Làm mới mâm cỗ Tết
Giá trị truyền thống và hiện đại
![]() |
|
Mâm cỗ Tết. |
Những mâm cỗ Tết đâu chỉ là ẩm thực mà còn là câu chuyện văn hóa, là tình yêu được các thành viên trong gia đình trao gửi cho nhau. Điều này đặc biệt đúng với Tết Tân Sửu này, khi mà trong một năm qua, dịch Covid-19 đã gây ảnh hưởng lớn trên mọi lĩnh vực đời sống, hơn bao giờ hết hai chữ "về nhà" lại được cất lên thiết tha đến thế. Dự đoán, năm nay mọi người sẽ đón xuân tại gia hoặc về quê nhiều hơn là đi du lịch như những năm trước.
Mâm cỗ Tết về cơ bản có cỗ tất niên, cỗ cúng các ngày đầu năm và hóa vàng. Truyền thống của mâm cỗ Tết đất kinh kỳ đầy đủ các món theo bát, gồm chân giò hầm măng lưỡi lợn, bóng thả, miến, mọc. Các món theo đĩa là thịt gà, thịt lợn, giò lụa, chả quế. Ngoài ra có thêm dưa hành, bánh chưng, lòng gà xào dứa và cá kho. Những mâm cỗ Tết truyền thống luôn có sức hấp dẫn. Trước hết bởi sự cầu kỳ trong lựa chọn thực phẩm.
![]() |
|
Món canh măng. |
Người nội trợ để tâm cho những mâm cỗ từ trước Tết cả tháng. Chẳng hạn như, món canh bóng thả thì phải kén được miếng bóng thăn, da mỏng, đều mà dẻo. Tẩy bóng không thể thiếu gừng ta và rượu trắng, ấy là chưa kể cách thái miếng bóng thế nào cho ra hình quân cờ, rồi bóp nhẹ tay đúng thớ để miếng bóng vừa ngấm thơm mùi gừng mà không bị nát. Súp lơ nấu món này nhất thiết chọn loại đơn, khi thái thành những lát mỏng ăn nhập với vẻ thanh tao của món ăn.
Tuy nhiên, cùng với sự tự giải phóng bản thân và thức thời của các bà nội trợ ngày nay, dường như những mâm cỗ Tết truyền thống không còn là quy định nhất thiết. Những năm gần đây, các bà nội trợ bắt đầu thêm vào danh sách thực phẩm những là gà tây xông khói Hàn Quốc, cánh, đùi, lườn ngỗng Nga xông khói… Những món ăn này hấp dẫn bởi cho cảm giác là lạ, thơm ngon, giá lại mềm, không cần mất công chế biến.
Sự du nhập và ảnh hưởng của văn hóa ẩm thực một số quốc gia trên thế giới cũng tác động ít nhiều tới sự thay đổi thực đơn của mâm cỗ ngày Tết ở Việt Nam. Ngoài giò chả, ngày nay còn có món Salami, chân giò hun khói, xúc xích, salat Nga. Rồi thì giò hoa ngũ sắc, cổ lợn quay, nem Phùng, tai lợn ngâm giấm, bắp bò ngâm nước mắm, nem rong biển… Hay như đuôi lợn, tai lợn, dăm bông tai lợn hun khói, ngan xé phay, salat khoai tây bí ẩn, nộm hoa tuyết củ đậu, măng tươi chua ngọt…
Ngay cả món quốc hồn quốc túy của Tết là bánh chưng cũng có những sáng tạo. Bánh chưng xanh màu lá dong đã đi vào tiềm thức của chúng ta từ rất lâu. Theo xu hướng hiện đại, đầu bếp đã khéo léo tạo nên nhiều loại bánh chưng với màu sắc đẹp mắt. Là bánh chưng gấc, bánh chưng cốm, bánh chưng nếp cẩm đỏ nâu hay ngũ sắc…
Cỗ chay ngày càng phổ biến
Đôi khi, người ta có thể nhìn thấy sự đổi thay của xã hội, của tư duy con người chỉ qua… mâm cỗ Tết. Nhiều gia đình kiên quyết duy trì mâm cỗ Tết tuy không truyền thống cứng nhắc nhưng nhất quyết phải là cỗ mặn, song đã có nhiều gia đình chuyển sang cúng cỗ chay. Con người cần hướng đến những điều thiện, làm việc đức cho muôn loài, biết kiềm chế trước những ham muốn sân si. Trong đó có cả việc nên ăn chay một cách khoa học và cúng chay.
Mâm cỗ chay thông thường có xôi (gấc, lạc, đỗ..); canh măng nấu với nấm hương hoặc canh củ quả nấu nấm hương; nem rán làm nhân bằng đậu phụ; rau củ quả xào nấm; giò chay; chè cốm, chè sắn, chè con ong… Thậm chí, có những gia đình đã giản lược mâm cỗ cúng Tết đến mức chỉ nấu xôi dừa nếp than, chè đỗ xanh, thêm quả và hoa thật đẹp để dâng lên Phật và gia tiên. Như mọi dấu hiệu khác của đời sống, ẩm thực là một dòng chảy không ngừng. Làm mới mâm cỗ Tết bởi thế cũng là một xu hướng tất yếu.
Võ Hồng Thu
Bắc Ninh





















Ý kiến bạn đọc (0)