Chọn môn học lớp 10: Phù hợp với năng lực và định hướng nghề nghiệp

Thứ 2: 10:14 ngày 14/07/2025

BẮC NINH - Thời điểm này, học sinh lớp 10 trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đang tập trung lựa chọn tổ hợp môn học cho phù hợp với năng lực, sở trường. Việc chọn tổ hợp môn học từ lớp 10 liên quan chặt chẽ tới kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và xét tuyển đại học sau này của các em.

Chú trọng tư vấn cho học sinh

Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, học sinh cấp trung học phổ thông phải học các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc: Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1; Lịch sử; Giáo dục thể chất; Giáo dục quốc phòng và an ninh; Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Nội dung giáo dục của địa phương. Đồng thời, các em được lựa chọn học 4 môn trong số các môn: Địa lí, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học, Âm nhạc, Mĩ thuật. Từ năm 2025, kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông có 4 môn, trong đó 2 môn bắt buộc là Toán, Ngữ văn và 2 môn tự chọn. Vì vậy, việc lựa chọn tổ hợp môn học phù hợp từ lớp 10 sẽ tạo thuận lợi trong quá trình học tập và định hướng nghề nghiệp của các em.

Giờ học môn Toán của thầy và trò Trường Trung học phổ thông Lạng Giang số 3.

Năm học 2025-2026, toàn tỉnh có hơn 30,6 nghìn học sinh lớp 10 trung học phổ thông công lập. Trong những ngày đầu tháng 7/2025, các trường trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh đã tư vấn, định hướng cho các em lựa chọn môn học phù hợp khi đến làm thủ tục nhập học. Năm học tới, Trường Trung học phổ thông Hiệp Hòa số 1 (xã Hiệp Hòa) có 540 học sinh lớp 10. Với cơ sở vật chất và nhân lực hiện có, nhà trường tổ chức 6 tổ hợp các môn học cho học sinh đăng ký. Sau khi nộp hồ sơ nhập học, học sinh và phụ huynh được tư vấn lựa chọn nhóm môn học phù hợp với năng lực, sở thích của các em. Dựa trên kết quả đăng ký của học sinh, nhà trường tiến hành xếp lớp, học sinh có thể điều chỉnh nguyện vọng trước khi bước vào năm học mới. Thầy giáo Phạm Minh Tuân, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Khi xếp lớp và tư vấn cho học trò, nhà trường sẽ căn cứ vào kết quả thi vào lớp 10, năng lực học sinh, cơ cấu đội ngũ giáo viên và định hướng nghề nghiệp tương lai. Với các tổ hợp môn hiện nay, nhà trường bố trí để học sinh có thể học và cùng lúc tham gia nhiều kỳ thi, kể cả kỳ thi đánh giá năng lực do các trường đại học tổ chức”.

Căn cứ vào những điểm mới trong cách thức tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025, phương án xét tuyển của các trường đại học, thời điểm này, các trường trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh thông tin rộng rãi tới phụ huynh, học sinh về các tổ hợp môn tự chọn mà từng trường đã xây dựng, tăng cường tư vấn, hướng dẫn học sinh lựa chọn tổ hợp phù hợp. Đồng thời tư vấn cho các em tập trung trang bị kiến thức các môn: Ngoại ngữ, Tin học để thích ứng với yêu cầu tuyển dụng lao động hiện nay. Em Nguyễn Bảo Thy làm thủ tục nhập học vào lớp 10 Trường Trung học phổ thông Lý Thái Tổ (phường Từ Sơn) chia sẻ: “Mỗi tổ hợp môn học sẽ gắn với phương án xét tuyển đại học. Vì vậy, em sẽ chọn các môn học theo năng lực của bản thân, đặc biệt chú trọng 3 môn: Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh”.

Cần tính đến nguyện vọng đại học

Theo đánh giá của Sở Giáo dục và Đào tạo, sau 3 năm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với cấp trung học phổ thông, các trường đã có kinh nghiệm trong việc xây dựng tổ hợp tự chọn và cụm chuyên đề học tập cho học sinh lớp 10. Từ đó, giúp các em lựa chọn phù hợp với định hướng nghề nghiệp trong tương lai. Những trường đông học sinh dễ xếp lớp theo nguyện vọng của các em, trường ít học sinh đòi hỏi các phương án bố trí lớp phải linh hoạt, nhất là những môn học chỉ có vài trường hợp đăng ký. Đồng thời, hằng năm, các trường hỗ trợ học sinh thay đổi tổ hợp môn học vào cuối năm học nếu các em thấy bản thân không phù hợp với tổ hợp đã chọn. Năm học trước, sau khi hoàn thành chương trình lớp 10, Trường Trung học phổ thông Lạng Giang số 3 (xã Tiên Lục) có 8 học sinh có nguyện vọng chọn lại các tổ hợp đã đăng ký. Nhà trường giao cho giáo viên chuyên môn tốt phụ đạo môn học mà học sinh chọn lại để nắm bắt kịp kiến thức khi bước vào lớp 11. Tuy nhiên, nhà trường không khuyến khích học sinh chọn lại tổ hợp môn học bởi nếu học lại từ đầu môn học mới, các em sẽ rất vất vả trong quá trình bổ sung kiến thức để theo kịp các bạn.

Thực tế, việc lựa chọn tổ hợp môn học khi vào lớp 10 còn mới mẻ, bỡ ngỡ với nhiều học sinh và phụ huynh, nhất là vùng nông thôn, miền núi chưa hiểu rõ về chương trình giáo dục phổ thông mới. Điều này dẫn đến trong quá trình học tập, nhiều em nhận thấy lựa chọn của mình chưa phù hợp nên có nguyện vọng thay đổi. Đặc biệt, những năm học gần đây, số lượng học sinh trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh lựa chọn học và thi các môn khoa học tự nhiên có xu hướng giảm, trong khi thế giới đang phát triển mạnh mẽ về khoa học công nghệ, các doanh nghiệp cần tuyển nhiều nhân lực ngành công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, bán dẫn.

Nhiều thầy cô giáo có kinh nghiệm chia sẻ, nguyên tắc chọn môn học cần dựa theo năng lực, sở thích, sở trường, mong muốn của học sinh. Bởi lẽ, chỉ khi yêu thích môn học, các em mới hứng thú học tốt và có lựa chọn nghề nghiệp đúng đắn. Phụ huynh cũng thường xuyên trao đổi, trò chuyện để có thể giúp con chọn tổ hợp phù hợp, đúng định hướng.

Ông Tạ Việt Hùng, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: “Thời gian tới, các cơ sở giáo dục tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về chương trình giáo dục phổ thông 2018, chú trọng công tác giáo dục, định hướng nghề nghiệp ở cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông. Đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng cùng sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ, các trường trung học phổ thông chú trọng tư vấn, định hướng cho học trò lựa chọn tổ hợp cân bằng giữa các môn khoa học tự nhiên và khoa học xã hội; ứng dụng phương pháp giáo dục STEM vào giảng dạy tích hợp các môn học. Giáo viên tích cực hướng dẫn học sinh thực hành, trải nghiệm thực tế, tạo cơ hội cho các em phát huy khả năng sáng tạo, vận dụng kiến thức tổng hợp, tự học, tự nghiên cứu”.

Bài, ảnh: Minh Thu