Đường giao thông mới được cứng hóa tại thôn Đồng Thủm, xã Tuấn Đạo (Sơn Động).

Dễ làm trước, khó làm sau

Tuấn Đạo (Sơn Động) là xã vùng cao, đời sống của người dân còn gặp khó khăn. Dù địa bàn rộng, dân cư thưa nhưng bằng nỗ lực của chính quyền và nhân dân, năm 2015 địa phương đã hoàn thành các tiêu chí, trở thành một trong những xã vùng cao đầu tiên của tỉnh về đích NTM. Xuất phát điểm với 9/19 tiêu chí, trong đó hầu hết các tiêu chí khó như cơ sở vật chất, giao thông, văn hóa, môi trường chưa đạt song xã đã tập trung các nguồn lực để thực hiện. Ông Nguyễn Văn Phòng, Chủ tịch UBND xã cho biết: “Khi bắt tay vào công việc, chúng tôi xác định việc dễ làm trước, khó làm sau, tập trung lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ từ chương trình 30a, 135, chương trình hỗ trợ 36 thôn bản đặc biệt khó khăn... để đầu tư cho NTM. Xã đặt ra mục tiêu mỗi năm hoàn thiện từ 2-3 tiêu chí. Người dân được trực tiếp tham gia thực hiện các công trình”. 

Đến nay, bình quân các xã vùng cao trong tỉnh đạt 8/19 tiêu chí. Giai đoạn 2018-2020, toàn tỉnh có 4 xã vùng cao gồm: Giáp Sơn, Biển Động, Tân Mộc, Đồng Cốc (Lục Ngạn) đăng ký về đích NTM". Ông Nguyễn Văn Doanh, Chánh văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Bên cạnh cứng hóa đường giao thông, Tuấn Đạo xác định tập trung trước tiên vào xây dựng nhà văn hóa. Để tạo sự đồng thuận, xã giao các hội, đoàn thể thường xuyên tuyên truyền giúp nhân dân hiểu được lợi ích của các công trình. Khảo sát tại thôn Đồng Thum cho thấy, thôn có 80 hộ đều là người dân tộc thiểu số. Đời sống còn khó khăn song hầu hết các hộ đều tự nguyện hiến đất, phá tường bao, công trình phụ, cây ăn quả mở rộng đường, làm nhà văn hóa. Tiêu biểu như gia đình ông Phùn Văn Doong, hiến 700 m2; ông Phùn Văn Pồ, Phùn Văn Soong... hiến gần 300m2. Tổng hợp trong 5 năm, bà con trong xã đóng góp hơn 2 tỷ đồng, hiến 75 nghìn m2 đất, phá bỏ hơn 1 nghìn cây ăn quả lâu năm để xây mới 10 nhà văn hóa; cứng hóa 35 km đường trục chính, 33 km kênh mương. Từ thành công này, xã kịp thời rút kinh nghiệm triển khai các tiêu chí khác.

Ở xã Thanh Hải (Lục Ngạn), cấp ủy, chính quyền luôn xác định người dân là chủ thể trong xây dựng NTM. Trong đó, tiêu chí thu nhập được chú trọng. Phát huy lợi thế đồi núi rộng, phù hợp phát triển cây ăn quả, kinh tế rừng, năm 2011 xã chỉ đạo bà con chuyển đổi cơ cấu giống trong sản xuất nông nghiệp; hình thành vùng cây ăn quả, kết hợp chăn nuôi gia súc. Sau một năm thực hiện, xã chuyển đổi hơn 300 ha đất cấy lúa kém hiệu quả sang trồng vải thiều, táo, cam, nhãn, bưởi. Đến nay, Thanh Hải đã hình thành vùng trồng cây ăn quả gần 1,7 nghìn ha với doanh thu hơn 200 tỷ đồng/năm. Thu nhập bình quân đầu người hơn 30 triệu đồng/người/năm. Năm 2017, xã Thanh Hải về đích NTM. 

Phát huy nội lực từ cộng đồng

Theo ông Nguyễn Văn Doanh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, Chánh văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, trong điều kiện ngân sách và các nguồn hỗ trợ từ T.Ư hạn hẹp nên việc đưa các xã vùng cao về đích đúng kế hoạch gặp nhiều khó khăn. Đây cũng là lý do đến nay tỉnh mới có hai xã vùng cao là Tuấn Đạo và Thanh Hải đạt chuẩn NTM. 

Mô hình nuôi dê mang lại hiệu quả kinh tế cao tại thôn Cầu Đền, xã Thanh Hải (Lục Ngạn).

Được biết, năm nay dự kiến nguồn kinh phí T.Ư, tỉnh đầu tư khoảng 250 tỷ đồng cho chương trình xây dựng NTM. Số kinh phí này tập trung đầu tư cho các xã đăng ký về đích giai đoạn 2018-2020, riêng xã vùng cao được ưu tiên hỗ trợ nhiều hơn cho tiêu chí giao thông. Cũng theo ông Nguyễn Văn Doanh, để các xã vùng cao về đích NTM đúng hẹn, các địa phương cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó vốn là quan trọng nhất. Thực hiện chủ trương trên, tại huyện Lục Ngạn, ngay từ đầu năm, Ban chỉ đạo (BCĐ) xây dựng NTM huyện chỉ đạo các xã đưa việc thực hiện các tiêu chí vào nghị quyết của cấp ủy. Tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền đồng thời cử cán bộ các ban, ngành, đoàn thể từ huyện đến thôn vận động, kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Hằng năm ngoài vốn của T.Ư và tỉnh phân bổ, UBND huyện bố trí từ 5-7 tỷ đồng hỗ trợ các địa phương. Ngay như mới đây, huyện trích 5 tỷ đồng cho xã Giáp Sơn và thôn Đồng Quýt (xã Tân Mộc) thực hiện các tiêu chí để phấn đấu về đích trong năm nay. 

Xây dựng NTM là việc làm không dễ, nhất là với các xã vùng cao. Vì thế để hoàn thành mục tiêu đề ra, bản thân các xã cần tiếp tục tập trung mọi nguồn lực; nâng cao vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương trong chỉ đạo, thực hiện. 

Kinh nghiệm ở xã Tuấn Đạo và Thanh Hải cho thấy, khi triển khai chương trình, các địa phương ưu tiên thực hiện trước những tiêu chí dễ, mang lại lợi ích thiết thực như giao thông, nhà văn hóa... để tạo không khí phấn khởi trong nhân dân. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền để nhân dân chủ động vào cuộc, tránh tâm lý ỷ lại vào hỗ trợ của Nhà nước.

Hoàng Phương