Tranh sưu tầm.

Hương rừng thơm đồi vắng

Nước suối trong thầm thì

Cọ xòe ô che nắng

Râm mát đường em đi

Hôm qua em tới trường

Mẹ dắt tay từng bước

Hôm nay mẹ lên nương

Một mình em tới lớp

Đường xa em đi về

Có chim reo trong lá

Có nước chảy dưới khe

Thì thào như tiếng mẹ

Mũ rơm thơm em đội

Hương cốm chen hương rừng

Mỗi lần em tới lớp

Hương theo em tới trường...

                Hoàng Minh Chính

Lời bình:

Trong ký ức tuổi thơ của mỗi đời người, ai cũng có kỷ niệm khó quên về những năm tháng đầu tiên đến trường. Nhà văn Thanh Tịnh đã từng có áng văn xuôi rất hay giàu chất thơ “Tôi đi học” ghi bao dấu ấn xốn xang trong lòng người thì tác giả Hoàng Minh Chính trước lúc hy sinh ở chiến trường đã để lại bài thơ nhỏ xinh xắn “Đi học”. Bài thơ được nhạc sĩ Bùi Đình Thảo phổ nhạc, trở thành người bạn tinh thần của các em học sinh, không chỉ ở miền núi mà cả ở miền xuôi. Nhịp điệu “Hôm nay em tới trường” mở ra bao hy vọng trên con đường đời phía trước, một không gian thiên nhiên mới, một thế giới mới với bao thầy cô, bạn bè thân thiết.

Lâu nay, nhìn cảnh bạt ngàn mênh mông, bí ẩn, ít ai nghĩ tới hương rừng và nhận ra sự mơ hồ, quyến rũ, tinh tế mà đằm thắm. Đó cũng chính là hương thơm lặng lẽ, ấm áp tình người. Âm điệu thơ giàu nhạc tính, hình ảnh thơ được chọn lọc như lời tâm sự tha thiết, theo bước chân em tới trường. Rừng được tác giả vẽ bằng những nét chấm phá giàu trực cảm, có “suối trong thầm thì”, “cọ xòe ô che nắng”, “chim reo trong lá”, “nước chảy dưới khe”… Ta hãy chú ý khổ thơ mở đầu, cánh rừng có vẻ lặng lẽ nhưng đến khổ thơ thứ ba, khi em nhỏ xuất hiện, cánh rừng bỗng sôi động hẳn lên với “suối thì thầm” và “chim reo trong lá”. Gam màu chuyển dần từ trầm sang sáng. Trên cái nền rừng ấy là cảnh “Hôm qua em tới trường/ Mẹ dắt tay từng bước” đến “Hôm nay mẹ lên nương/ Một mình em tới lớp”. Một quãng nhảy của thời gian, sự tự tin của em nhỏ có chỗ dựa tinh thần đó là không khí ấm áp của thiên nhiên, của suối, của khe, của chim, của lá... đó là sự giao cảm hài hòa của con người và thiên nhiên.

Ta chú ý đến cách sử dụng từ láy của tác giả: “Trường của em be bé” và “Cô giáo em tre trẻ” gợi hình ảnh hồn nhiên, trong sáng, rất sinh động của các em. Vần “be bé” và “tre trẻ” gợi liên tưởng đến vần “mẹ” rất thân thương và quen thuộc. Chính những cụm từ láy này tạo ra nhạc điệu trỗi dậy, phơi phới trong tâm hồn em, như muốn được hòa vào với thiên nhiên, tắm mình trong nước chảy “Thì thào như tiếng mẹ”. Đặt con người bé nhỏ trong thiên nhiên rộng lớn để tôn vinh con người là thông điệp mà tác giả Hoàng Minh Chính muốn gửi gắm ở bài thơ này. Khổ thơ cuối thật bất ngờ khi tác giả phát hiện: “Hương cốm chen hương rừng” để “Hương theo em đến trường”. Hơi thở của làng quê đan xen, quyện vào nhau. Nghị lực và niềm tin yêu cuộc sống đã vượt lên những thử thách của chiến tranh. “ Đi học” là một bài ca về tình người, tình mẹ con, tình thầy cô và cao hơn hết là tinh thần yêu đất nước, yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp.

Dòng sông hoa đỏ

 

Bố Hạ, nhớ…

 

Về quê ngoại