Trên địa bàn tỉnh có khoảng 60 nghìn người dân tộc Tày cư trú tập trung tại các xã Biển Động, Hương Sơn, Sơn Hải, An Lạc… “Khau nhục” hay còn gọi là “nằm khâu”, theo tiếng Tày nghĩa là “miếng thịt mềm nhừ”. Cách gọi mộc mạc ấy đã phần nào nói lên bản sắc của món ăn. Dù mỗi địa phương có bí quyết chế biến riêng nhưng điểm chung là sự kỳ công, tỉ mỉ trong từng công đoạn để tạo nên một hương vị đậm đà.

Gia đình chị Vi Thị Vỹ chế biến món khau nhục.

Chị Vi Thị Vỹ ở xã An Lạc chia sẻ: “Muốn có bát khau nhục đúng vị, khâu chuẩn bị nguyên liệu quan trọng chẳng kém gì khi nấu. Thịt ba chỉ phải là khổ to, đều nạc mỡ; gia vị gồm tỏi, sả, gừng, thảo quả, địa liền cùng các loại gia vị quen thuộc. Trong đó, thảo quả và địa liền là “bí quyết” tạo nên mùi thơm rất riêng mà chỉ những người gắn bó với núi rừng mới có thể cảm nhận trọn vẹn”. Thịt được làm sạch, luộc qua, châm bì rồi rán vàng nhẹ, tạo lớp vỏ đẹp mắt. Thảo quả hơ trên than để dậy hương, các gia vị khác được giã nhuyễn lấy nước cốt. Khi thịt đã ráo, người chế biến thái thành từng miếng dày, đặt vào tô nhỏ và tưới nước gia vị lên trên. Tô thịt được đậy kín để khi hấp cách thủy trong 3 - 4 giờ, nước đọng trên vung không rơi vào, giữ trọn hương vị.

Món khau nhục đạt chuẩn là miếng thịt mềm nhừ, phần bì vàng ruộm, thơm nức mùi thảo quả và địa liền. Người Tày có cách đánh giá rất riêng: Chỉ cần chạm nhẹ vào miếng thịt, hương núi rừng đã tan trong miệng, nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, mang theo cả phong tục và nếp sống của cộng đồng. Trong đời sống của người Tày, khau nhục không chỉ là món ăn thường ngày mà luôn có mặt trong những dịp trọng đại: Lễ Tết, cưới hỏi, mừng nhà mới, đổ rượu Then, sinh nhật… Món ăn này thường được thưởng thức kèm xôi hoặc bánh gio cũng là hai đặc sản gắn bó với đời sống đồng bào.

Thưởng thức món khau nhục là trải nghiệm nét văn hóa độc đáo của đồng bào vùng cao. Đó là sự kết tinh của bàn tay khéo léo, sự kiên nhẫn, tấm lòng mến khách và niềm tự hào của người Tày. Giữa nhịp sống hiện đại, hương vị thơm ngon đậm đà của món ăn này trở thành dấu ấn khó quên trong bản đồ ẩm thực Bắc Ninh.

Thơm thảo hương vị quà quê Thổ Hà

BẮC NINH - Là làng cổ ba mặt giáp sông, không có đất canh tác nông nghiệp, người dân Thổ Hà (phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh) bao đời nay sống bằng nghề buôn bán, làm gốm và làm bánh với câu nói quen thuộc "gạo chợ, nước sông". Có lẽ bởi phải đong từng cân thóc, hạt gạo từ nơi khác mà người Thổ Hà hình thành nếp sống chắt chiu, khéo léo và sáng tạo trong từng món ăn. Từ nguyên liệu chính là gạo tẻ - thứ "ngọc thực" quý giá, họ đã chế biến nên nhiều món ăn ngon nức tiếng, đậm hồn quê Kinh Bắc.

Gỏi cá mè Hiệp Hòa - món ăn đãi khách quý

BẮC NINH - Gỏi cá mè Hiệp Hòa là một trong những món ăn dân dã nhưng hấp dẫn, đậm đà vị quê hương được phổ biến ở vùng ven sông Cầu của huyện Hiệp Hòa trước đây, nay thuộc các xã Hiệp Hòa, Hợp Thịnh, Xuân Cẩm (Bắc Ninh)...

Giữ hồn bánh phu thê Đình Bảng

BẮC NINH - “Hỡi người đi khắp muôn nơi/ Hãy về Đình Bảng mà coi làng nghề/ Xem trong đôi bánh phu thê/ Lá xanh màu của núi rừng/ Vàng thơm miếng bánh của vùng đế đô…” Giữa vùng đất Kinh Bắc ngàn năm văn hiến, làng Đình Bảng, phường Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh) vẫn gìn giữ nghề làm bánh phu thê - món bánh kết tinh vị ngọt tình duyên và niềm tự hào văn hóa xứ quan họ.