Đội TNXP N297 Đề Thám được thành lập theo Quyết định số 91/TTg năm 1972 của Thủ tướng Chính phủ với gần 500 cán bộ, chiến sĩ là con em tỉnh Hà Bắc (nay là Bắc Giang và Bắc Ninh). Ngày 30/11/1972, tại khu rừng lim thuộc xã Hiên Vân, huyện Từ Sơn, tỉnh Hà Bắc (nay là huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh), Đội TNXP N297 Đề Thám làm lễ xuất quân. 

Cựu TNXP Đội TNXP N297 Đề Thám giáo dục truyền thống cách mạng cho học sinh Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp- Giáo dục thường xuyên huyện Yên Dũng.

Đồng chí Đỗ Văn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy thời bấy giờ đến dự, động viên, giao nhiệm vụ và tặng cờ truyền thống “Học tập truyền thống Đảng bộ Hà Bắc, hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu thắng lợi” cho đơn vị.

Trước khi vào chiến trường, Đảng ủy đơn vị TNXP N297 Đề Thám ra nghị quyết với phương châm “Bất kỳ tình huống gian khổ ác liệt như thế nào, có thể phải dũng cảm hy sinh đến tính mạng, đơn vị cũng phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, quyết xứng đáng với truyền thống quê hương thượng võ Đề Thám và lá cờ truyền thống tỉnh trao”. 

Trải qua 55 ngày đêm hành quân gian nan, vất vả (vượt kế hoạch 5 ngày), toàn Đội đã đến mặt trận Trị-Thiên-Huế. Đội TNXP N297 Đề Thám được biên chế tại Tiểu đoàn 193, Trung đoàn 217, Sư đoàn 473, Đoàn 559. Đơn vị có nhiệm vụ mở đường vào chiến trường, giữ vững liên lạc, thông tuyến, thông đường, thông ngầm để các đoàn xe vận chuyển hàng quân sự, lương thực vào chiến trường. 

Giữa mưa bom bão đạn, tiết trời khắc nghiệt, anh em đơn vị động viên nhau vững chí bền lòng, quyết tâm chiến đấu, đề ra nhiều khẩu hiệu cổ vũ, thi đua như “Quyết vượt chỉ tiêu mới xứng trai Cầu Vồng Yên Thế; quyết vượt kế hoạch mới là gái Nội Duệ Cầu Lim”, “Ngày không giờ, tuần không thứ”…

Trong ba năm (từ cuối năm 1972 đến cuối năm 1975), cán bộ, chiến sĩ đơn vị đã đóng góp gần 500 nghìn ngày công; bám sát 9 ngầm trọng điểm; đặt chân đến nhiều nơi cheo leo, nguy hiểm; giữ an toàn hàng trăm km đường; hàng trăm nghìn m3 đất đá được vận chuyển, san lấp. 

Nhiều đồng chí anh dũng hy sinh để đoàn xe chở đạn dược, hàng hóa lăn bánh an toàn phục vụ chiến dịch, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Không chỉ kiên cường trong chiến đấu, toàn Đội còn ra sức thi đua học văn hóa, tăng gia cải thiện đời sống, quan tâm chăm sóc sức khỏe bộ đội. 

Ghi nhận những thành tích mà cán bộ, chiến sĩ Đội TNXP N297 Đề Thám đạt được, cấp trên đã tặng đơn vị cờ thi đua quyết thắng, cờ luân lưu “Lá cờ đầu ba năm liền TNXP Đông Trường Sơn”, được tặng Huân chương Chiến công hạng Nhất. Nhiều đồng chí đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua, chiến sĩ quyết thắng.

Xuất phát từ nguyện vọng của các cựu TNXP của Đội TNXP N297 Đề Thám năm xưa, năm 1993, Ban Liên lạc (BLL) Đội TNXP N297 Đề Thám "193-559" được thành lập. Ban đầu, BLL có 10 đồng chí, nay tăng lên gần 450 hội viên ở cả hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh. BLL duy trì chế độ sinh hoạt theo định kỳ. 

Các thành viên nêu cao tinh thần đoàn kết, tích cực hưởng ứng các phong trào, cuộc vận động của T.Ư, địa phương. Từ năm 2004 đến nay, BLL vận động kinh phí hỗ trợ sửa chữa, xây mới nhà tình nghĩa cho 17 đồng chí có hoàn cảnh khó khăn với tổng số tiền gần 700 triệu đồng. Hằng năm, vào các dịp lễ, Tết, ngày Thương binh-Liệt sĩ, ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, BLL dành những phần quà nhỏ để động viên, hỗ trợ các gia đình thuộc diện chính sách. 

Một số hội viên còn năng động trong sản xuất, kinh doanh, vươn lên làm giàu chính đáng như cựu TNXP Nguyễn Đức Ngơi ở huyện Quế Võ (Bắc Ninh); Ngô Thị Bẩy ở huyện Yên Phong (Bắc Ninh); Trần Đức Cung, Trương Đình Thiết cùng ở xã Quỳnh Sơn (Yên Dũng)...

BBL tham gia thẩm định, xác minh hồ sơ giúp cơ quan chức năng giải quyết chế độ chính sách cho các cựu TNXP và hội viên. Hằng năm, BLL các huyện, TP tích cực phối hợp với Hội TNXP cùng cấp, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, các nhà trường trên địa bàn tổ chức nhiều buổi nói chuyện, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.

Với tinh thần trách nhiệm, Thường trực BLL chủ động liên hệ với các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền trình duyệt thành tích của đơn vị. Năm 2010, Đội TNXP N297 Đề Thám "193-559" được Chủ tịch nước ký các quyết định phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời chống Mỹ và truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sĩ Ngô Văn Hả (Tiểu đội trưởng Tiểu đội 1, Đại đội 3, Đội TNXP N297 Đề Thám quê ở thôn Thuận Lý, xã Tiến Dũng, huyện Yên Dũng).

Đến nay, các hội viên BLL đều tuổi cao nhưng tinh thần "Không có việc gì khó/Chỉ sợ lòng không bền/Đào núi và lấp biển/Quyết chí ắt làm nên" vẫn còn nguyên trong mỗi cựu TNXP đơn vị N297 Đề Thám Anh hùng.

Hoàng Tiến Huyên, Trưởng Ban Liên lạc Đội TNXP N297 Đề Thám "193-559"

Nhân rộng những tấm gương sáng cựu thanh niên xung phong

Nhân kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ và 72 năm ngày truyền thống lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam, sáng 26/7, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt 100 đại biểu của Hội Cựu Thanh niên xung phong Việt Nam.

Thanh niên xung phong trên con đường huyền thoại

(BGĐT) - Những năm tháng chiến tranh, hàng nghìn nam, nữ thanh niên Bắc Giang đã xung phong vào chiến trường, làm nhiệm vụ trên con đường Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Khi đất nước hoà bình, trở về quê nhà, họ viết tiếp bản hùng ca mới.

Phát huy truyền thống hào hùng của thanh niên xung phong

(BGĐT) - Theo Chỉ thị của Bác Hồ, ngày 15/7/1950, Đội thanh niên xung phong (TNXP) công tác Trung ương ra đời tại núi Hồng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Với tinh thần: “Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền, đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên”, trong 2 cuộc kháng chiến và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, lực lượng TNXP đã đóng góp xứng đáng vào những chiến công, thành quả to lớn của dân tộc.