thành công và những năm tháng về sau ai ai cũng được đón Tết trong no ấm, hạnh phúc". Cựu chiến binh Nguyễn Trung Đình,phường Trần Nguyên Hãn (TP Bắc Giang)

Khi được hỏi về những năm tháng đón Tết nơi chiến trường nước bạn như Lào, Campuchia, nhiều cựu chiến binh tâm sự rằng đôi lúc họ... sợ Tết. Năm hết Tết đến, nỗi nhớ quê hương, gia đình lại ngập tràn, da diết. “Trốn” đồng đội, nhiều chiến sĩ tìm một nơi vắng vẻ để ngồi trầm tư, tâm trí hướng về quê nhà. Khi ấy, tình đồng chí anh em, tình hữu nghị của người dân bản địa là động lực cho cán bộ, chiến sĩ tiếp tục chiến đấu. Nghe chuyện đón Tết ở chiến trường K (Campuchia) của cựu chiến binh Nguyễn Xuân Lộc (SN 1959) ở thôn Trại Mới, xã Tân Hưng (Lạng Giang), càng thêm thấm thía nỗi niềm của những người lính xa quê.

Xuân Kỷ Mùi năm ấy, là chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam, ông Lộc đón cái Tết chiến trường đầu tiên tại tỉnh Kampot (Campuchia). Gọi là Tết nhưng chẳng mai đào, không bánh chưng, giò chả. Thay vào đó, người dân Campuchia chuẩn bị một số món ăn của dân tộc mình để thiết đãi bộ đội Việt Nam, mời các anh lính đến chùa cầu nguyện và cùng nhau nhảy múa. Ở nước láng giềng, Tết cổ truyền được tổ chức vào giữa tháng Tư. Dù cuộc sống còn khó khăn, bà con vẫn cố gắng chuẩn bị các nhu yếu phẩm cần thiết để cùng bộ đội vui xuân. Ông Lộc và đồng đội phấn khởi hòa vào dòng người tham gia lễ hội té nước, bôi bột màu. Ngày xuân cũng là mùa cây cối đâm chồi nảy lộc, đơn vị được cấp trên phân công giúp đỡ một số thôn bản tăng gia sản xuất, khắc phục hậu quả chiến tranh và tích cực tuyên truyền về tình hữu nghị giữa hai nước.

Tuy không thể ăn bữa cơm đoàn viên với gia đình nhưng những người lính Cụ Hồ vẫn được đồng chí đồng đội và nhân dân nước bạn bù đắp tình cảm. Ông Nguyễn Trung Đình (SN 1945) ở phường Trần Nguyên Hãn (TP Bắc Giang) từng đón nhiều cái Tết bên nước Lào kể lại, những năm gian khó, tại căn cứ đóng quân, ông Đình cùng anh em kê những vỏ thùng đạn để làm bàn thờ, hái vài bông hoa dại ngắt trên đường tuần tra để thay cây đào, cây quất đón xuân. Có năm nhận được tiếp tế, anh em làm bánh chưng, giò lụa và mời bà con địa phương cùng thưởng thức. “Khi về nước, hầu như trên cổ tay chiến sĩ nào cũng có hàng chục chiếc vòng chỉ may mắn mà người dân Lào gửi tặng dịp năm mới cũng như các ngày lễ hội khác. Bao năm chinh chiến, chúng tôi sẵn sàng gác lại nỗi nhớ người thân, quê nhà, gác lại niềm vui đoàn tụ ngày xuân để chiến đấu. Lúc đó, chúng tôi có niềm tin sắt đá rằng, cách mạng sẽ thành công và những năm tháng về sau ai ai cũng được đón Tết trong no ấm, hạnh phúc”, ông Đình nói.

Mạc Yến