Chớ vội khen tài
BẮC NINH - Người Nga có câu thành ngữ: “Hãy để kẻ khác khen mình, đừng tự khen”. Ở Việt Nam, ông cha ta từ xưa cũng đã nhắc nhở con cháu về sự khiêm nhường qua những vần thơ dung dị mà sâu sắc: “Ai ơi chớ vội khen tài; Rằng hay hãy để người ngoài khen cho”.
Hai câu thơ ngắn gọn nhưng chứa đựng triết lý ứng xử đáng suy ngẫm. Người có tài, có hay - chẳng cần tự nói. Cái hay, cái đẹp phải toát ra từ kết quả, từ hành động và sự công nhận khách quan của người khác. Đó mới là sự khiêm tốn đích thực, một nét đẹp trong ứng xử.
Người thực sự khiêm nhường luôn khiến người khác nể phục. Một nhà lãnh đạo giỏi không cần tự nhận “tôi giỏi”, mà hiệu quả công việc, sự tín nhiệm của cấp dưới và sự kính trọng của đồng nghiệp mới là bằng chứng rõ rệt. Trong đời thường cũng vậy. Ví dụ, có lần, tại một buổi họp cuối năm, một phụ huynh được giáo viên chủ nhiệm mời phát biểu vì “cháu A học tiến bộ, lại hay giúp đỡ bạn bè”. Người mẹ chỉ cười nhẹ: “Cháu còn phải cố gắng nhiều ạ”. Không một lời khoe khoang, nhưng cả hội trường đều dành sự thiện cảm. Khiêm tốn không làm chúng ta nhỏ đi, mà khiến hình ảnh lớn lên trong mắt người khác.
Ngược lại, tự khen mình - dù vô tình hay cố ý-thường gây phản cảm. Đó dễ là biểu hiện của sự tự mãn, thiếu tinh tế, thậm chí là cách che giấu tự ti. Người xưa nói “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”, ý nói giá trị thực chất mới quan trọng chứ không phải những lời phô trương. Trong một buổi họp phụ huynh khác, có một bậc cha mẹ lớn tiếng: “Con tôi học rất giỏi, toàn đoạt giải cao, thầy cô khen suốt”. Cả phòng im lặng. Không ai phản đối, nhưng sự khoe khoang quá đà vô tình khiến người khác ái ngại. Trên mạng xã hội, thói quen “tự khen” càng dễ thấy hơn: Một thành tích nhỏ, một khoảnh khắc đẹp cũng vội vàng đăng tải kèm lời tâng bốc chính mình. Chia sẻ là điều bình thường, nhưng nếu thiếu tế nhị sẽ biến mạng xã hội thành “sân khấu tự khen”, khiến người khác mệt mỏi, thậm chí nghi ngờ: “Liệu có thật sự giỏi hay chỉ đang tự đánh bóng?”.
Người Bắc Ninh vốn nổi tiếng hiếu học, trọng nghĩa tình, lấy “chân- thiện- mỹ” làm thước đo. Trong nhịp sống hiện đại, điều ấy càng cần giữ gìn. Biết tự tin nhưng vẫn khiêm nhường, biết khẳng định bản thân nhưng bằng hành động chứ không bằng lời tự khen - đó là nét đẹp mà mỗi bạn trẻ hôm nay nên hướng tới. “Rằng hay hãy để người ngoài khen cho”- lời nhắn gửi xưa nhưng còn nguyên giá trị. Trong gia đình, cha mẹ dạy con khiêm tốn để trưởng thành. Trong tập thể, đó là cách mỗi người tôn trọng giá trị chung.
Một xã hội có nhiều người biết lắng nghe, biết chờ sự công nhận từ người khác chắc chắn sẽ là xã hội văn minh, hài hòa và đáng sống hơn. Đẹp là sự khiêm nhường, để giá trị tự tỏa sáng. Chưa đẹp là thói quen tự khen, dễ làm mất đi hình ảnh tốt đẹp của chính mình. Với truyền thống của vùng Kinh Bắc, mỗi bạn trẻ Bắc Ninh hôm nay hãy chọn nét đẹp để vừa giữ cho mình phong thái thanh lịch, vừa góp phần xây dựng hình ảnh cộng đồng ngày càng văn minh, đáng tự hào.
Ý kiến bạn đọc (0)