Minh họa: Hà Mi.

Hôm ấy mưa to lắm. Mưa rào xối xả, trắng trời trắng đất. Với Đồng Nước đang cạn, trận mưa này khác gì trời cho của. Cả làng nhộn nhịp, sướng vui. Chú Rô nổi hứng đi chơi. Rô ngoi lên mặt nước, bàng hoàng sững sờ khi thấy trước mặt mình cả chân trời rộng lớn, thênh thang; bao cây cối xanh tốt, bao cánh bay rập rờn gần xa. 

Nếu lên bờ thì sao? Lời mẹ dặn văng vẳng: “Ta ở Đồng Nước, không lên bờ được. Lên bờ là chết”. Chú cau có nghĩ: “Vô lý thật! Vô lý thật! Tất cả trước mặt, rộng rãi vô cùng. Tội gì ở Đồng toàn nước là nước. Mẹ ta đâu biết nên dặn sai rồi.” Rô ta bơi đến sát bờ, nhìn khắp đất trời, hát vang:

Trên này đẹp quá bạn ơi/ Cỏ cây xanh tốt, đất trời mênh mông/ Tội gì ngụp lặn cánh đồng/ ở làng quê ấy sẽ không ra gì/ Cùng ta hãy quyết ra đi.

Chú hăm hở vượt dòng nước ngược ầm ào từ trên chảy xuống qua vạt cỏ, khi lên tới đỉnh dốc bèn ngửa cổ lên trời mà ngêu ngao:

Làng ta lõng bõng nước/ Quanh năm những rễ cây/ Quanh năm với bùn lầy/ Toàn những trò bơi  lội/ Ta bao năm mê muội/ Giờ mới thực đổi đời/ Ta sẽ đi khắp nơi/ Làm rạng danh Đồng Nước.

Rô ta cứ gân cổ hát cho tới khi mưa tạnh. Mặt trời ló lên sau đám mây sũng nước. Chỉ lúc sau, mây loãng ra, tan dần, ánh  nắng vàng rực rọi chiếu. Bãi cỏ ướt đẫm khô dần, khô dần. Rô thấy mỗi lúc thêm mệt mỏi rã rời rồi sau cùng tức ngực, người nóng ran, tưởng như cứng lại. Nước! Nước! Chưa bao giờ Rô thèm nước như lúc này. Không phải khát. Không phải đói. Nó muốn được mát toàn thân. Nó muốn cử động được. Giời ơi, sao trên này lắm nắng và gió, lắm cây lắm cảnh, bầu trời thì cao, đất đai thì rộng mà không sao ở được? Mẹ ơi! Rô òa khóc. 

Lời mẹ lại văng vẳng: “Ta ở Đồng nước, không lên bờ được. Lên bờ là chết”. Lời mẹ hòa trong tiếng khóc nức nở của Rô. Rô càng hoảng loạn gào thét. Nó cố sức lăn lộn trên vạt cỏ. Không ai nghe nó khóc, nó gọi; cũng chẳng ai nhìn thấy nó giãy đạp. Ai bảo đi một mình, không nghe lời mẹ. Mẹ ơi! Làng  nước ơi! Nó kêu, nó gọi... Bỗng, “tõm”. Thì ra vì vật vã giãy đạp, nó đã rơi xuống Đồng Nước. Toàn thân mát lạnh, trở lại tỉnh táo như ban đầu. Nó hét lên sung sướng và lại òa khóc vì một lần trót không nghe lời mẹ, để suýt gặp hiểm nguy.

Đỗ Nhật Minh