Trên địa bàn tỉnh Bắc Giang có 3 con sông chính chảy qua là sông Thương, sông Lục Nam và sông Cầu. Các sông cùng với hệ thống sông suối nhỏ, ao, hồ, kênh mương cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất phục vụ phát triển KT-XH của tỉnh. Tuy nhiên, những năm gần đây, dòng sông cũng như kênh mương, ao hồ nhiều thời điểm bị ô nhiễm bởi rác, nước thải.

Năm 2019, lũ sông Lục Nam dâng cao bất thường trong thời gian ngắn do một phần nước từ thượng nguồn đổ về. Ảnh tư liệu.

Dễ dàng nhận thấy rác thải nổi lềnh bềnh trên các dòng sông. Dọc chiều dài sông Thương, túi ni-lông rải rác lập lờ xuất hiện. Đặc biệt, trong thời điểm xảy ra dịch tả lợn châu Phi, sông, kênh mương thường xuyên có xác lợn kèm theo mùi xú uế nồng nặc. Đó còn chưa kể nước thải, chất thải từ một số nhà máy đổ trực tiếp xuống. 

Hiện người dân các xã: Đồng Phúc, Yên Lư, Tư Mại... của huyện Yên Dũng hay Quang Châu (Việt Yên) đang bức xúc bởi sông Cầu, đoạn qua địa bàn thường xuyên có màu đen đặc, bốc mùi khó chịu. Nước sông Cầu đổi màu, ô nhiễm bởi tiếp nhận nước sông Ngũ Huyện Khê (bắt nguồn từ huyện Đông Anh, Hà Nội chảy qua tỉnh Bắc Ninh) bị ô nhiễm chảy vào.

Trên kênh tưới, tiêu thủy lợi cũng có rác ứ đọng ở hạ lưu các sông, bể hút các trạm bơm, cống, kênh dẫn. Thực trạng này gây tắc nghẽn dòng chảy, khiến nước tưới đôi lúc không cung cấp kịp thời cho ruộng đồng hoặc trạm bơm phải “chờ” nước khi tiêu úng. Tại nhiều xã miền núi, nơi có sông, suối chảy qua cũng trong tình trạng tương tự. Sau mỗi đợt nước lũ lên rồi xuống thì rác thải vương khắp cành cây, bụi cỏ ven bờ, ghềnh đá.

Từ năm 2011 đến nay, ngành chức năng của tỉnh đã kiểm tra, xử phạt 162 cơ sở vi phạm về xả thải và nhiều trường hợp đổ rác không đúng quy định.

Thực tế, tại nhiều quốc gia trên thế giới, việc bảo vệ các dòng sông được quan tâm nhưng ở nước ta nói chung và tỉnh Bắc Giang nói riêng, hiện nay các dòng sông đang phải oằn mình “chở” vô số thứ, nhiều nhất là rác thải, nước thải. Nguyên nhân là do việc vứt rác ra đường hoặc nơi công cộng xuống sông, suối rất phổ biến. Một bộ phận người dân chưa quan tâm bảo vệ môi trường, vẫn còn tâm lý “sạch mình, bẩn người”. 

Ngoài ra, có trường hợp khai thác khoáng sản khiến lòng sông bị thu hẹp đến quá nửa do bùn thải. Ở một số hàng, quán trên vỉa hè, người kinh doanh vô tư đổ đồ ăn thừa, nước rửa chén, bát xuống cống rãnh khiến nước thải bị ứ đọng. Bên cạnh đó, một phần là do sự quản lý, kiểm soát của các cơ quan chức năng thiếu chặt chẽ, xử lý chưa dứt khoát các trường hợp vi phạm về xả rác, đổ thải.

Vì các nguyên nhân trên mà môi trường nước, nhất là dòng chảy đang bị ô nhiễm. Hệ lụy kéo theo là gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Dòng chảy thủy văn trên các sông, suối theo đó thay đổi, khó khăn khi tính toán lượng nước, môi trường nước trên sông. 

Qua số liệu tính toán từ năm 2008 đến nay, chế độ thủy văn do tác động của môi trường trên ba con sông lớn (Cầu, Thương, Lục Nam) của Bắc Giang thay đổi rõ rệt. Cụ thể, lũ diễn biến trái quy luật và có thời gian về rất nhanh. Lượng dòng chảy thủy văn bình quân năm thấp hơn trung bình nhiều năm do lượng phù xa bồi lắng nhiều. Đây là một trong những nguyên nhân khiến công tác dự báo thủy văn gặp trở ngại.

Được biết, mỗi năm ngân sách các cấp trong toàn tỉnh dành khoảng 35-55 tỷ đồng cho hoạt động bảo vệ môi trường, tuyên truyền, thực hiện các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu. Người dân được phổ biến kiến thức, vận động bảo vệ môi trường sống “xanh - sạch - đẹp”. Để môi trường không bị ô nhiễm, dòng chảy không bị ảnh hưởng, ngoài những giải pháp trên cần thường xuyên tuyên truyền về việc giữ gìn vệ sinh, môi trường đến người dân. 

Người dân cần nhận thức rõ, bảo vệ môi trường là bảo vệ môi trường sống của chúng ta. Cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ, xử lý nghiêm các trường hợp xả nước thải, chất thải trái phép ra môi trường. Tích cực trồng và bảo vệ rừng, ngăn chặn lũ ống, lũ quét. Làm được như vậy sẽ chung tay bảo vệ nguồn nước, môi trường cũng như hạn chế tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đang ngày càng diễn ra khốc liệt hơn.

Thành phố bên dòng sông Thương

 

Hãy làm sạch những dòng sông

(BGĐT) - Lễ ra quân cấp Trung ương Chiến dịch “Hãy làm sạch biển” năm 2019 với chủ đề “ Tử tế với đại dương” vừa diễn ra với sự hưởng ứng của hàng nghìn người tại Quảng Ngãi. 

Dòng sông ký ức

(BGĐT) - Tôi thật bất ngờ khi đón nhận tập tùy bút có cái tên ít biểu cảm “Mùa bằng lăng đầu tiên” của một tác giả không quen biết, đang sinh sống ở thị trấn Chũ, huyện Lục Ngạn. Bất ngờ vì chẳng phải chỉ nhìn bìa và cái tên sách tưởng là tác giả thế hệ 9X ai dè lại là người đàn bà đã ngoài tuổi sáu mươi mà còn là giọng văn, hành văn trong trẻo, tinh tế tựa như thơ của một người từng trải.

Đức vua Trần Minh Tông và ngôi đền cổ bên dòng sông Thương

(BGĐT)- Vệt văn hoá đôi bờ sông Thương còn ghi nhiều dấu ấn lịch sử về thời đại nhà Trần, trong đó có những di tích thuộc huyện Yên Dũng (Bắc Giang) như chùa Vĩnh Nghiêm, xã Trí Yên, thờ tam tổ Trúc Lâm; đền Cổ Phao, xã Đồng Việt, thờ tướng Nghĩa Xuyên; đền Đà Hy, xã Lãng Sơn, thờ Trần Tuấn Sơn, Phu Nhân và Hoàng Cô công chúa…

10 dòng sông kỳ vĩ trên thế giới

Nhắc tới sông Amazon (khu vực Nam Mỹ), sông Nile (khu vực châu Phi), sông Trường Giang (Trung Quốc)...du khách nghĩ ngay tới vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ của nó. Hãy khám phá 10 dòng sông kỳ vĩ trên thế giới.

Tiếng than từ dòng sông

(BGĐT) - Đã nhiều năm nay, sông Lục Nam đoạn qua các xã Đan Hội, Yên Sơn, Khám Lạng, Vũ Xá, Bắc Lũng (Lục Nam)... thường xuyên xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép. Kéo theo đó là hàng nghìn m2 đất canh tác hai bên bờ sông bị sạt lở, gây bức xúc trong nhân dân. Cực chẳng đã, không ít lần người dân dùng gạch đá ném, vây bắt tàu hút cát với mong muốn cuộc sống thôn quê trở lại yên bình như trước.

Hiệp Hòa- vùng đất văn hóa, lịch sử bên dòng sông Cầu huyền thoại

Như bao dòng sông chảy trên đất Việt, con sông Cầu huyền thoại không chỉ đi vào câu hát dân ca thấm đậm tình người, làm đẹp cho bản sắc văn hóa của dân tộc từ ngàn đời mà nó còn ghi lại những trang sử hào hùng về huyền thoại dựng nước và giữ nước vẻ vang mấy ngàn năm của dân tộc. Con sông hiền hòa ôm ấp bao làng quê trù phú,  mang dòng nước nặng phù sa tưới mát cho những cánh đồng lúa, ngô thêm trĩu hạt, mẩy bông. 

Những chiến công bên dòng sông Thương

(BGĐT) - Cây cầu sắt bình dị nối liền hai bờ sông Thương đôi dòng trong đục là hình ảnh quen thuộc, gần gũi của hầu hết người dân Bắc Giang. Nhưng có lẽ nhiều người không biết tại cây cầu Bắc Giang này, năm xưa đã diễn ra những trận đánh lịch sử, đóng góp vào thắng lợi  của đại thắng mùa xuân năm 1975. 

Hà Việt Hùng

Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bắc Giang